ه ـ التَّفريطُ فِي الِاستِهلاكِ

۳۲۲۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم ولِباسَ الرُّهبانِ! فَإِنَّهُ مَن يَتَرَهَّبُ أو يَتَشَبَّهُ بِهِم فَلَيسَ مِنّي ، ومَن تَرَكَ اللَّحمَ وحَرَّمَهُ عَلى نَفسِهِ فَلَيسَ مِنّي ، ومَن تَرَكَ النِّساءَ كَراهِيَةً فَلَيسَ مِنّي . ^۱

الفصل السّادس : الدّولة

۶ / ۱ . الحُكومَةُ الصّالِحَةُ وَالتَّنمِيَةُ

۳۲۲۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ساعَةٌ مِن إمامٍ عَدلٍ أفضَلُ مِن عِبادَةِ سَبعينَ سَنَةً ، وحَدٌّ يُقامُ للّهِِ فِي الأَرضِ أفضَلُ مِن مَطَرِ أرَبعينَ صَباحا . ^۲

۶ / ۲ . الِاستِئثارُ بِالفَيءِ وَالتَّخَلُّفُ

۳۲۲۶.الإمام الصادق عليه السلام :قال رسول اللّهِ صلى الله عليه و آله : إنّي لَعَنتُ سَبعَةً لَعَنَهُمُ اللّهُ وكُلُّ نَبِيٍّ مُجابٍ قَبلي . فَقيلَ : ومَن هُم ؟ فَقالَ : . . . المُستَأثِرُ عَلَى المُسلِمينَ بِفَيئِهِم مُستَحِلّاً لَهُ . ^۳

۶ / ۳ . مُراقَبَةُ السُّوقِ

۳۲۲۷.الإمام الباقر عليه السلام :مَرَّ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله في سوقِ المَدينَةِ بِطَعامٍ فَقالَ لِصاحِبِهِ : ما أرى طَعامَكَ إلّا طَيِّبا ، وسَأَلَهُ عَن سِعرِهِ ، فَأَوحَى اللّهُ عز و جل إلَيهِ أن يَدُسَّ يَدَيهِ فِي الطَّعامِ فَفَعَلَ ، فَأَخرَجَ طَعاما رَدِيّا ، فَقالَ لِصاحِبِهِ : ما أراكَ إلّا وقَد جَمَعتَ خِيانَةً وغِشّا لِلمُسلِمينَ . ^۴

ه ـ كوتاهى نابه جا در مصرف

۳۲۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از پوشيدن جامه راهبان بپرهيزيد! هر آينه هر كس رهبانيت پيشه كند يا خود را به راهبان شبيه سازد ، از من نيست ؛ و هر كه [خوردنِ ]گوشت را ترك گويد و آن را بر خويش حرام سازد ، از من نيست ؛ و هر كس از روى كراهت ، [همخوابگى با ]زنان را ترك كند ، از من نيست .

فصل ششم : دولت

۶ / ۱ . حكومت شايسته و توسعه

۳۲۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :يك ساعت حكمرانى پيشواى عدالت پيشه ، از عبادت هفتاد سال ، برتر است ، و حدّى كه براى خدا در زمين جارى مى گردد ، [بركتش ]از بارندگىِ چهل روز ، افزون تر است .

۶ / ۲ . بهره ورى شخصى از اموال عمومى و عقب ماندگى اقتصادى

۳۲۲۶.امام صادق عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «من ، هفت تن را نفرين كرده ام كه خدا و هر پيامبرِ پذيرفته دعاى پيش از من ، آن هفت تن را نفرين كرده اند» .
گفته شد: آنها كيان اند؟
فرمود : « ... و كسى كه اموال عمومى مسلمانان را براى خود حلال شمرده ، از آن بهره ورى شخصى كند» .

۶ / ۳ . نظارت بر بازار

۳۲۲۷.امام باقر عليه السلام :در بازار مدينه ، پيامبر صلى الله عليه و آله بر بساطِ خوراكى برگذشت و به صاحب آن گفت: «خوراكت ، يكسره خوب است» .
سپس از وى درباره قيمتش سؤال كرد . آن گاه خداوند عز و جل به وى وحى فرمود كه دستانش را در آن خوراك فرو بَرَد . و او چنين كرد و خوراكى پَست بيرون كشيد . پس به صاحب خوراك فرمود: «جز خيانت و فريب براى مسلمانان ، چيزى فراهم نياورده اى!» .

الحديث

۳۲۱۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :كُلُّ فِراشٍ لا يَنامُ عَلَيهِ إنسانٌ يَنامُ عَلَيهِ شَيطانٌ . ^۱

۳۲۱۸.عنه صلى الله عليه و آله :مَن بَذَّرَ أفقَرَهُ اللّهُ . ^۲

ب ـ إنفاقُ المالِ في غَيرِ حَقِّهِ

۳۲۱۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يا عَلِيُّ ، أربَعَةٌ يَذهَبنَ ضَياعا : الأَكلُ عَلَى الشِّبَعِ ، وَالسِّراجُ فِي القَمَرِ ، وَالزَّرعُ فِي السَّبخَةِ ، وَالصَّنيعَةُ عِندَ غَيرِ أهلِها . ^۳

ج ـ إنفاقُ المالِ فِي البِناءِ فَوقَ الكَفافِ

۳۲۲۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا تَبنوا ما لا تَسكُنونَ . ^۴

۳۲۲۱.عنه صلى الله عليه و آله :مَن بَنى بِناءً أكثَرَ مِمّا يَحتاجُ إلَيهِ ، كانَ عَلَيهِ وَبالاً يَومَ القِيامَةِ . ^۵

۳۲۲۲.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ كُلَّ بِناءٍ بُنِيَ وَبالٌ عَلى صاحِبِهِ يَومَ القِيامَةِ إلّا ما لابُدَّ مِنهُ . ^۶

د ـ التَّشَبُّهُ بِالأَجنَبِيِّ فِي الِاستِهلاكِ

۳۲۲۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يُشبِهُ الزِّيُّ بِالزِّيِّ حَتّى يُشبِهَ الخُلقُ بِالخُلقِ ؛ ومَن تَشَبَّهَ بِقَومٍ فَهُوَ مِنهُم . ^۷

حديث

۳۲۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر بسترى كه [بيش از اندازه نياز باشد و ]انسانى بر آن نخوابد ، شيطانى بر آن مى خوابد .

۳۲۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه ريخت و پاش كند،خداوند به فقر دچارش مى گردانَد .

ب ـ انفاقِ نابه جاى مال

۳۲۱۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به على عليه السلام ـ: اى على! چهار چيز ، هدر مى رود : خوردن از پىِ سيرى ؛ چراغ برافروختن در نور ماه ؛ كِشت كردن در شوره زار ؛ و نيكى به كسى كه شايسته آن نيست .

ج ـ صرفِ دارايى در ساخت و سازِ بيش از نياز

۳۲۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنايى كه در آن سكونت نمى كنيد ، نسازيد .

۳۲۲۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس ساختمانى بيش از اندازه نيازش بسازد ، روز قيامت بر او سنگينى خواهد كرد .

۳۲۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر ساختمانى كه بنا شود ، روز قيامت بر دارنده اش سنگينى خواهد كرد ، مگر آنچه [به آن نيازمند است و ]از آن گريزى نيست .

د ـ نهى از شباهت جستن به بيگانه در شيوه مصرف

۳۲۲۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ظواهر افراد با هم يكسان نمى شود ، مگر آن گاه كه خُلق و خويشان با يكديگر برابر گردد ؛ و هر كس به گروهى شباهت جويد ، در شمار آنان محسوب مى شود .