ب ـ البُكور

۳۱۸۲.الإمام الصادق عليه السلام :إنّي لَاُحِبُّ أن أرَى الرَّجُلَ مُتَحَرِّفا في طَلَبِ الرِّزقِ ؛ إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله قالَ : اللّهُمَّ بارِك لِاُمَّتي في بُكورِها . ^۱

الفصل الرّابع : السّوق

۴ / ۱ . الحَثُّ عَلَى التِّجارَةِ

۳۱۸۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :البَرَكَةُ عَشَرَةُ أجزاءٍ ، تِسعَةُ أعشارِها فِي التِّجارَةِ ، وَالعُشرُ الباقي فِي الجُلودِ . ^۲

۳۱۸۴.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ البَرَكَةَ فِي التِّجارَةِ ، ولا يُفقِرُ اللّهُ صاحِبَها إلّا تاجِرا حالِفا . ^۳

۴ / ۲ . النَّهيُ عَنِ الِاحتِكارِ

۳۱۸۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَحْتَكِرُ إلّا الخَوّانونَ . ^۴

۳۱۸۶.عنه صلى الله عليه و آله :المُحْتَكِرُ مَلْعونٌ . ^۵

۳۱۸۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن جَمعَ طَعاما يَتَربّصُ بهِ الغَلاءَ أربَعينَ يَوما فقد بَرِئَ من اللّهِ وبَرِئَ اللّهُ مِنهُ . ^۶

۳۱۸۸.عنه صلى الله عليه و آله :الجالِبُ مَرزوقٌ ، وَالمُحتَكِرُ مَلعونٌ . ^۷

ب ـ سحرخيزى

۳۱۸۲.امام صادق عليه السلام :هر آينه ، من دوست مى دارم كه مرد در پىِ روزى ، به اين سو و آن سو روان شود . همانا پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: «بار خدايا! براى امّت من در سحرخيزى اش بركت قرار ده» .

فصل چهارم : بازار

۴ / ۱ . تشويق به بازرگانى

۳۱۸۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بركت ، ده بخش دارد . نُه دهمِ آن ، در بازرگانى است و يك دهمِ باقى مانده ، در دامدارى .

۳۱۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا بركت در بازرگانى است و خداوند ، بازرگان را به فقر دچار نمى كند ، مگر آن كه [به دروغ]سوگند ياد كند .

۴ / ۲ . نهى از احتكار

۳۱۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى جز خيانتكاران، احتكار نمى كند .

۳۱۸۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :محتكر، ملعون (به دور از رحمت خدا) است .

۳۱۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس خوراكى را به اميد گران شدن ، چهل روز انبار كند ، از خداوند بيزارى جسته و خدا نيز از او بيزار است .

۳۱۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :طلب كننده روزى ، رزق مى يابد و احتكار كننده ، ملعون است .

ج ـ الصِّناعَة

الكتاب

«وَ عَلَّمْنَـهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَّكُمْ لِتُحْصِنَكُم مِّن بَأْسِكُمْ فَهَلْ أَنتُمْ شَـكِرُونَ» . ^۱

الحديث

۳۱۷۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :عَمَلُ الأَبرارِ مِنَ النِّساءِ المِغزَلُ. ^۲

۳ / ۶ . ما يَنبَغي لِلمُكتَسِبِ

أ ـ طَلَبُ الحَلالِ

۳۱۷۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :العِبادَةُ سَبعونَ جُزءا ، أفضَلُها طَلَبُ الحَلالِ . ^۳

۳۱۷۹.عنه صلى الله عليه و آله :طوبى لِمَن ذَلَّ في نَفسِهِ،وطابَ كَسبُهُ. ^۴

۳۱۸۰.عنه صلى الله عليه و آله :الكادُّ عَلى عِيالِهِ مِن حَلالٍ كَالمُجاهِدِ في سَبيلِ اللّهِ . ^۵

۳۱۸۱.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ أخوَفَ ما أخافُ على اُمَّتي مِن بَعدي هذهِ المَكاسِبُ الحَرامُ ، والشَّهوَةُ الخَفيَّةُ ، والرِّبا . ^۶

ج ـ صنعتگرى

قرآن

«و به [ داوود ] فنّ زره[ سازى ] را آموختيم، تا شما را از [ خطرهاى ] جنگتان حفظ كند. پس آيا شما سپاس گزاريد؟» .

حديث

۳۱۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پيشه زنان نيك ، ريسندگى است .

۳ / ۶ . آنچه براى پيشه ور ، سزاوار است

الف ـ جستجوى حلال

۳۱۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عبادت را هفتاد بخش است . برترينِ آن ، جستجوى حلال است .

۳۱۷۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوش باد حال كسى كه در درون ، رام[ ـِ پروردگار] و پيشه اش پاكيزه است !

۳۱۸۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن كه خانواده خويش را از حلال روزى مى دهد ، مانند مجاهد در راه خداست .

۳۱۸۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بيش از همه ، بر امّت خويش پس از خودم ، از اينها مى ترسم : اين پيشه هاى حرام ، شهوت پنهان ، و ربا .