۳۰۴۹.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أحزَنَ والِدَيهِ فَقَد عَقَّهُما . ^۱

۳۰۵۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ فَوقَ كُلِّ عُقوقٍ عُقوقا حتّى يَقتُلَ الرّجُلُ أحَدَ والِدَيهِ ، فإذا فَعَلَ ذلكَ فلَيسَ فَوقَهُ عُقوقٌ . ^۲

الفصل الثّالث : صلة الرّحم

۳ / ۱ . فَضلُ صِلَةِ الرَّحِمِ

الكتاب

« أَفَمَن يَعْلَمُ أَنَّمَآ أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ الْحَقُّ كَمَنْ هُوَ أَعْمَى إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ الْأَلْبَـبِ * الَّذِينَ يُوفُونَ بِعَهْدِ اللَّهِ وَ لَا يَنقُضُونَ الْمِيثَـقَ * وَ الَّذِينَ يَصِلُونَ مَآ أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يُوصَلَ وَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ يَخَافُونَ سُوءَ الْحِسَابِ » . ^۳

الحديث

۳۰۵۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ أعجَلَ الخَيرِ ثَوابا صِلةُ الرَّحِمِ . ^۴

۳ / ۲ . آثارُ صِلَةِ الرَّحِمِ

۳۰۵۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :صِلَةُ الرَّحِمِ تَزِيدُ في العُمُرِ ، وتَنفِي الفَقرَ . ^۵

۳۰۵۳.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ القَومَ لَيَكونُونَ فَجَرَةً ، ولا يَكونونَ بَرَرَةً فَيَصِلُونَ أرحامَهُم فَتَنْمي أموالُهُم، وتَطُولُ أعمارُهُم ، فكيفَ إذا كانوا أبرارا بَرَرَةً؟! ^۶

۳۰۴۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه پدر و مادر خود را اندوهگين كند، آنان را عاق كرده است.

۳۰۵۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بالاتر از هر بى احترامى اى به پدر و مادر، بى احترامى اى هست، تا اين كه شخص ، يكى از والدين خود را بكُشد ، و چون چنين كرد، ديگر بى احترامى اى بالاتر از آن نيست.

فصل سوم : صِله رحِم

۳ / ۱ . فضيلت صِله رحِم

قرآن

«پس آيا كسى كه مى داند آنچه از جانب پروردگارت به تو نازل شده، حقيقت دارد، مانند كسى است كه كوردل است؟ تنها خردمندان اند كه عبرت مى گيرند ؛ همانان كه به پيمان خدا وفادارند و عهد [ او ]را نمى شكنند ، و آنان بدانچه خدا به پيوستنش فرمان داده ، مى پيوندند و از پروردگارشان مى ترسند و از سختى حساب ، بيم دارند» .

حديث

۳۰۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ثواب صِله رَحِم ، زودتر از ثواب هر كار خير ديگرى مى رسد .

۳ / ۲ . آثار صِله رحِم كردن

۳۰۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :صِله رحِم ، عمر را افزون مى كند و فقر را از ميان مى برَد .

۳۰۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردمان بد كردارى كه نيكوكار هم نيستند ، صله رحم به جاى مى آورند و در نتيجه ، دارايى هايشان افزون و عمرهايشان طولانى مى شود ، چه رسد به اين كه نيكوكار و نيك باشند .

۲ / ۲ . الحَثُّ على بِرِّ الوالِدَينِ بعدَ مَوتِهِما

۳۰۴۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :سَيّدُ الأبرارِ يَومَ القِيامَةِ رجُلٌ بَرَّ والِدَيهِ بَعدَ مَوتِهِما . ^۱

۳۰۴۵.عنه صلى الله عليه و آلهـ لَمّا سُئلَ عن بِرِّ الوالِدَينِ بَعدَ مَوتِهِما ـ: نَعَم ، الصَّلاةُ عَلَيهِما ، والاستِغفارُ لَهُما ، وإنفاذُ عَهدِهِما مِن بَعدِهِما ، وصِلَةُ الرَّحِمِ الّتي لا تُوصَلُ إلّا بِهِما ، وإكرامُ صَديقِهِما . ^۲

۲ / ۳ . الجَنّةُ تَحتَ أقدامِ الاُمَّهاتِ

۳۰۴۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الجَنَّةُ تَحتَ أقدامِ الاُمَّهاتِ . ^۳

۳۰۴۷.الإمام الصّادق عليه السلام :جاءَ رجُلٌ إلَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فقالَ: يا رسولَ اللّهِ ، مَن أبَرُّ ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمّ مَن ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمَّ مَن ؟ قالَ : اُمَّكَ ، قالَ : ثُمّ مَن ؟ قالَ : أباكَ . ^۴

۲ / ۴ . إيذاءُ الوالِدَينِ و عُقُوقِهِما

الكتاب

« وَ قَضَى رَبُّكَ أَلَا تَعْبُدُواْ إِلَا إِيَّاهُ وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَـنًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَآ أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَ لَا تَنْهَرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا » . ^۵

الحديث

۳۰۴۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِثنَتانِ يُعَجِّلُهُما اللّهُ في الدُّنيا : البَغيُ وعُقوقُ الوالِدَينِ . ^۶

۲ / ۲ . تشويق به نيكى كردن به پدر و مادر ، بعد از مرگ آنان

۳۰۴۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سَرورِ نيكوكاران در روز قيامت، مردى است كه بعد از درگذشت پدر و مادر خود، به آنان نيكى كند.

۳۰۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در پاسخ به سؤال از نيكى كردن به پدر و مادر بعد از درگذشت آنان ـ: آرى . دعا كردن براى آنها ، آمرزش خواستن برايشان ، اجرا كردن وصيّت هايشان بعد از مرگ آنها ، صِله رَحِم كردن با خويشان آنها و احترام گذاشتن به دوستان آنان است .

۲ / ۳ . بهشت، زير پاى مادران است

۳۰۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بهشت ، زير پاى مادران است.

۳۰۴۷.امام صادق عليه السلام :مردى خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت: اى پيامبر خدا! به چه كسى نيكى كنم؟
فرمود: «به مادرت».
گفت: سپس به چه كسى؟
فرمود: «به مادرت».
گفت: بعد از او به چه كسى؟
فرمود: «به مادرت».
گفت: سپس به چه كسى؟
فرمود: «به پدرت».

۲ / ۴ . آزردن پدر و مادر و نافرمانىِ آنها

قرآن

«و پروردگار تو مقرّر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر [ خود ] احسان كنيد. اگر يكى از آن دو يا هر دو، در كنار تو به سال خوردگى رسيدند، به آنها [ حتّى ] «اُف» مگو و با آنان ، پرخاش مكن و با آنها سخنى شايسته بگو» .

حديث

۳۰۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دو كار است كه خداوند ، در همين دنيا كيفرش را مى دهد: دست درازى به حقوق ديگران ، و نافرمانى از پدر و مادر.