الحديث

۳۰۰۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ في مالِ الرجُلِ فِتنَةً ، وفي زوجَتِهِ فِتنَةً وولدِهِ . ^۱

۳۰۰۲.عنه صلى الله عليه و آله :لَأنا لِفِتنَةِ السَّرّاءِ أخوَفُ علَيكُم مِن فِتنَةِ الضَّرّاءِ ، إنّكُمُ ابتُلِيتُم بفِتنَةِ الضَّرّاءِ فَصَبَرتُم ، وإنّ الدنيا حُلوَةٌ خَضِرَةٌ . ^۲

۵ / ۲ . افتِتانُ النّاسِ بَعضُهُم بِبَعضٍ

الكتاب

« وَ مَآ أَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنَ الْمُرْسَلِينَ إِلَا إِنَّهُمْ لَيَأْكُلُونَ الطَّعَامَ وَيَمْشُونَ فِى الْأَسْوَاقِ وَ جَعَلْنَا بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ فِتْنَةً أَتَصْبِرُونَ وَ كَانَ رَبُّكَ بَصِيرًا » . ^۳

الحديث

۳۰۰۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الفَقيرُ عندَ الغَنيِّ فِتنَةٌ ، والضَّعيفُ عندَ القَويِّ فِتنَةٌ ... . ^۴

۵ / ۳ . مَن تَنجلي عَنهُمُ الفِتَنُ

۳۰۰۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :طُوبى لِلمُخلِصينَ ، اُولئكَ مَصابيحُ الهُدى تَنجَلي عَنهُم كلُّ فِتنَةٍ ظَلماءَ . ^۵

۳۰۰۵.عنه صلى الله عليه و آله :سَتَكُونُ فِتَنٌ يُصبِحُ الرجُلُ فيها مؤمِنا ويُمسِي كافِرا ، إلّا مَن أحياهُ اللّهُ تعالى بالعِلمِ . ^۶

حديث

۳۰۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا در دارايى انسان، آزمايش است و زن و فرزند او نيز [وسيله ]امتحان هستند.

۳۰۰۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :راستى كه من از آزمودنى خوش براى شما بيمناك ترم تا آزمودنى سخت. شما به آزمايش سختى در افتاديد و شكيبايى كرديد ؛ امّا دنيا، شيرين و فريباست.

۵ / ۲ . آزموده شدن مردم به وسيله يكديگر

قرآن

«و پيش از تو، پيامبران [ خود ] را نفرستاديم، جز اين كه آنان [ نيز ] غذا مى خوردند و در بازارها راه مى رفتند، و برخى از شما را براى برخى ديگر [ وسيله ] آزمايش قرار داديم. آيا شكيبايى مى كنيد؟ و پروردگار تو همواره بيناست» .

حديث

۳۰۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :تهى دست براى توانگر، [مايه ]آزمايش است و ناتوان براى توانمند... .

۵ / ۳ . كسانى كه از فتنه ها به سلامت مى رَهَند

۳۰۰۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوشا به حال مخلصان! آنان، چراغ هاى هدايت اند و هر فتنه تارى از آنها برطرف مى شود.

۳۰۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به زودى فتنه هايى پديدخواهد آمد كه انسان بر اثر آنها ، شب خود را با ايمان به صبح مى رساند و روزش را در حالى به شب مى رساند كه كافر است، مگر كسى كه خداوند متعال، او را به دانش، زنده كرده باشد.

۲۹۹۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَخْتَلفوا ، فإنَّ مَن كانَ قَبْلَكُمُ اخْتَلَفوا فَهلَكوا . ^۱

۲۹۹۹.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَخْتَلِفوا فتَخْتَلِفَ قُلوبُكُم . ^۲

۴ / ۲ . الاختلافُ عُقوبَةٌ إلهيّةٌ

الكتاب

« قُلْ هُوَ الْقَادِرُ عَلَى أَن يَبْعَثَ عَلَيْكُمْ عَذَابًا مِّن فَوْقِكُمْ أَوْمِن تَحْتِ أَرْجُلِكُمْ أَوْ يَلْبِسَكُمْ شِيَعًا وَيُذِيقَ بَعْضَكُم بَأْسَ بَعْضٍ انظُرْ كَيْفَ نُصَرِّفُ الْأَيَـتِ لَعَلَّهُمْ يَفْقَهُونَ » . ^۳

الحديث

۳۰۰۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّي صَلَّيتُ صَلاةَ رَغْبَةٍ ورَهْبَةٍ وسألتُ ربّي ثَلاثا ، فأعطاني اثنَتَينِ ومَنَعني واحِدَةً ؛ سألتُهُ أنْ لا يَبْتَليَ اُمَّتي بالسِّنينَ ففَعَلَ ، وسألتُهُ أنْ لا يُظْهِرَ علَيهِم عَدُوَّهُم ففَعَلَ ، وسألتُهُ أنْ لا يَلْبِسَهُم شِيَعا فأبى علَيَّ . ^۴

الفصل الخامس : الفتنة

۵ / ۱ . أنواعُ الفِتَنِ

الكتاب

« وَاعْلَمُواْ أَنَّمَآ أَمْوَ لُكُمْ وَأَوْلَـدُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ » . ^۵

۲۹۹۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :با هم اختلاف نكنيد،كه پيشينيان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.

۲۹۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بايكديگر ناسازگارى مكنيد ، كه دل هايتان ناسازگار و پراكنده مى شود .

۴ / ۲ . اختلاف، كيفرى الهى

قرآن

«بگو: «او تواناست كه از بالاىِ سرتان يا از زير پاهايتان ، عذابى بر شما بفرستد يا شما را گروه گروه ، به هم اندازد [ و دچار تفرقه سازد ] و عذاب بعضى از شما را به بعضى [ ديگر ]بچشانَد» . بنگر كه چگونه آيات [ خود ]را گوناگون بيان مى كنيم تا شايد آنان بفهمند» .

حديث

۳۰۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :من نماز بيم و اميد گزاردم و سه چيز از پروردگارم طلبيدم كه دو تاى آنها را به من داد و يكى ديگر را نداد. از خداوند خواستم امّت مرا به قحطى گرفتار نكند ، پذيرفت . خواستم دشمنشان را بر آنان چيره نگردانَد ، پذيرفت. خواستم كه جامه پراكندگى بر آنان نپوشاند، نپذيرفت.

فصل پنجم : فتنه

۵ / ۱ . انواع آزمايش

قرآن

«و بدانيد كه اموال و فرزندان شما، [ وسيله ] آزمايش [ شما ]هستند؛ و خداست كه نزد او پاداشى بزرگ است» .