۲ / ۳ . التَّحذِيرُ مِنَ الجِدالِ لإدحاضِ الحَقِّ

۲۹۹۳.الإمام الصادق عن أبيه عليهماالسلام :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله قالَ : لَعَنَ اللّهُ الَّذينَ اتَّخَذوا دينَهُم شَحّا . يَعنِي الجِدالَ لِيُدحضُوا الحَقَّ بِالباطِلِ . ^۱

الفصل الثّالث : التّحقير

۳ / ۱ . النَّهيُ عَن تَحقيرِ النّاسِ

۲۹۹۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَزْرَ أنَّ أحدُكُم بأحدٍ من خَلقِ اللّهِ فإنَّهُ لا يَدري أيُّهُم وليُّ اللّهِ . ^۲

۳ / ۲ . التَّحذِيرُ مِن تَحقيرِ المؤمنِ

۲۹۹۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَنِ اسْتَذَلّ مؤمنا أو مؤمنةً ، أو حَقّرَهُ لفَقْرِهِ أو قِلَّةِ ذاتِ يَدِهِ ، شَهَرَهُ اللّهُ يَومَ القِيامَةِ ، ثُمّ يَفْضَحُهُ . ^۳

۲۹۹۶.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُحَقِّرنَّ أحَدا مِن المسلمينَ ، فإنَّ صَغيرَهُم عِند اللّهِ كَبيرٌ . ^۴

الفصل الرّابع : الاختلاف

۴ / ۱ . مَضارُّ الاختلافِ

۲۹۹۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما اخْتَلَفَتْ اُمَّةٌ بَعدَ نَبِيّها إلّا ظَهرَ أهْلُ باطِلِها على أهْلِ حقِّها . ^۵

۲ / ۳ . هشدار درباره جدال براى از بين بردن حق

۲۹۹۳.امام صادق عليه السلامـ به نقل از پدرش عليه السلام ـ: همانا پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «خداوند ، آنانى را كه دين خود را وسيله جدال قرار مى دهند ، لعنت كرده است؛ يعنى [آنان كه ]جدالگرى مى كنند تا به وسيله باطل ، حق را از بين ببرند .

فصل سوم : كوچك شمردن ديگران

۳ / ۱ . نهى از كوچك شمردن مردم

۲۹۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ يك از شما نبايد احدى از بندگان خدا را خوار بشمرد ؛ زيرا نمى داند كه كدام يك از آنها دوست خداست .

۳ / ۲ . هشدار درباره تحقير مؤمن

۲۹۹۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس مرد يا زن مؤمنى را، به سبب تهى دستى يا كم بضاعتى، خوار و حقير بشمارد، خداوند متعال در روز رستاخيز ، او را انگشت نما مى سازد و سپس رسوايش مى كند .

۲۹۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ مسلمانى را حقير مشمار؛ زيرا كوچك آنان هم نزد خداوند ، بزرگ است .

فصل چهارم : تفرقه

۴ / ۱ . پيامدهاى اختلاف

۲۹۹۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ امّتى پس از پيامبر خود ، گرفتار اختلاف نشد ، مگر آن كه باطل گرايانِ آن ، بر حق خواهانش پيروز گشتند .

الحديث

۲۹۸۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ الشَّيطانَ قَد أيِسَ أن يَعبُدَهُ المُصَلّونَ في جَزيرَةِ العَرَبِ ، ولكِن فِي التَّحريشِ بَينَهُم . ^۱

۲۹۸۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تُفتَحُ الدُّنيا عَلى أحَدٍ إلّا ألقَى اللّهُ عز و جل بَينَهُمُ العَداوَةَ وَالبَغضاءَ إلى يَومِ القِيامَةِ . ^۲

الفصل الثّاني : الجدال والمراء

۲ / ۱ . الحَثُّ عَلى تَركِ المِراءِ

۲۹۸۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أورَعُ النّاسِ مَن تَرَكَ المِراءَ وإن كانَ مُحِقّا . ^۳

۲۹۹۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ مِنَ التَّواضُعِ أن يَرضَى الرَّجُلُ بِالمَجلِسِ دونَ شَرَفِ المَجلِسِ ، وأن يُسَلِّمَ عَلى مَن لَقِيَ ، وأن يَترُكَ المِراءَ وإن كانَ حَقّا . ^۴

۲ / ۲ . ثَوابُ تَركِ المِراءِ

۲۹۹۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن تَرَكَ المِراءَ وهُوَ مُحِقٌّ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيتا في أعلَى الجَنَّةِ ، ومَن تَرَكَ المِراءَ وهُوَ مُبطِلٌ بَنَى اللّهُ لَهُ بَيتا في رَبَضِ الجَنَّةِ . ^۵

۲۹۹۲.عنه صلى الله عليه و آله :أنَا زَعيمٌ بِبَيتٍ في رَبَضِ الجَنَّةِ لِمَن تَرَكَ المِراءَ وهُوَ مُحِقٌّ ، وبِبَيتٍ في وَسَطِ الجَنَّةِ لِمَن تَرَكَ الكَذِبَ وهُوَ مازِحٌ ، وبِبَيتٍ في أعلَى الجَنَّةِ لِمَن حَسُنَت سَريرَتُهُ . ^۶

حديث

۲۹۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شيطان از اين كه نمازگزاران در جزيرة العرب ، او را بپرستند، نوميد شده است؛ ليكن به دشمنى افكندن ميانشان [همچنان اميد دارد] ^۷ .

۲۹۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :درِ دنيا [ خواهى] بر مردمى گشوده نمى شود ، مگر آن كه خداى عز و جل تا روز قيامت ، ميانشان كينه و دشمنى مى افكنَد .

فصل دوم : جِدال و بگومگو

۲ / ۱ . تشويق به ترك جدال

۲۹۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :باپرواترينِ مردم ، كسى است كه جدالگرى را گرچه او بر حق باشد ، رها كند .

۲۹۹۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از [ نشانه هاى] فروتنى است : خشنودى انسان به نشستن در پايين ترين مكان مجلس؛ سلام كردن به هر كس كه با وى روبه رو مى شود؛ و رها كردن جدال ، گرچه بر حق باشد .

۲ / ۲ . ثواب ترك جدال

۲۹۹۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر كسى جدالگرى را در صورتى كه او برحق است ، ترك كند ، خداوند ، خانه اى براى وى در بالاترين نقطه بهشت خواهد ساخت ، و اگر كسى جدالگرى را در صورتى كه بر باطل است، ترك كند ، خداوند، خانه اى در بيرون بهشت براى وى خواهد ساخت .

۲۹۹۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :من، ضامن خانه اى در اطراف بهشت هستم ، براى كسى كه جدال را در حالى كه بر حق است ، ترك كند ، و [ضامن ]خانه اى در وسط بهشت ، براى كسى كه دروغ [حتّى به ]شوخى را ترك كند ، و [ضامن ]خانه اى در بالاى بهشت ، براى كسى كه رفتارش نيكو باشد .