۷ / ۲ . ما لا يَنبَغي في مُعاشَرَةِ الإِخوانِ

أ ـ التَّصَنُّع

۲۹۵۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ثَلاثَةٌ لا يَنظُرُ اللّهُ إلَيهِم يَومَ القِيامَةِ و لا يُزَكّيهِم و لَهُم عَذابٌ أليمٌ : المُرخي ذَيلَهُ مِنَ العَظَمَةِ ، وَ المُزَكّي سِلعَتَهُ بِالكَذِبِ ، و رَجُلٌ اِستَقبَلَكَ بِوُدِّ صَدرِهِ فَيُواري وقَلبُهُ مُمتَلِئٌ غِشّا . ^۱

ب ـ الغِشّ

۲۹۵۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :المُسلِمُ أخُو المُسلِمِ ، و لا يَحِلُّ لِمُسلِمٍ باعَ مِن أخيهِ بَيعا فيهِ عَيبٌ إلّا بَيَّنَهُ لَهُ . ^۲

ج ـ البُخل

۲۹۵۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم وَ البُخلَ ؛ فَإِنَّ البُخلَ دَعا أقواما فَمَنَعوا زَكاتَهُم ، و دَعاهُم فَقَطَعوا أرحامَهُم ، و دَعاهُم فَسَفَكوا دِماءَهُم . ^۳

د ـ الإِيذاء

۲۹۵۵.كنز العمّال عن أنس :كانَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله إذا قامَ مِنَ اللَّيلِ يَقرَأُ ، زَمزَمَ في قِراءَتِهِ .
فَقيلَ : يا رَسولَ اللّهِ ، لِمَ لا تَرفَعُ صَوتَكَ بِالقُرآنِ ؟
قالَ : أكرَهُ أن اُوذِيَ رَفيقي و أهلَ بَيتي . ^۴

۷/۲ . آنچه در معاشرت با برادران، شايسته نيست

الف ـ ظاهرسازى

۲۹۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، در روز قيامت ، به سه كس نمى نگرد و آنان را پاك نمى سازد و برايشان عذابى دردناك خواهد بود : كسى كه از سر تكبّر ، دنباله جامه اش را بلند مى كند [تا بر زمين كشيده شود] ؛ كسى كه به دروغ ، كالاى خود را پاك [و بى عيب ]معرّفى مى كند ؛ و كسى كه دوستانه با تو رويارو مى شود ، حال آن كه قلبش لبريز از فريب است .

ب ـ فريفتن

۲۹۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسلمان ، برادر مسلمان است و براى هيچ مسلمانى روا نيست كه چيز معيوبى به برادرش بفروشد ؛ مگر آن كه او را از آن [عيب] ، باخبر سازد .

ج ـ بُخل

۲۹۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از بُخل بپرهيزيد كه همين بخل ، مردمى را برانگيخت تا زكات خود را نپرداختند و آنان را بر انگيخت تا از خويشان خود بُريدند و آنان را بر انگيخت تا خون هاى يكديگر را ريختند .

د ـ آزردن

۲۹۵۵.كنز العمّالـ به نقل از اَنَس ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله هرگاه شبانه براى قرائت [قرآن ]بر مى خاست ، آيات را بسيار آهسته تلاوت مى كرد . از وى پرسيدند : اى پيامبر خدا! صدايت را به قرآن خواندن ، بلند نمى كنى ؟
فرمود : «خوش ندارم رفيقم و خانواده ام را بيازارم» .

ب ـ إعلامُ المَحَبَّةِ

۲۹۴۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا أحَبَّ أحَدُكُم صاحِبَهُ أو أخاهُ فَليُعلِمهُ . ^۱

۲۹۴۷.عنه صلى الله عليه و آله :إذا أحَبَّ أحَدُكُم أخاهُ فَليُعلِمهُ ؛ فَإِنَّهُ أصلَحُ لِذاتِ البَينِ . ^۲

۲۹۴۸.عنه صلى الله عليه و آله :أبدِ المَوَدَّةَ لِمَن وادَّكَ تَكُن أثبَتَ . ^۳

۲۹۴۹.عنه صلى الله عليه و آله :إذا أحَبَّ أحَدُكُم أخاهُ فِي اللّهِ فَليُعلِمهُ ؛ فَإِنَّهُ أبقى فِي الاُلفَةِ ، و أثبَتُ فِي المَوَدَّةِ . ^۴

ج ـ الاِنبِساطُ فِي اللِّقاءِ

۲۹۵۰.الإمام الباقر عليه السلام :أتى رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله رَجُلٌ فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، أوصِني . فَكانَ فيما أوصاهُ أن قالَ : اِلقَ أخاكَ بِوَجهٍ مُنبَسِطٍ . ^۵

۲۹۵۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا تُحَقِّرَنَّ مِنَ المَعروفِ شَيئا و لَو أن تَلقى أخاكَ بِوَجهٍ طَلِقٍ . ^۶

ب ـ اعلام دوستى

۲۹۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما يار يا برادرش را دوست داشت ، او را [از اين دوستى ]باخبر كند .

۲۹۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما برادرش را دوست داشت ، او را [از اين دوستى ]باخبر كند ؛ چرا كه اين كار ، افراد را بيشتر به هم مى پيوندد .

۲۹۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دوستى خودت را نسبت به كسى كه تو را دوست دارد ، آشكار كن تا [در دوستى ات ]استوارتر شوى .

۲۹۴۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه يكى از شما برادرش را در راه خدا دوست داشت ، او را [از اين دوستى ]باخبر كند ، كه اين كار ، اُلفت را پايدارتر مى سازد و دوستى را استوارتر مى كند .

ج ـ گشاده رويى به هنگام ديدار

۲۹۵۰.امام باقر عليه السلام :مردى نزد پيامبر خدا آمد و گفت: اى پيامبر خدا ! مرا سفارشى كن .
از جمله سفارش هاى پيامبر صلى الله عليه و آله به او ، اين بود كه : «با روى گشاده ، با برادرت ديدار كن» .

۲۹۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ يك از كارهاى نيك را حقير مشمار ؛ گرچه [آن كار نيك ، در اين حد باشد كه ]برادرت را با روى گشاده ديدار كنى .