۶ / ۲ . قِلَّةُ الصَّديقِ الصَّدوقِ

۲۹۴۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أقَلُّ ما يَكونُ في آخِرِ الزَّمانِ أخٌ يوثَقُ بِهِ ، أو دِرهَمٌ مِن حَلالٍ . ^۱

۲۹۴۲.عنه صلى الله عليه و آله :سَيَأتي عَلَيكُم زَمانٌ لا يَكونُ فيهِ شَيءٌ أعَزُّ مِن ثَلاثٍ : دِرهَمٍ حَلالٍ ، أو أخٍ يُستَأنَسُ بِهِ ، أو سُنَّةٍ يُعمَلُ بِها . ^۲

۶ / ۳ . التَّحذيرُ مِن قَرينِ السَّوءِ

الكتاب

« وَ يَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَــلَيْتَنِى اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً * يَـوَيْلَتَى لَيْتَنِى لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلاً * لَّقَدْ أَضَلَّنِى عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَآءَنِى وَ كَانَ الشَّيْطَـنُ لِلْاءِنسَـنِ خَذُولًا » . ^۳

الحديث

۲۹۴۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أوحَشُ الوَحشَةِ قَرينُ السَّوءِ . ^۴

۲۹۴۴.عنه صلى الله عليه و آله :إيّاكَ وقَرينَ السَّوءِ ؛ فَإِنَّكَ بِهِ تُعرَفُ . ^۵

الفصل السّابع : آداب المحبّة

۷ / ۱ . ما يَنبَغي في مُعاشَرَةِ الإِخوانِ

أ ـ مَعرِفَةُ المُواصَفاتِ

۲۹۴۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا أحَبَّ أحَدُكُم أخاهُ المُسلِمَ فَليَسأَلهُ عَنِ اسمِهِ وَ اسمِ أبيهِ وَ اسمِ قَبيلَتِهِ و عَشيرَتِهِ ؛ فَإِنَّ مِن حَقِّهِ الواجِبِ و صِدقِ الإِخاءِ أن يَسأَلَهُ عَن ذلِكَ ، و إلّا فَإِنَّها مَعرِفَةُ حُمقٍ . ^۶

۶ / ۲ . كم بودنِ دوست راستين

۲۹۴۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كم ترين چيزى كه در آخِرْ زمان يافت مى شود ، برادر قابل اعتماد است ، يا دِرهمى از حلال .

۲۹۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :روزگارى به شما روى خواهد آورد كه در آن ، چيزى كمياب تر از اين سه نيست : دِرهمى از حلال ، يا برادرى كه با او انس گيرند ، يا سُنّتى كه بدان عمل كنند .

۶ / ۳ . هشدار درباره همنشين بد

قرآن

«و روزى است كه ستمكار ، دست هاى خود را مى گَزد [ و ]مى گويد: «اى كاش با پيامبر ، راهى بر مى گرفتم ! اى واى! كاش فلانى را دوست [ خود ] نگرفته بودم! او [ بود كه ]مرا به گم راهى كشانيد پس از آن كه قرآن به من رسيده بود» . و شيطان ، همواره فرو گذارنده انسان است» .

حديث

۲۹۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :تنهاترين تنهايى ، همنشين بد است .

۲۹۴۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از همنشين بد بپرهيز ؛ چرا كه تو را با او مى شناسند [و مى سنجند] .

فصل هفتم : آداب دوستى

۷ / ۱ . آنچه در معاشرت با برادران ، شايسته است

الف ـ شناخت ويژگى ها

۲۹۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگاه كسى از شما با برادر مسلمانش دوست شد ، نامش ، نام پدرش و نام قبيله و تيره اش را بپرسد ؛ زيرا پرسش از اين چيزها ، از حقوق واجبِ دوستى و نشانه برادرىِ راستين است ، وگرنه ، آن [آشنايى] ، آشنايى احمقانه اى است .

۴ / ۶ . الدَّرَجاتُ فِي الجَنَّةِ

۲۹۳۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن آخى أخا فِي اللّهِ رَفَعَهُ اللّهُ دَرَجَةً فِي الجَنَّةِ لا يَنالُها بِشَيءٍ مِن عَمَلِهِ . ^۱

۲۹۳۶.عنه صلى الله عليه و آله :مَن جَدَّدَ أخا فِي الإِسلامِ بَنَى اللّهُ لَهُ بُرجا فِي الجَنَّةِ مِن جَوهَرَةٍ . ^۲

۲۹۳۷.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ المُتَحابّينَ لَتُرى غُرَفُهُم فِي الجَنَّةِ كَالكَوكَبِ الطّالِعِ الشَّرقِيِّ أوِ الغَربِيِّ، فَيُقالُ : مَن هؤُلاءِ ؟ فَيُقالُ : هؤُلاءِ المُتَحابّونَ فِي اللّهِ عز و جل . ^۳

الفصل الخامس : آفات المحبّة

۲۹۳۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم وَ الظَّنَّ ؛ فَإِنَّ الظَّنَّ أكذَبُ الكَذِبِ ، و كونوا إخوانا فِي اللّهِ كَما أمَرَكُمُ اللّهُ ؛ لا تَتَنافَروا ، و لا تَجَسَّسوا ، و لا تَتَفاحَشوا ، و لا يَغتَب بَعضُكُم بَعضا ، و لا تَتَنازَعوا ، و لا تَتَباغَضوا ، و لا تَتَدابَروا ، و لا تَتَحاسَدوا ؛ فَإِنَّ الحَسَدَ يَأكُلُ الإِيمانَ كَما تَأكُلُ النّارُ الحَطَبَ اليابِسَ . ^۴

الفصل السّادس : اختيار الحبيب

۶ / ۱ . أهَميَّةُ اِنتِخابِ الخَليل

۲۹۳۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :المَرءُ عَلى دينِ خَليلِهِ و قَرينِهِ . ^۵

۲۹۴۰.عنه صلى الله عليه و آله :اِختَبِرُوا النّاسَ ؛ فَإِنَّ الرَّجُلَ يُجاذِبُ مَن يُعجِبُهُ . ^۶

۴ / ۶ . منزلت يافتن در بهشت

۲۹۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه در راه خدا با كسى برادرى كند ، خداوند ، او را در بهشت به چنان منزلت والايى برمى كشد كه با ديگر اعمالش بدان دست نمى يابد .

۲۹۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس در راه اسلام ، برادرى تازه را به دوستى بگيرد ، خداوند در بهشت ، برايش بُرجى از گوهر مى سازد .

۲۹۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اتاق هاى دوستانِ خدايى در بهشت، همچون ستاره درخشان شرقى يا غربى ديده مى شود .
پس گفته مى شود : اينان كيستند ؟
پاسخ داده مى شود : «اينان، دوستى كنندگان در راه خداوند عز و جل هستند» .

فصل پنجم : آفات دوستى

۲۹۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از گمان بپرهيزيد ، كه گمان ، دروغ ترين دروغ است و همان گونه كه خدا به شما فرمان داده است ، برادران خدايى باشيد . از يكديگر دورى مجوييد . [در كار ديگران ]تجسّس مكنيد . به همديگر بدى مكنيد . از يكديگر غيبت مكنيد . با يكديگر نزاع مكنيد . با يكديگر دشمنى مكنيد . از يكديگر مبُريد و به يكديگر حسادت مورزيد كه حسادت ـ همان گونه كه آتش ، چوب خشك را مى سوزانَد ـ ايمان را مى سوزانَد .

فصل ششم : گزينش دوست

۶ / ۱ . اهمّيت گزينش دوست

۲۹۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :انسان ، به دينِ دوست و همنشين خويش است .

۲۹۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردم را بيازماييد ؛ زيرا انسان [از نظر اخلاقى و عملى] ، مجذوب كسى مى شود كه از او خوشش مى آيد .