۶ / ۲ . حَجُّ الأنبياء عليهم السلام

۲۷۷۶.مسند ابن حنبل عن ابن عَبّاس :لَمّا مَرَّ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله بِوادي عُسفانَ حينَ حَجَّ ، قالَ : يا أبا بَكرٍ ، أيُّ وادٍ هذا ؟ قالَ : وادي عُسفانَ .
قالَ : لَقَد مَرَّ بِهِ هودٌ وصالِحٌ عَلى بَكَراتٍ حُمرٍ خُطُمُهَا اللّيفُ ، اُزُرُهُمُ العَباءُ ، وأردِيَتُهُمُ النِّمارُ ، يُلَبّونَ يَحُجّونَ البَيتَ العَتيقَ . ^۱

۲۷۷۷.سنن ابن ماجة عن ابن عَبّاس :كُنّا مَعَ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله بَينَ مَكَّةَ والمَدينَةَ ، فَمَرَرنا بِوادٍ ، فَقالَ : أيُّ وادٍ هذا ؟ قالوا : وادِي الأَزرَقِ . قالَ : كَأَنّي أنظُرُ إلى موسى واضِعًا إصبَعَيهِ في اُذُنَيهِ ، لَهُ جُؤارٌ ^۲ إلَى اللّهِ بِالتَّلبِيَةِ ، مارًّا بِهذَا الوادي .
ثُمَّ سِرنا حَتّى أتَينا عَلى ثَنِيَّةٍ ^۳ . فَقالَ: أيُّ ثَنِيَّةٍ هذِهِ ؟ قالوا : ثَنِيَّةُ هَرشى ^۴ لِفتٍ . ^۵ قالَ: كَأَنّي أنظُرُ إلى يونُسَ ، عَلى ناقَةٍ حَمراءَ ، عَلَيهِ جُبَّةُ صوفٍ ، وخِطامُ ناقَتِهِ خُلبَةٌ ^۶ ، مارًّا بِهذَا الوادي مُلَبِّيًا . ^۷

۶ / ۲ . حج گزارى پيامبران عليهم السلام

۲۷۷۶.مسند ابن حنبلـ به نقل از ابن عبّاس ـ: چون پيامبر خدا هنگام حج، از سرزمين عسفانْ عبور كرد، فرمود: «اى ابو بكر! اين ، چه سرزمينى است؟».
گفت: سرزمين عسفان.
فرمود: «هود و صالح نيز ، سوار بر شترانى سرخ ـ كه زِمام آنها ليف خرما بود و پوشش آنان ، عبا و ردايشان ، راهْ راه بود ـ از اين سرزمين گذشته اند، در حالى كه «لبّيك» مى گفتند و براى حجّ خانه آزاد (كعبه) مى رفتند».

۲۷۷۷.سنن ابن ماجةـ به نقل از ابن عبّاس ـ: با پيامبر خدا ميان مكّه و مدينه بوديم. از سرزمينى گذشتيم. فرمود: «اين ، چه سرزمينى است؟».
گفتند: سرزمين كبود.
فرمود: «گويا موسى عليه السلام را مى نگرم كه دو انگشت خود را بر گوش هاى خود نهاده و با ناله و فريادِ به [درگاه ]خدا با «لبّيك» ، از اين سرزمين مى گذرد».
سپس رفتيم تا به تپّه اى رسيديم. پرسيد: «اين ، كدام تپّه است؟».
گفتند: تپّه «هَرشى» يا «لِفت».
فرمود: «گويا به يونس عليه السلام مى نگرم كه سوار بر شترى سرخ ، با جبّه اى پشمين ـ كه زِمام شترش از ليف خرماست ـ ، لبّيك گويان، از اين سرزمين مى گذرد» .

«وَ لَقَدْ بَعَثْنَا فِى كُلِّ أُمَّةٍ رَّسُولًا أَنِ اعْبُدُواْ اللَّهَ وَ اجْتَنِبُواْ الطَّـغُوتَ . ^۱
و به تحقيق، در هر امّتى پيام آورى بر انگيختيم كه [به آنها بگويد]: «خداوند را پرستش كنيد و از طاغوت ، دورى گزينيد»» .
طاغوت، تنها بت هاى ساخته و پرداخته عصر جاهليت نيست؛ بلكه روشن ترين مصاديق آن، همه قدرت هاى شرك آميزى هستند كه جامعه را به سوى مقصدى جز مقصد پيامبران الهى، دعوت مى كنند. امام صادق عليه السلام در اين باره و در توضيح كلمه «طاغوت» در آيه ۱۷ از سوره زمر، مى فرمايد :
مَن أطاعَ جَبّارا فَقَد عَبَدَهُ . ^۲ هر كه از جبّارى فرمان بَرَد، او را پرستيده است.
نكته مهم تر ، شناخت توطئه اى پيچيده است كه در تاريخ اسلام ، براى پنهان كردن روشن ترين مصاديق طاغوت و شرك و مشرك ، رُخ داد تا جوامع اسلامى، از اين ناحيه احساس خطر نكنند و برائت از مشركان، به برائت از بت هاى عصر جاهليت اُولى منحصر گردد . امام صادق عليه السلام در عصر خود، از اين توطئه خطرناك ، پرده برداشته و با صراحتْ اعلام فرموده است :
إنَّ بَنى اُمَيَّةَ أطلَقواْ تَعليمَ الإيمانِ و لَم يُطلِقواْ تَعليمَ الشِّركِ لِكَى إذا حَمَلوهُم عَلَيهِ لَم يَعرِفُوهُ . ^۳ اُمَويان ، تعليم ايمان را آزاد گذاشتند و تعليم شرك را آزاد نگذاشتند، تا اگر آنان را به شرك كشاندند ، آن را نشناسند .

۳ . زمان و مكان برائت از مشركان

بى ترديد، برائت از مشركان، هيچ محدوديتى از نظر زمان و مكان ندارد و بر همه مسلمانان ، واجب است كه در هر زمان و در هر مكان كه ضرورت داشته باشد، به صورت انفرادى و اجتماعى، برائت خود را از مشركان ، اعلام نمايند. البته در صورتى كه ولىّ امر مسلمانان، زمان و مكان و شكل خاصّى را براى انجام دادن اين فريضه تعيين كند، اطاعت ولىّ امر نيز واجب مى گردد .
ولى مسئله مهم اين است كه كدام مكان و كدام زمان، براى اظهار برائت عمومى مسلمانان جهان از مشركان، مناسب تر و ثمربخش تر است؟ بى تأمّل مى توان گفت كه خانه توحيد، شايسته ترين مكان و موسم حج، بهترين زمان براى اظهار برائت مسلمانان جهان از شرك و مشركان است. امام خمينى قدس سره در اين باره مى فرمايد :
اعلان برائت در حج، تجديد ميثاق مبارزه و تمرين تشكّل مجاهدان براى ادامه نبرد با كفر و شرك و بت پرستى هاست و به شعار هم خلاصه نمى شود؛ كه سرآغاز علنىْ ساختنِ منشور مبارزه و سازماندهى جنود خدا در برابر جنود ابليس و ابليسْ صفتان است و از اصول اوّليه توحيد به شمار مى رود. و اگر مسلمانان ، در خانه ناس و خانه خدا، از دشمنان خدا اظهار برائت نكنند، پس در كجا مى توانند اظهار نمايند؟! و اگر حرم و كعبه و مسجد و محراب، سنگر و پشتيبان سربازان خدا و مدافعان حرم و حرمت انبيا نيست، پس مأمن و پناهگاه آنان در كجاست؟!