۲۴۴۵.معاني الأخبار عن معاذ بن جبل :مَرَّ صلى الله عليه و آله بِرَجُلٍ وهُوَ يَدعو ويَقولُ : يا ذَا الجَلالِ وَالإِكرامِ.
فَقالَ لَهُ : قَدِ استُجيبَ لَكَ ، فَسَل . ^۱

۱۲ / ۶ . ما يَنبَغي بَعدَ الإجابَة

الكتاب

« الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِى وَهَبَ لِى عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَـعِيلَ وَ إِسْحَـقَ إِنَّ رَبِّى لَسَمِيعُ الدُّعَآءِ » . ^۲

الحديث

۲۴۴۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما يَمنَعُ أحَدَكُم إذا عَرَفَ الإِجابَةَ مِن نَفسِهِ ، فَشُفِيَ مِن مَرَضٍ أو قَدِمَ مِن سَفَرٍ ، يَقولُ ^۳ : الحَمدُ للّهِِ الَّذي بِعِزَّتِهِ وجَلالِهِ تَتِمُّ الصّالِحاتُ . ^۴

۱۲ / ۷ . مَن تُستَجابُ دَعوَتُهُ

أ ـ الأَنبِياءُ

الكتاب

« وَ أَيُّوبَ إِذْ نَادَى رَبَّهُ أَنِّى مَسَّنِىَ الضُّرُّ وَ أَنتَ أَرْحَمُ الرَّ حِمِينَ * فَاسْتَجَبْنَا لَهُ فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِن ضُرٍّ وَ ءَاتَيْنَـهُ أَهْلَهُ وَ مِثْلَهُم مَّعَهُمْ رَحْمَةً مِّنْ عِندِنَا وَ ذِكْرَى لِلْعَـبِدِينَ » . ^۵

«رَبِّ نَجِّنِى وَ أَهْلِى مِمَّا يَعْمَلُونَ * فَنَجَّيْنَـهُ وَ أَهْلَهُ أَجْمَعِينَ » . ^۶

۲۴۴۵.معانى الأخبارـ به نقل از مُعاذ بن جبل ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله بر مردى گذشت كه دعا مى كرد و مى گفت : «يا ذالجلال والإكرام ؛ اى صاحب شُكوه و ارج!»
به او فرمود : «پاسخ داده شدى . پس درخواست كن».

۱۲ / ۶ . آنچه پس از اجابت ، شايسته است

قرآن

«سپاس خداى را كه با وجود سال خوردگى، اسماعيل و اسحاق را به من بخشيد. به راستى، پروردگار من شنونده دعاست» .

حديث

۲۴۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چرا هر گاه فردى از شما جواب مى گيرد ، مثلاً از بيمارى اى شفا مى يابد يا از سفرى بازمى گردد ، نمى گويد : «سپاسْ خداوندى را كه با عزّت و جلال او، كارهاى نيك انجام مى گيرد»؟

۱۲ / ۷ . كسانى كه دعايشان مستجاب مى شود

الف ـ پيامبران

قرآن

«و ايّوب را [ ياد كن ] هنگامى كه پروردگارش را ندا داد كه: «به من، آسيب رسيده است و تويى مهربان ترينِ مهربانان» . پس [ دعاى ]او را اجابت نموديم و آسيب وارد شده بر او را برطرف كرديم و كسان او و نظيرشان را همراه با آنان [ مجدّداً ] به وى عطا كرديم ؛ [ به عنوانِ ]رحمتى از جانب ما و عبرتى براى عبادت كنندگان» .

«[لوط گفت :] «پروردگارا! مرا و كسانِ مرا از آنچه انجام مى دهند، رهايى بخش» . پس او و كسانش را همگى، رهانيديم » .

۲۴۴۰.عنه صلى الله عليه و آله :إذ دَعا أحَدُكُم بِدَعوَةٍ فَلَم يُستَجَب لَهُ ، كُتِبَت لَهُ حَسَنَةٌ . ^۱

۲۴۴۱.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِن مُؤمِنٍ يَدعُو اللّهَ إلَا استَجابَ لَهُ ؛ فَإِمّا أن يُعَجِّلَ لَهُ فِي الدُّنيا ، أو يُؤَجِّلَ لَهُ فِي الآخِرَةِ ، وإمّا أن يُكَفِّرَ عَنهُ مِن ذُنوبِهِ بِقَدرِ ما دَعا ، ما لَم يَدعُ بِمَأثَمٍ . ^۲

۱۲ / ۵ . دَورُ الأَسماءِ الحُسنى في الإجابَةِ

الكتاب

« وَلِلَّهِ الأَْسْمَآءُ الْحُسْنَى فَادْعُوهُ بِهَا وَذَرُواْ الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِى أَسْمَئِهِ سَيُجْزَوْنَ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ » . ^۳

الحديث

۲۴۴۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن رَفَعَ يَدَيهِ إلَى اللّهِ تَعالى ويَقولُ مُتَضَرِّعا : يا رَبِّ ـ ثَلاثَ مَرّاتٍ ـ مَلَأَ اللّهُ تَعالى يَدَيهِ مِنَ الرَّحمَةِ . ^۴

۲۴۴۳.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ للّهِِ مَلَكا مُوَكَّلاً بِمَن يَقولُ : يا أرحَمَ الرّاحِمينَ ، فَمَن قالَها ثَلاثا ، قالَ المَلَكُ : إنَّ أرحَمَ الرّاحِمينَ قَد أقبَلَ عَلَيكَ ، فَاسأَل . ^۵

۲۴۴۴.المعجم الكبير عن ابن عبّاس :إنَّ رَجُلاً قالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، هَل مِنَ الدُّعاءِ شَيءٌ لا يُرَدُّ ؟ قالَ : نَعَم ، تَقولُ : أسأَ لُكَ بِاسمِكَ الأَعلَى الأَعَزِّ الأَجَلِّ الأَكرَمِ . ^۶

۲۴۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه يكى از شما دعايى كرد و مستجاب نشد ، [به ازاى آن ، ]يك ثواب برايش نوشته مى شود.

۲۴۴۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر مؤمنى دعا كند ، قطعا خداوند، دعايش را مستجاب مى كند : يا در همين دنيا به او مى دهد ، يا براى آخرتش مى گذارد ، و يا به اندازه اى كه دعا كرده ، از گناهانش مى بخشد، به شرط آن كه براى گناهى دعا نكرده باشد.

۱۲ / ۵ . نقش نام هاى نيكوى خداوند در اجابت دعا

قرآن

« و نامهاى نيكو به خدا اختصاص دارد، پس او را با آنها بخوانيد، و كسانى را كه در مورد نامهاى او به كژى مى گرايند رها كنيد. زودا كه به [ سزاى ]آنچه انجام مى دادند كيفر خواهند يافت » .

حديث

۲۴۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس دست به سوى خداى متعال بردارد و سه مرتبه با زارى و التماس بگويد : «يا ربّ ؛ پروردگارا !» ، خداى متعال، دستانش را از رحمت، پُر مى كند.

۲۴۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند را فرشته اى است گماشته بر كسى كه بگويد : «يا أرحمَ الراحمين ؛ اى مهربان ترينِ مهربانان !» . پس هر كه سه بار اين را بگويد ، فرشته مى گويد : مهربان ترينِ مهربانان ، به تو رو كرده است . پس درخواست كن.

۲۴۴۴.المعجم الكبيرـ به نقل از ابن عبّاس ـ: مردى گفت : اى پيامبر خدا ! آيا دعايى هست كه رد نشود؟
فرمود : «آرى . مى گويى : به نام برتر و عزيزتر و بشكوه تر و ارجمندترت ، از تو درخواست مى كنم ».