و ـ الاِعتِصامُ بِغَيرِ اللّهِ

۲۴۳۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يَقولُ اللّهُ عز و جل:ما مِن مَخلوقٍ يَعتَصِمُ [بِمَخلوقٍ] ^۱ دوني ، إلّا قَطَّعتُ أسبابَ السَّماواتِ وأسبابَ الأَرضِ مِن دونِهِ ؛ فَإِن سَأَلَني لَم اُعطِهِ ، وإن دَعاني لَم اُجِبهُ ، وما مِن مَخلوقٍ يَعتَصِمُ بي دونَ خَلقي إلّا ضَمَّنتُ السَّماواتِ وَالأَرضَ رِزقَهُ ؛ فَإِن دَعاني أجَبتُهُ ، وإن سَأَلَني أعطَيتُهُ ، وإنِ استَغفَرَني غَفَرتُ لَهُ . ^۲

ز ـ الحِكمَةُ

۲۴۳۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ العَبدَ لَيُشرِفُ عَلى حاجَةٍ مِن حَوائِجِ الدُّنيا ، فَيَذكُرُهُ اللّهُ مِن فَوقِ سَبعِ سَماواتٍ ، فَيَقولُ : مَلائِكَتي إنَّ عَبدي هذا قَد أشرَفَ عَلى حاجَةٍ مِن حَوائِجِ الدُّنيا ؛ فَإِن فَتَحتُها لَهُ فَتَحتُ بابا إلَى النّارِ ، ولكِنِ ازووها عَنهُ .
فَيُصبِحُ العَبدُ عاضّا عَلى أنامِلِهِ ، يَقولُ : مَن سَبَقَني ؟ مَن دَهاني ؟ وما هِيَ إلّا رَحمَةٌ رَحِمَهُ اللّهُ بِها . ^۳

۱۲ / ۴ . تَفسيرُ الإجابَةِ

۲۴۳۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما مِن مُؤمِنٍ يَدعو بِدَعوَةٍ إلَا استُجيبَ لَهُ ؛ فَإِن لَم يُعطَها فِي الدُّنيا اُعطِيَها فِي الآخِرَةِ . ^۴

و ـ متوسّل شدن به غير خدا

۲۴۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداى عز و جل مى فرمايد : «هيچ مخلوقى نيست كه به غير من چنگ زند ، مگر آن كه اسباب آسمان ها و اسباب زمين را از او قطع مى كنم . پس اگر از من خواست ، به او نمى دهم و اگر مرا خواند ، پاسخش را نمى دهم . هيچ مخلوقى نيست كه به من ، و نه خلق من ، چنگ زند ، مگر آن كه آسمان ها و زمين را ضامن روزىِ او مى گردانم . پس اگر مرا خوانْد ، پاسخش را مى دهم و اگر از من خواست ، به او مى دهم و اگر از من آمرزش طلبيد ، او را مى آمرزم».

ز ـ حكمت خداوند

۲۴۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا بنده در آستانه رسيدن به حاجتى از حاجت هاى دنيا قرار مى گيرد ؛ امّا خداوند از فراز هفت آسمان ، ياد او مى كند و مى فرمايد: «فرشتگان من! اين بنده ام به حاجتى از حاجت هاى دنيا نزديك شده است . اگر آن را برايش بگشايم ، درى به سوى آتش گشوده ام . پس ، آن را از او دور كنيد».
بنده، انگشت حسرت مى گزد و مى گويد : چه كسى بر من [در رسيدن به آن حاجت ]پيشى گرفت؟ چه كسى به من نيرنگ زد؟ در صورتى كه اين ، جز لطفى نيست كه خداوند در حقّ او نموده است.

۱۲ / ۴ . معناى اجابت دعا

۲۴۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ مؤمنى نيست كه دعايى كند ، مگر آن كه برايش مستجاب مى شود . اگر در دنيا به او داده نشد ، در آخرت به او داده مى شود.

ب ـ قَطيعَةُ الرَّحِمِ

۲۴۳۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :قَطيعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ . ^۱

ج ـ شُربُ الخَمرِ

۲۴۳۴.المعجم الكبير عن القاسم أبي عبدالرحمن :سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله يَقولُ فِي الخَمرِ : مَن وَضَعَها عَلى كَفِّهِ لَم تُقبَل لَهُ دَعوَةٌ . ^۲

د ـ تَركُالأَمرِ بِالمَعروفِ وَالنَّهيِ عَنِ المُنكَرِ

۲۴۳۵.الإمام الباقر عليه السلام :وَجَدنا في كِتابِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله :... إذا لَم يَأمُروا بِالمَعروفِ ، ولَم يَنهَوا عَنِ المُنكَرِ ، ولَم يَتَّبِعُوا الأَخيارَ مِن أهلِ بَيتي ، سَلَّطَ اللّهُ عَلَيهِم شِرارَهُم ، فَيَدعو خِيارُهُم فَلا يُستَجابُ لَهُم . ^۳

ه ـ التَّهاوُنُ بِالصَّلاةِ

۲۴۳۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِفاطِمَةَ عليهاالسلام ـ: يا فاطِمَةُ ، مَن تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَالنِّساءِ ابتَلاهُ اللّهُ بِخَمسَ عَشرَةَ خَصلَةً : سِتٌّ مِنها فِي دارِ الدُّنيا . . . فَأَمَّا اللَّواتي تُصيبُهُ في دارِ الدُّنيا . . . ولا يَرتَفِعُ دُعاؤُهُ إلَى السَّماءِ ، وَالسّادِسَةُ لَيسَ لَهُ حَظٌّ في دُعاءِ الصّالِحينَ . ^۴

ب ـ بُريدن از خويشاوندان

۲۴۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بُريدن پيوند خويشاوندى ، مانع اجابت دعا مى شود.

ج ـ شرابخوارى

۲۴۳۴.المعجم الكبيرـ به نقل از ابو عبد الرحمان قاسم ـ: از پيامبر خدا شنيدم كه در باره شراب مى فرمايد : «هر كه آن را در كف بگيرد ، هيچ دعايى از او پذيرفته نمى شود».

د ـ ترك امر به معروف و نهى از منكر

۲۴۳۵.امام باقر عليه السلام :در كتاب پيامبر خدا ديديم كه : «... هر گاه امر به معروف و نهى از منكر نكنند و از خوبان اهل بيتم پيروى ننمايند ، خداوند، بَدان آنها را بر ايشان مسلّط مى گردانَد . پس ، خوبانشان دعا مى كنند ؛ امّا دعايشان مستجاب نمى شود».

ه ـ سبُك شمردن نماز

۲۴۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به فاطمه عليهاالسلامـ: اى فاطمه! هر كس ، از مرد و زن ، نمازش را سبُك بشمارد ، خداوند، او را به پانزده چيز مبتلا مى كند : شش تاى آنها در سراى دنياست ... و آن شش چيزى كه در سراى دنيا به او مى رسد ، اينهاست : ... و [پنجم ]دعايش به آسمان بالا نمى رود و ششم ، براى او در دعاى نيكان ، بهره اى نيست.