۷ / ۶ . عُلُوُّ الهِمَّةِ وعِظَمُ المَسأَلَةِ

۲۳۶۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِسأَ لُوا اللّهَ وأجزِلوا ؛ فَإِنَّهُ لا يَتَعاظَمُهُ شَيءٌ . ^۱

۲۳۶۲.عنه صلى الله عليه و آله :إنَ اللّهَ عز و جل يَعجَبُ مِن سائِلٍ يَسأَلُ غَيرَ الجَنَّةِ. ^۲

۲۳۶۳.صحيح مسلم عن ربيعة بن كعب الأسلمي :كُنتُ أبيتُ مَعَ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، فَأَتَيتُهُ بِوَضوئِهِ وحاجَتِهِ . فَقالَ لي : سَل . فَقُلتُ : أسأَ لُكَ مُرافَقَتَكَ فِي الجَنَّةِ .
قالَ : أوَ غَيرَ ذلِكَ ؟ قُلتُ : هُوَ ذاكَ .
قالَ : فَأَعِنّي عَلى نَفسِكَ بِكَثرَةِ السُّجودِ . ^۳

۷ / ۷ . السُّؤالُ مِن فَضلِ اللّهِ

الكتاب

« وَلَا تَتَمَنَّوْاْ مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ لِّلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبُواْ وَلِلنِّسَآءِ نَصِيبٌ مِّمَّا اكْتَسَبْنَ وَسْـئلُواْ اللَّهَ مِن فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَلِيمًا » . ^۴

الحديث

۲۳۶۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :سَلُوا اللّهَ مِن فَضلِهِ ؛ فَإِنَّ اللّهَ عز و جل يُحِبُّ أن يُسأَلَ . ^۵

۷ / ۸ . العَزمُ

۲۳۶۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا دَعا أحَدُكُم فَلا يَقُل : اللّهُمَّ اغفِر لي إن شِئتَ ، ولكِن لِيَعزِمِ المَسأَلَةَ ، وَليُعَظِّمِ الرَّغبَةَ ، فَإِنَّ اللّهَ لا يَتَعاظَمُهُ شَيءٌ أعطاهُ . ^۶

۷ / ۶ . بلند همّتى و بزرگىِ درخواست

۲۳۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از خدا بخواهيد و فراوان بخواهيد ؛ زيرا هيچ چيز براى او سنگين نيست.

۲۳۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند عز و جل از درخواست كننده اى كه چيزى جز بهشت درخواست كند ، تعجّب مى كند.

۲۳۶۳.صحيح مسلمـ به نقل از ربيعة بن كعب اَسلَمى ـ: من شب را با پيامبر خدا مى گذراندم . يك شب كه برايش آبِ وضو و حاجتش را آوردم ، به من فرمود : «چيزى بخواه» .
گفتم : از تو مى خواهم كه در بهشت با تو باشم.
فرمود : «غير از اين نمى خواهى؟».
گفتم : فقط همين!
فرمود : «پس با سجده فراوان ، مرا در اين خواهشت كمك كن».

۷ / ۷ . خواستن از فضل خداوند

قرآن

«و آنچه را خداوند به [ سببِ ] آن، بعضى از شما را بر بعضى [ ديگر ] برترى داده، آرزو مكنيد. براى مردان ، از آنچه [ به اختيار ]كسب كرده اند ، بهره اى است، و براى زنان [ نيز ]از آنچه [ به اختيار ] كسب كرده اند، بهره اى است. و از فضل خدا درخواست كنيد، كه خدا به هر چيزى داناست» .

حديث

۲۳۶۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از خداوند، فضلش را درخواست كنيد ؛ زيرا خداى عز و جل دوست مى دارد كه از او درخواست شود.

۷ / ۸ . قاطعيّت

۲۳۶۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه فردى از شما دعا مى كند، نگويد : بار خدايا ! اگر خواستى ، مرا بيامرز ؛ بلكه در خواهش كردن ، قاطع باشد و درخواستِ بزرگ كند ؛ زيرا عطاى هيچ چيز براى خداوند ، گران نيست.

از اين باب است . متن سخن ايشان چنين است :
مخالفت برخى با بالا بردن دست به سوى آسمان به هنگام دعا، با استناد به اين كه اين كار، نوعى جسم دانستن خداوند و اشاره به اوست، بيهوده و نادرست است ؛ چرا كه حقيقت همه عبادت هاى بدنى، فرو كاستن معناى قلبى وتوجّه درونى، به صورتْ و شكل ظاهر و نيز اظهار حقايقِ فراتر از مادّه در قالب جسم است ، همان گونه كه در نماز و روزه و حج و... و اجزا و شرايطشان هست و اگر چنين نبود، اصلاً عبادت هاى بدنى تحقّق نمى يافتند و از جمله عبادت ها، دعاست كه توجّه قلبى و درخواست درونى موجود در دعا را ـ كه در ميان ما متداول و معهود است ـ مى توان شبيه كرد به درخواست نادار بينواى فرودست، از توانگر عزّتمند والا، آن جا كه دستانش را باز مى كند و نيازش را با شكستگى و زارى طلب مى نمايد . ^۱
نكته قابل توجّه ، اين است كه بلند كردن دست به سوى آسمان ، در صورتى ادب و ارزش شمرده مى شود كه نيايشگر ، با معرفت ، دست خود را بالا ببرد و بداند كه خدا همه جا هست . تنها در اين صورت است كه دست به آسمانْ بلند كردن ، ادب شمرده مى شود ، وگرنه ، كسى كه مى پندارد خدا در آسمان است و دست به سوى او دراز مى كند ، دست بلند كردن او ارزشى ندارد . همچنين است چشم دوختن به آسمان در هنگام دعا ، و لذا امام صادق عليه السلام از پدران بزرگوار خود ، نقل كرده است :
مَرَّ النَّبِىُّ صلى الله عليه و آله عَلى رَجُلٍ و هُوَ رافِعٌ بَصَرَهُ إلَى السَّماءِ يَدعو ، فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : غُضَّ بَصَرَكَ ؛ فَإِنَّكَ لَن تَراهُ . و مَرَّ النَّبِيُّ عَلى رَجُلٍ رافِعٍ يَدَيهِ إلَى السَّماءِ و هُوَ يَدعو ، فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : اُقصُر مِن يَدَيكَ ؛ فَإِنَّكَ لَن تَنالَهُ . ^۲
گذر پيامبر صلى الله عليه و آله بر مردى افتاد كه هنگام دعا چشمش را به سوى آسمانْ دوخته بود. پيامبر خدا به وى فرمود : «چشمت را فرو بند كه تو هرگز او را نمى بينى» .
و گذر پيامبر صلى الله عليه و آله بر مردى افتاد كه در حال دعا ، دستانش را به سوى آسمانْ بلند كرده بود. پيامبر خدا فرمود : «دستانت را پايين بياور كه تو هرگز به او نمى رسى» .
البته ممكن است اين دو حديث ، ناظر به خروج شخص از حال اعتدال در چشم دوختن به آسمان (رفع البصر) يا بلند كردن دست ها (رفع اليدين) باشند .