۴ / ۲ . ذَمُّ العَجزِ عَنِ الدُّعاءِ

۲۳۳۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ أعجَزَ النّاسِ مَن عَجَزَ عَنِ الدُّعاءِ . ^۱

۲۳۳۸.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَعجِزوا فِي الدُّعاءِ ؛ فَإِنَّهُ لا يَهلِكُ مَعَ الدُّعاءِ أحَدٌ . ^۲

الفصل الخامس : ما ينبغي قبل الدّعاء

۲۳۳۹.المعجم الأوسط عن يزيد بن عامر :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله أقبَلَ ومَعَهُ نَفَرٌ حَتّى وَقَفَ عَلَى القَرنِ ^۳ دونَ المُرَيطاءِ ، رافِعا يَدَيهِ مُستَقبِلَ القِبلَةِ يَدعو . ^۴

۲۳۴۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن تَوَضَّأَ فَأَحسَنَ الوُضوءَ ثُمَّ صَلّى رَكعَتَينِ ، فَدَعا رَبَّهُ كانَت دَعوَتُهُ مُستَجابَةً ؛ مُعَجَّلَةً أو مُؤَخَّرَةً . ^۵

۲۳۴۱.عنه صلى الله عليه و آله :إذا أرَدتَ أن تَدعُوَ اللّهَ فَقَدِّم صَلاةً أو صَدَقَةً ، أو خَيرا أو ذِكرا . ^۶

الفصل السّادس : ما يستفتح به الدّعاء

۶ / ۱ . البَسمَلَةُ

۲۳۴۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن حَزَنَهُ أمرٌ تَعاطاهُ فَقالَ : «بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ» وهُوَ مُخلِصٌ للّهِِ يُقبِلُ بِقَلبِهِ إلَيهِ ، لَم يَنفَكَّ مِن إحدَى اثنَتَينِ : إمّا بُلوغِ حاجَتِهِ فِي الدُّنيا ، وإمّا يُعَدُّ لَهُ عِندَ رَبِّهِ ويُدَّخَرُ لَدَيهِ ، وما عِندَ اللّهِ خَيرٌ وأبقى لِلمُؤمِنينَ . ^۷

۴ / ۲ . نكوهش درماندگى در دعا

۲۳۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :درمانده ترينِ مردم ، كسى است كه از دعا كردن ، درمانده شود.

۲۳۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در دعا كردن ، درمانده نشويد؛ زيرا اگر دعا باشد، هيچ كس هلاك نمى شود.

فصل پنجم : بايسته هاى پيش از دعا

۲۳۳۹.المعجم الأوسطـ به نقل از يزيد بن عامر ـ: پيامبر خدا ، با عدّه اى آمد تا آن كه بالاى قَرن ، ^۸ نرسيده به مُرَيطاء ، توقّف كرد و رو به قبله ، دستانش را بلند كرد و به دعا پرداخت.

۲۳۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس وضو بگيرد و درست هم وضو بگيرد و سپس دو ركعت نماز بگزارد و آن گاه ، به درگاه پروردگارش دعا كند ، دعايش ، دير يا زود ، مستجاب مى شود.

۲۳۴۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه خواستى دعا كنى ، پيش از آن ، نمازى بخوان يا صدقه اى بده يا كار خيرى بكن يا ذكرى بگو.

فصل ششم : آداب آغاز كردن دعا

۶ / ۱ . آغاز كردن به نام خدا

۲۳۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس اندوهى بدو برسد و از روى اخلاص و با توجّه قلبى به خدا، بگويد : «بسم اللّه الرحمن الرحيم» ، از دو حال خارج نمى شود : يا در همين دنيا به حاجتش مى رسد و يا نزد پروردگارش به حساب مى آيد و در نزد او ذخيره مى گردد . و البتّه آنچه نزد خداست ، براى اهل ايمان ، بهتر و ماندگارتر است.

۳ / ۴ . دَفعُ البَلاءِ

۲۳۳۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِدفَعُوا البَلاءَ بِالدُّعاءِ . ^۱

۲۳۳۳.عنه صلى الله عليه و آله :اِدفَعوا أبوابَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ . ^۲

۳ / ۵ . الشِّفاءُ مِن كُلِّ داءٍ

۲۳۳۴.فلاح السائل عن محمّد بن مسلم :قُلتُ لأَِبي جَعفَرٍ عليه السلام : قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله في هذِهِ الحَبَّةِ السَّوداءِ : «فيها شِفاءٌ مِن كُلِّ داءٍ إلَا السّامَ» ؟ فَقالَ : نَعَم .
ثُمَّ قالَ : ألا اُخبِرُكَ بِما فيهِ شِفاءٌ مِن كُلِّ داءٍ وسامٍ ؟ قُلتُ : بَلى . قالَ : الدُّعاءُ . ^۳

الفصل الرّابع : الاستنكاف عن الدّعاء والتّواني فيه

۴ / ۱ . التَّحذيرُ مِن تَركِ الدُّعاءِ

الكتاب

« وَ قَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِى أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِى سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ » . ^۴

الحديث

۲۳۳۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :تَركُ الدُّعاءِ مَعصِيَةٌ . ^۵

۲۳۳۶.عنه صلى الله عليه و آله :مَن لَم يَدعُ اللّهَ غَضِبَ اللّهُ عَلَيهِ . ^۶

۳ / ۴ . دفع بلا

۲۳۳۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بلا را با دعا ، پس بزنيد.

۲۳۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :درهاى بلا را با دعا ببنديد.

۳ / ۵ . شفاى هر دردى

۲۳۳۴.فلاح السائلـ به نقل از محمّد بن مسلم ـ: به امام باقر عليه السلام گفتم : آيا [درست است كه ]پيامبر خدا درباره سياه دانه فرموده است : «در آن ، شفاى هر دردى است ، بجز مرگ»؟
فرمود : «آرى» .
سپس فرمود : «آيا تو را از چيزى آگاه نسازم كه شفاى هر دردى و مرگى است؟» .
گفتم : چرا .
فرمود : «دعا».

فصل چهارم : سر باز زدن از دعا و سستى در آن

۴ / ۱ . هشدار درباره ترك دعا

قرآن

«و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانيد تا شما را اجابت كنم. در حقيقت، كسانى كه خود را برتر از آن مى دانند كه مرا پرستش كنند، به زودى، با خوارى، وارد دوزخ مى شوند» .

حديث

۲۳۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ترك دعا ، گناه است.

۲۳۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه خدا را نخواند ، خدا بر او خشم مى گيرد.