۲۲۵۲.عنه صلى الله عليه و آله :لا يَقبَلُ اللّهُ صَلاةَ عَبدٍ لا يُحضِرُ قَلبَهُ مَعَ بَدَنِهِ . ^۱

ب ـ الخُشوعُ

الكتاب

« قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ * الَّذِينَ هُمْ فِى صَلَاتِهِمْ خَـشِعُونَ » . ^۲

الحديث

۲۲۵۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا صَلاةَ لِمَن لا يَتَخَشَّعُ في صَلاتِهِ . ^۳

۲۲۵۴.عنه صلى الله عليه و آله :ضَع بَصَرَكَ مَوضِعَ سُجودِكَ . ^۴

ج ـ أداءُ الصَّلاةِ كَصَلاةِ مُوَدِّعٍ

۲۲۵۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :صَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ كَأَنَّكَ تَراهُ ، فَإِن كُنتَ لا تَراهُ فَإِنَّهُ يَراكَ . ^۵

۲۲۵۶.سنن ابن ماجة عن أبي أيّوب :جاءَ رَجُلٌ إلَى النَّبيِّ صلى الله عليه و آله فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، عَلِّمني وأوجِز ، قالَ : إذا قُمتَ في صَلاتِكَ فَصَلِّ صَلاةَ مُوَدِّعٍ . ^۶

۴ / ۳ . التَّكبيرُ وآدابُهُ

۲۲۵۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مِفتاحُ الصَّلاةِ الطَّهورُ ، وتَحريمُهَا التَّكبيرُ ، وتَحليلُهَا التَّسليمُ . ^۷

۲۲۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، نماز بنده اى راكه دلش همراه تنش نيست، نمى پذيرد.

ب ـ خاكسارى

قرآن

«به راستى كه مؤمنان، رستگار شدند؛ همانان كه در نمازشان خاكسارند» .

حديث

۲۲۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه در نمازش خاكسارى نكند، نمازى ندارد.

۲۲۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نگاهت را به سجده گاهت بدوز.

ج ـ نماز خواندن، مانند نماز خداحافظى كننده

۲۲۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مانند كسى نماز بگزار كه آخرين نمازش را مى خواند ؛ گويى او (خدا) را مى بينى . پس اگر تو او را نمى بينى، او تو را مى بيند.

۲۲۵۶.سنن ابى ماجةـ به نقل از ابو ايّوب ـ: مردى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت: اى پيامبر خدا! به من بياموز و مختصر كن.
پيامبر خدا فرمود: «هنگامى كه به نماز ايستادى، همچون كسى نماز بگزار كه آخرين نمازش را مى خواند».

۴ / ۳ . تكبير و آداب آن

۲۲۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نماز، با طهارت گشوده مى شود، با تكبير گفتن آغاز مى گردد و با سلام دادن ، پايان مى پذيرد .

ج ـ مُراعاةُ أوَّلِ الوَقتِ

۲۲۴۷.الإمام الصادق عليه السلام :أتى جبرَيـلُ عليه السلام رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَأَعلَمَهُ مَواقيتَ الصَّلاةِ فَقالَ : . . . أفضَلُ الوَقتِ أوَّلُهُ . ^۱

۲۲۴۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أوَّلُ الوَقتِ رِضوانُ اللّهِ ، ووَسَطُ الوَقتِ رَحمَةُ اللّهِ ، وآخِرُ الوَقتِ عَفوُ اللّهِ . ^۲

د ـ أداءُ الفَريضَةِ فِي المَسجِدِ

۲۲۴۹.سنن الدارقطني عن جابِر بن عَبدِ اللّهِ :فَقَدَ النَّبيُّ صلى الله عليه و آله قَومًا فِي الصَّلاةِ فَقالَ : ما خَلَّفَكُم عَنِ الصَّلاةِ؟ قالوا : لِحاءٌ ^۳ كانَ بَينَنا ، فَقالَ : لا صَلاةَ لِجارِ المَسجِدِ إلّا فِي المَسجِدِ . ^۴

ه ـ التَّـأَنّي

۲۲۵۰.الكافي عن عليّ بن عيسى رفعه ، قالَ :إنَّ موسى عليه السلام ناجاهُ اللّهُ تَبارَكَ وتَعالى فَقالَ لَهُ في مُناجاتِهِ : ... يا موسى ، عَجِّلِ التَّوبَةَ وأخِّرِ الذَّنبَ ، وتَأَنَّ فِي المَكثِ بَينَ يَدَيَّ فِي الصَّلاةِ . ^۵

۴ / ۲ . الآدابُ الباطِنيَّةُ

أ ـ حُضورُ القَلبِ

۲۲۵۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا قامَ العَبدُ إلى صَلاتِهِ وكانَ هَواهُ وقَلبُهُ إلَى اللّهِ انصَرَفَ كَيومَ وَلَدَتهُ اُمُّهُ . ^۶

ج ـ رعايت اوّل وقت

۲۲۴۷.امام صادق عليه السلام :جبرئيل عليه السلام نزد پيامبر خدا آمد و به ايشان ، وقت هاى نماز را تعليم داد. سپس گفت: «... برترين وقت ، اوّل آن است».

۲۲۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اوّل وقت، رضوان خداوند است و ميان وقت، رحمت خداوند و پايان وقت، عفو خداوند.

د ـ نماز واجب را در مسجد خواندن

۲۲۴۹.سنن الدار قُطنىـ به نقل از جابر بن عبد اللّه ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله گروهى را در نماز نيافت. پس گفت: «چه چيز شما را از حضور در نماز، باز داشته است؟».
گفتند: اختلافى كه در ميان ما بوده است.
پيامبر خدا فرمود: «براى همسايه مسجد، نماز [كاملى] نيست ، جز در مسجد» .

ه ـ درنگ كردن

۲۲۵۰.الكافىـ به نقل از على بن عيسى، كه سند حديث را به پيامبر صلى الله عليه و آله رسانده است ـ: همانا موسى عليه السلام با خداوند عز و جل به راز و نياز پرداخت و در مناجات خداوند به او چنين فرمود:... «اى موسى! توبه را مقدّم كن و گناه را به تأخير انداز و هنگامِ به نماز ايستادن در پيشگاه من، درنگ كن» .

۴ / ۲ . آداب باطنى

الف ـ حضور قلب

۲۲۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه بنده به نماز بِايستد و گرايش و دلش به سوى خدا باشد، به حالت همان روزى كه از مادر زاده شده، باز مى گردد [گناهانش آمرزيده مى شود] .