الحديث

۲۱۵۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يُحشَرُ النّاسُ على نِيّاتِهِم . ^۱

۲۱۶۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنّما يَبعَثُ اللّهُ المُقتَتِلينَ علَى النِّيّاتِ . ^۲

۴ / ۳ . ثَوابُ نِيَّةِ الخَيرِ

۲۱۶۱.الترغيب والترهيب عن أنَسَ بن مالك :أنَّ رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله قالَ : لَقد تَرَكتُم بالمَدينَةِ أقواما ما سِرتُم مَسِيرا ولا أنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ ولا قَطَعتُم مِن وادٍ إلّا وهُم مَعَكُم . قالُوا : يا رسولَ اللّهِ : وكَيفَ يَكونونَ مَعَنا وهُم بالمَدينَةِ ؟ ! قالَ : حَبَسَهُمُ العُذُر . ^۳

۲۱۶۲.كنز العمّال عن الزبير بن العوّام عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله :تَرَكنا في المَدينَةِ أقواما لا نَقطَعُ وادِيا ولا نَصعَدُ صُعودا ولا نَهبِطُ هُبوطا إلّا كانُوا مَعَنا . قالُوا : كَيفَ يَكونونَ مَعَنا ولَم يَشهَدوا ؟! قالَ : نِيّاتُهُم . ^۴

۴ / ۴ . نِيّةُ المؤمنِ خَيرٌ مِن عملهِ

۲۱۶۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :نِيَّةُ المُؤمنِ خَيرٌ مِن عَمَلِهِ ، ونِيَّةُ الكافِرِ شَرٌّ مِن عَمَلِهِ، وكُلُّ عامِلٍ يَعمَلُ على نِيَّتِهِ . ^۵

۲۱۶۴.عنه صلى الله عليه و آله :نِيَّةُ المُؤمنِ أبلَغُ مِن عَمَلِهِ ، وكذلكَ الفاجِرُ . ^۶

حديث

۲۱۵۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردم، مطابق نيّت هاى خود ، محشور مى شوند .

۲۱۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جز اين نيست كه خداوند، جنگجويان را بر اساس نيّت هايشان بر مى انگيزد.

۴ / ۳ . پاداش نيّت خوب

۲۱۶۱.الترغيب و الترهيبـ به نقل از انَس بن مالك ـ: پيامبر خدا فرمود: «شما در مدينه افرادى را به جا گذاشتيد كه هيچ راهى را نرفتيد و هيچ انفاقى نكرديد و هيچ وادى اى را نپيموديد، مگر آن كه آنان نيز با شما بودند».
گفتند: اى پيامبر خدا! چگونه با ما بودند، در حالى كه در مدينه هستند؟
فرمود: «عذر، آنها را نگه داشت (مانع آمدن آنها با شما شد)».

۲۱۶۲.كنز العمّالـ به نقل از زبير بن عوام ـ: [در راه بازگشت از تبوك ]پيامبر خدا فرمود: «افرادى را در مدينه باقى گذاشتيم كه هيچ وادى اى را نپيموديم و بر هيچ تپّه اى بالا نرفتيم و در هيچ سراشيبى قدم نگذاشتيم ، مگر اين كه آنان نيز با ما بودند».
اصحاب گفتند: چگونه با ما هستند، در حالى كه حضور پيدا نكردند؟
فرمود: «نيّت هايشان [با ماست]» .

۴ / ۴ . نيّت مؤمن ، بهتر از عمل اوست

۲۱۶۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيّت مؤمن، بهتر از عمل اوست و نيّت كافر، بدتر از عمل اوست و هر عمل كننده اى، مطابق نيّت خود عمل مى كند.

۲۱۶۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيّت مؤمن، رساننده تر از عمل اوست و همين طور فاجر (كافر).

۳ / ۷ . إتقانُ العَمَلِ

۲۱۵۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ تَعالى يُحِبُّ مِنَ العامِلِ إذا عَمِلَ أن يُحسِنَ . ^۱

۲۱۵۷.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لَمّا ماتَ إبراهيمُ ابنُ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله رَأى النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله في قَبرِهِ خَلَلاً فسَوّاهُ بِيَدِهِ، ثُمَّ قالَ : إذا عَمِلَ أحَدُكُم عَمَلاً فَلْيُتقِنْ . ^۲

الفصل الرّابع : النّيّة

۴ / ۱ . دَورُ النِّيَّةِ في العملِ

الكتاب

« قُلْ كُلٌّ يَعْمَلُ عَلَى شَاكِلَتِهِ فَرَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ أَهْدَى سَبِيلاً » . ^۳

الحديث

۲۱۵۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لَمّا أغزى علِيّا عليه السلام فيِ سَرِيَّةٍ ، فقالَ رجُلٌ لأخٍ لَهُ : اُغْزُ بِنا في سَرِيّةِ علِيٍّ لَعلَّنا نُصيبُ خادِما أو دابَّةً أو شَيئا نَتَبَلَّغُ بهِ ـ: إنّما الأعمالُ بالنِّيّاتِ ، ولكُلِّ امرئٍ ما نَوى ، فمَن غَزا ابتِغاءَ ما عِندَ اللّهِ فَقد وَقَعَ أجرُهُ علَى اللّهِ ، ومَن غَزا يُريدُ عَرَضَ الدُّنيا أو نَوى عِقالاً لَم يَكُن لَهُ إلّا ما نَوى . ^۴

۴ / ۲ . دَورُ النِّيَّةِ في الحشر

الكتاب

« يَوْمَ تُبْلَى السَّرَآئِرُ » . ^۵

۳ / ۷ . محكم كارى

۲۱۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند متعال، دوست مى دارد كه كننده كار، وقتى كارى انجام مى دهد، آن را به خوبى انجام دهد.

۲۱۵۷.امام صادق عليه السلام :هنگامى كه ابراهيم فرزند پيامبر خدا درگذشت ، پيامبر صلى الله عليه و آله در قبر او شكافى ديد. آن را با دست، پُر و هموار كرد و سپس فرمود : «هرگاه كسى از شما كارى كرد، محكم كارى كند».

فصل چهارم : نيّت

۴ / ۱ . نقش نيّت در عمل

قرآن

«بگو: «هر كس بر حَسَب ساختار [ روانى و بدنىِ ] خود عمل مى كند ؛ و پروردگار شما به هر كه راه يافته تر باشد، داناتر است»» .

حديث

۲۱۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ هنگامى كه پيامبر صلى الله عليه و آله على عليه السلام را به فرماندهىِ سپاهى، روانه جنگ كرد، مردى به برادر خود گفت: با ما در سپاه على به جنگ بيا، شايد غلامى يا چارپايى يا چيزى كه به دردمان بخورد، به دست بياوريم ، فرمود ـ: جز اين نيست كه اعمال، به نيّت هاست و براى هر كس ، همان چيزى است كه نيّتش را دارد. پس هر كه براى تحصيل آنچه نزد خداست، بجنگد، بى گمان ، اجرش با خداست و هر كس براى رسيدن به متاع دنيا يا به نيّت يك عِقال (زانوبند شتر) بجنگد، [نصيب و پاداشى] جز همانچه برايش جنگيده است، نخواهد داشت .

۴ / ۲ . نقش نيّت در حشر

قرآن

«آن روز كه رازها [ همه ]فاش شود» .