الفصل الثاني والثّلاثون : الغضـب

۳۲ / ۱ . الغَضَبُ مِفتاحُ كُلِّ شَرٍّ

۲۰۶۹.الترغيب والترهيب عن رجل من أصحاب رسول اللّه صلى الله عليه و آله :قالَ رَجُلٌ : يا رَسولَ اللّهِ أوصِني! قالَ : لا تَغضَبْ . قالَ : فَفَكَّرتُ حِينَ قالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ما قالَ ، فإذا الغَضَبُ يَجمَعُ الشَّرَّ كُلَّهُ . ^۱

۲۰۷۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الغَضَبُ يُفسِدُ الإيمانَ كما يُفسِدُ الخَلُّ العَسَلَ . ^۲

۳۲ / ۲ . الحثُّ علَى كَظمِ الغَيظِ

الكتاب

« وَ الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَئِرَ الْاءِثْمِ وَ الْفَوَ حِشَ وَ إِذَا مَا غَضِبُواْ هُمْ يَغْفِرُونَ » . ^۳

الحديث

۲۰۷۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن كَظَمَ غَيظا مَلَأ اللّهُ جَوفَهُ إيمانا . ^۴

۲۰۷۲.عنه صلى الله عليه و آله :ما تَجَرَّعَ عَبدٌ جُرعَةً أفضَلَ عِندَ اللّهِ مِن جُرعَةِ غَيظٍ كَظَمَها للّهِِ ابتِغاءَ وَجهِ اللّهِ . ^۵

۳۲ / ۳ . دَواءُ الغَضَبِ

۲۰۷۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِعَليٍّ عليه السلام ـ: يا عليُّ ، لاتَغضَبْ ، فإذا غَضِبتَ فَاقعُدْ وتَفَكَّرْ في قُدرَةِ الرَّبِّ علَى العِبادِ وحِلمِهِ عَنهُم ، وإذا قيلَ لكَ : اِتَّقِ اللّهَ فَانبِذْ غَضَبَكَ ، وراجِعْ حِلمَكَ . ^۶

فصل سى و دوم : خشم

۳۲ / ۱ . خشم ، كليد هر بدى است

۲۰۶۹.الترغيب و الترهيبـ به نقل از مردى از اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله ـ: شخصى به پيامبر خدا گفت : به من سفارشى بنما .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «خشمگين مشو».
آن مرد مى گويد : من در سخن پيامبر خدا انديشه كردم. ديدم كه خشم، فراهم آورنده همه بدى هاست.

۲۰۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خشم، ايمان را تباه مى كند ، همان گونه كه سركه، عسل را.

۳۲ / ۲ . تشويق به فرو خوردن خشم

قرآن

«و كسانى[مؤمنانى] كه از گناهان بزرگ و زشتكارى ها خود را به دور مى دارند و چون به خشم در مى آيند ، در مى گذرند» .

حديث

۲۰۷۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه خشمى را فرو خورَد، خداوند، درون او را از ايمان ، پُر مى كند.

۲۰۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنده، هيچ جرعه اى را سر نكشيد كه نزد خدا برتر از جرعه خشمى باشد كه به خاطر رضاى خدا، آن را فرو خورَد.

۳۲ / ۳ . داروى خشم

۲۰۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به على عليه السلام ـ: اى على! خشمگين مشو و هر گاه به خشم آمدى، بنشين و درباره قدرتى كه پروردگار بر بندگان دارد و گذشتى كه از آنها مى كند، بينديش و هرگاه به تو گفته شد : «از خدا بترس»، خشمت را دور افكن و به گذشت و بردبارى خويش، مراجعه كن.

۲۰۶۳.عنه صلى الله عليه و آله :ألا إنَّه يُنصَبُ لِكُلِّ غادِرٍ لِواءٌ يومَ القِيامَةِ بِقَدْرِ غَدرَتِهِ . ^۱

الفصل الحادي والثّلاثون : الغـشّ

۳۱ / ۱ . ذَمُّ الغِشِّ

۲۰۶۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :المسلمُ أخو المسلمِ ، ولا يَحِلُّ لِمسلمٍ باعَ مِن أخيهِ بَيعا فيهِ عَيبٌ إلّا بَيَّنَهُ لَهُ . ^۲

۲۰۶۵.عنه صلى الله عليه و آله :المُؤمِنُونَ بَعضُهُم لِبَعضٍ نَصَحَةٌ وادُّونَ وإن بَعُدَت مَنازِلُهُم وأبدانُهُم ، والفَجَرَةُ بعضُهُم لِبَعضٍ غَشَشَةٌ مُتَخاوِنُونَ وإنِ اقتَرَبَت مَنازِلُهُم وأبدانُهُم . ^۳

۲۰۶۶.عنه صلى الله عليه و آله :ليسَ مِنّا مَن غَشَّ مُسلِما . ^۴

۳۱ / ۲ . آثارُ الغِشِّ

۲۰۶۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن غَشَّ أخاهُ المُسلِمَ نَزَعَ اللّهُ عَنهُ بَرَكةَ رِزقِهِ، وأفسَدَ علَيهِ مَعيشَتَهُ، ووَكَلَهُ إلى نفسِهِ . ^۵

۲۰۶۸.عنه صلى الله عليه و آله :مَن غَشَّ المُسلمينَ حُشِرَ مَعَ اليَهودِ يومَ القِيامَةِ ؛ لِأ نَّهُم أغَشُّ الناسِ للمُسلِمينَ . ^۶

۲۰۶۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدانيد كه روز قيامت، براى هر پيمان شكنى پرچمى به اندازه خيانتى كه كرده است، بر افراشته مى شود.

فصل سى و يكم : دغلكارى

۳۱ / ۱ . نكوهش دغلكارى

۲۰۶۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسلمان، برادر مسلمان است و بر هيچ مسلمانى روا نيست كالاى معيوبى را به برادرش بفروشد، مگر اين كه او را از آن عيب، آگاه سازد.

۲۰۶۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمنان، با يكديگر يك رنگ و مهربان اند، هر چند خانه ها و پيكرهايشان از هم دور باشد. و نابكاران با يكديگر دغلكار و خيانتكارند، هر چند خانه ها و پيكرهايشان نزديك به هم باشد.

۲۰۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از ما نيست كسى كه با مسلمانى دغلكارى كند.

۳۱ / ۲ . پيامدهاى دغلكارى

۲۰۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به برادر مسلمان خود غش روا دارد، خداوند، بركت را از روزى او مى گيرد و زندگى اش را بر وى تباه مى گردانَد و او را به خودش وا مى گذارد.

۲۰۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه [در معامله] با مسلمانان دغلكارى كند، روز قيامت با يهود محشور مى شود؛ زيرا آنان، دغلكارترينِ مردم نسبت به مسلمانان هستند.