الفصل الثاني والعشرون : السّخريّة

۲۲ / ۱ . النَّهي عَن السُّخرِيَّةِ

« يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّن قَوْمٍ عَسَى أَن يَكُونُواْ خَيْرًا مِّنْهُمْ وَ لَا نِسَآءٌ مِّن نِّسَآءٍ عَسَى أَن يَكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ وَ لَا تَلْمِزُواْ أَنفُسَكُمْ وَ لَا تَنَابَزُواْ بِالْأَلْقَـبِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْاءِيمَـنِ وَ مَن لَّمْ يَتُبْ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الظَّــلِمُونَ » . ^۱

۲۲ / ۲ . جَزاءُ المُستَهزِئينَ في الآخِرَةِ

۲۰۲۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ المُستَهزِئينَ يُفتَحُ لأحَدِهِم بابُ الجَنَّةِ ، فيُقالُ : هَلُمَّ : فَيَجِيءُ بِكَرْبِهِ وغَمِّهِ ، فإذا جاءَ اُغلِقَ دُونَهُ ، ثُمّ يُفتَحُ لَهُ بابٌ آخَرُ... فما يَزالُ كذلكَ حتّى أنَّ الرَّجُلَ لَيُفتَحُ لَهُ البابُ فيقالُ لَهُ: هَلُمَّ هَلُمَّ ، فما يَأتِيهِ . ^۲

الفصل الثالث والعشرون : الإسراف

۲۳ / ۱ . التَّحذِيرُ مِنَ الإسرافِ

«فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَى إِلَا ذُرِّيَّةٌ مِّن قَوْمِهِ عَلَى خَوْفٍ مِّن فِرْعَوْنَ وَ مَلَاءِيْهِمْ أَن يَفْتِنَهُمْ وَ إِنَّ فِرْعَوْنَ لَعَالٍ فِى الْأَرْضِ وَ إِنَّهُ لَمِنَ الْمُسْرِفِينَ» . ^۳

۲۳ / ۲ . حَدُّ الإسرافِ

الكتاب

« وَ الَّذِينَ إِذَآ أَنفَقُواْ لَمْ يُسْرِفُواْ وَ لَمْ يَقْتُرُواْ وَ كَانَ بَيْنَ ذَ لِكَ قَوَامًا » . ^۴

فصل بيست و دوم : مسخره كردن

۲۲ / ۱ . نهى از مسخره كردن

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! نبايد قومى قوم ديگر را ريشخند كنند، شايد آنها از اينها بهتر باشند . و نبايد زنانى زنانِ [ ديگر ]را [ ريشخند كنند ] ، شايد آنها از اينها بهتر باشند . و از يكديگر عيب مگيريد و به همديگر لقب هاى زشت مدهيد؛ [چرا كه ]ناپسنديده است نام زشت ، پس از ايمان. و هر كه توبه نكرد ، آنان خود ، ستمكارند» .

۲۲ / ۲ . كيفر مسخره كنندگان در آخرت

۲۰۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دَرِ بهشت ، به روى يكى از مسخره كنندگان باز مى گردد و به او گفته مى شود : «بيا» . او با غم و اندوه ، جلو مى رود و چون نزديك شد ، در به رويش بسته مى شود . سپس درِ ديگرى به رويش گشوده مى گردد ... . اين كار مرتّبا تكرار مى شود تا جايى كه در به رويش باز مى گردد و گفته مى شود : «بيا ، بيا!» ؛ امّا او ديگر جلو نمى رود .

فصل بيست و سوم : اسراف

۲۳ / ۱ . هشدار درباره اسراف

«سرانجام، كسى به موسى ايمان نياورد ، مگر فرزندانى از قوم وى، در حالى كه بيم داشتند از آن كه مبادا فرعون و سران آنها ايشان را آزار رسانند، و در حقيقت، فرعون در آن سرزمين ، برترى جو و از اسرافكاران بود» .

۲۳ / ۲ . مرز اسراف

قرآن

«و[بندگان خداى رحمان] كسانى هستند كه چون انفاق كنند، نه ولخرجى مى كنند و نه تنگ مى گيرند و ميان اين دو [ روش ] ، حدّ وسط را بر مى گزينند» .

۲۰۲۳.عنه صلى الله عليه و آله :أربَعٌ لا تَدخُلُ بَيتا واحِدَةٌ مِنهُنَّ إلّا خَرِبَ ولم يَعمُرْ بالبَرَكَةِ: الخِيانَةُ ، والسَّرِقَةُ ، وشُربُ الخَمرِ ، والزِّنا . ^۱

الفصل الحادي والعشرون : الفحش والسّب

۲۱ / ۱ . التَّحذيرُ مِن الفُحشِ

۲۰۲۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إيّاكُم والفُحشَ ؛ فإنّ اللّهَ عز و جل لا يُحِبُّ الفاحِشَ المُتَفَحِّشَ . ^۲

۲۰۲۵.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ يُحِبُّ الحَيِيَّ المُتَعَفِّفَ ، ويُبغِضُ البَذِيَّ السائلَ المُلحِفَ . ^۳

۲۰۲۶.عنه صلى الله عليه و آله :إنّ مِن شَرِّ عِبادِ اللّهِ مَن تُكرَهُ مُجالَسَتُهُ لِفُحشِهِ . ^۴

۲۱ / ۲ . التَّحذِيرُ عَن سِبابِ المُؤمِنِ

۲۰۲۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :سابُّ المُؤمِنِ كالمُشرِفِ على الهَلَكَةِ . ^۵

۲۰۲۸.عنه صلى الله عليه و آله :سِبابُ المؤمِنِ فُسوقٌ ، وقِتالُهُ كُفرٌ ، وأكلُ لَحمِهِ مِن مَعصيَةِ اللّهِ . ^۶

۲۰۲۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چهار چيز است كه اگر يكى از آنها به هر خانه اى وارد شود ، آن را ويران مى كند و آباد و با بركت نمى شود : خيانت ، دزدى ، شرابخوارى ، و زِنا .

فصل بيست و يكم : دشنام و ناسزاگويى

۲۱ / ۱ . هشدار درباره دشنام

۲۰۲۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از دشنام گويى بپرهيزيد؛ زيرا خداوند عز و جل ناسزاگوىِ بددهن را دوست ندارد.

۲۰۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند، شخص باحياى با عزّتِ نفْس را دوست دارد و با بدزبانِ گداى سِمِج، دشمن است .

۲۰۲۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :يكى از بدترين بندگان خدا، كسى است كه به سبب بدزبانى و دشنام گويى اش، همنشينى با او ناخوشايند باشد.

۲۱ / ۲ . هشدار درباره ناسزاگويى به مؤمن

۲۰۲۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ناسزاگوينده به مؤمن ، همچون كسى است كه در آستانه هلاكت باشد .

۲۰۲۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :ناسزاگفتن به مؤمن ، فسق است ، و جنگيدن با او كفر ، و خوردن گوشت او (غيبت كردن از وى) معصيت خداست .