۲۹ / ۳ . النَّهيُ عنِ المُماطَلَةِ في الدَّينِ

۱۸۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن يَمطُلْ على ذِي حَقٍّ حَقَّهُ وهُو يَقدِرُ على أداءِ حَقِّهِ فعلَيهِ كُلَّ يومٍ خَطيئةُ عَشّارٍ . ^۱

۱۸۴۸.عنه صلى الله عليه و آله :مَطْلُ الغَنِيِّ ظُلمٌ . ^۲

الفصل الثلاثون : الكرامة

۳۰ / ۱ . فَضلُ الكَرَمِ وَالكَريمِ

۱۸۴۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ اللّهَ تَعالى كريمٌ يُحِبُّ الكَرَمَ . ^۳

۱۸۵۰.مسند ابن حنبل :كانَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله حَيِيّا كريما. ^۴

۳۰ / ۲ . مَن يَنبَغي إكرامُهُ

۱۸۵۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لمّا دَخَلَ علَيهِ سلمانُ وهُو مُتَّكئٌ على وِسادَةٍ فَألقاها إلَيهِ ، ثُمَّ قالَ ـ: يا سلمانُ ، ما مِن مُسلمٍ دَخَلَ على أخيهِ المُسلمِ فَيُلقي لَهُ الوِسادَةَ إكراما لَهُ إلّا غَفَرَ اللّهُ لَهُ . ^۵

۱۸۵۲.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أكرَمَ أخاهُ فإنّما يُكرِمُ اللّهَ . ^۶

۱۸۵۳.عنه صلى الله عليه و آله :بالداخِلِ دَهشَةٌ فَتَلَقَّوهُ بِمَرحَبا . ^۷

۱۸۵۴.عنه صلى الله عليه و آله :أكرِمِ اليَتيمَ ، وأحسِنْ إلى جارِكَ . ^۸

۱۸۵۵.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ مِن تَعظيمِ جَلالِ اللّهِ عز و جل كَرامَةَ ذي الشَّيبَةِ ، وحامِلِ القُرآنِ ، والإمامِ العادِلِ . ^۹

۲۹ / ۳ . نهى از تعلّل در پرداخت بدهى

۱۸۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر كسى بتواند حقّ كسى را بپردازد و تعلّل ورزد، هر روز كه بگذرد، گناه باجگير برايش نوشته مى شود .

۱۸۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :تعلّل ورزيدن توانگر [در پرداخت بدهى ]، ظلم است .

فصل سى : بزرگوارى

۳۰ / ۱ . فضيلت بزرگوارى و بزرگوار

۱۸۴۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا خداوند متعال ، بزرگوار است و بزرگوارى را دوست مى دارد.

۱۸۵۰.مسند ابن حنبل :پيامبر خدا باحيا و بزرگوار بود.

۳۰ / ۲ . كسانى كه گرامى داشتن آنها شايسته است

۱۸۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ آن گاه كه بر بالشى تكيه زده بود كه سلمان وارد شد و پس از آن كه پشتى را به او داد ـ: اى سلمان! هيچ مسلمانى نيست كه برادر مسلمانش بر او وارد شود و به احترام او برايش پشتى بگذارد، مگر اين كه خداوندْ او را مى آمرزد.

۱۸۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه برادر خود را گرامى بدارد، در حقيقت، خدا را گرامى داشته است.

۱۸۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه وارد مجلسى مى شود، دچار نوعى گيجى و سردرگمى است. پس با خوشامدگويى از او استقبال كنيد.

۱۸۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :يتيم را گرامى بدار و به همسايه ات خوبى كن.

۱۸۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :احترام نهادن به ريش سفيد و حافظ قرآن و پيشواى دادگر، گونه اى بزرگداشت جلال و شكوه خداوند عز و جل است.

الحديث

۱۸۴۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :دَخَلَ رجُلٌ الجَنَّةَ فرَأى مَكتوبا على بابِها: الصَّدقَةُ بعَشرِ أمثالِها، والقَرضُ بثَمانيَةَ عَشَرَ . ^۱

۱۸۴۴.عنه صلى الله عليه و آله :دَخَلتُ الجَنَّةَ فرأيتُ على بابِها : الصَّدَقةُ بعَشرَةٍ ، والقَرضُ بثَمانِيَةَ عَشرَ ، فقلتُ : يا جَبرَئيلُ ، كيفَ صارَتِ الصَّدَقةُ بعَشرَةٍ والقَرضُ بثَمانِيَةَ عَشرَ ؟ قالَ : لأنَّ الصَّدَقةَ تَقَعُ على يدِ الغَنِيّ والفَقيرِ ، والقَرضُ لا يَقَعُ إلّا في يدِ مَن يَحتاجُ إلَيه . ^۲

۲۹ / ۲ . إنظارُ المُعسِرِ

الكتاب

« وَإِن كَانَ ذُو عُسْرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلَى مَيْسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقُواْ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ» . ^۳

الحديث

۱۸۴۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن أنظَرَ مُعسِرا أظَلَّهُ اللّهُ بظِلِّهِ يَومَ لا ظِلَّ إلّا ظلُّهُ . ^۴

۱۸۴۶.عنه صلى الله عليه و آله :كما لا يَحِلُّ لِغَريمِكَ أن يَمطُلَكَ وهُو مُوسِرٌ ، فكذلكَ لا يَحِلُّ لكَ أن تُعسِرَهُ إذا عَلِمتَ أ نّهُ مُعسِرٌ . ^۵

حديث

۱۸۴۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مردى وارد بهشت شد . ديد كه بر درِ آن ، نوشته است : «[ثواب ]صدقه ، ده برابرِ آن است و [ثواب]قرض دادن ، هجده برابر» .

۱۸۴۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :وارد بهشت شدم . ديدم بر در آن ، نوشته است: «[ثواب ]صدقه، ده برابر است و [ثواب ]قرض دادن ، هجده برابر» .
گفتم: اى جبرئيل! چرا صدقه ده برابر و قرض ، هجده برابر است؟
گفت : «زيرا صدقه به دست نيازمند و بى نياز مى رسد ؛ امّا قرض ، جز به دست كسى كه به آن نياز دارد، نمى رسد» .

۲۹ / ۲ . مهلت دادن به بدهكار تنگ دست

قرآن

«و اگر [ بدهكارتان ] تنگ دست باشد، پس تا [ هنگام ]گشايش، مهلتى به او دهيد و [ اگر به راستى قدرت پرداخت ندارد، ]بخشيدن آن ، براى شما بهتر است ، اگر بدانيد» .

حديث

۱۸۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به تنگ دستى مهلت دهد، خداوند، در روزى كه هيچ سايه اى جز سايه او نيست، وى را در سايه خود در مى آورد .

۱۸۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همچنان كه بدهكار تو ، اگر توانگر باشد ، روا نيست در پرداخت بدهى اش به تو تعلّل ورزد، بر تو نيز روا نيست كه اگر بدانى تنگ دست است، او را تحت فشار قرار دهى.