ج ـ تَهوينُ المَصائِبِ

۱۷۷۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن زَهِدَ فِي الدُّنيا هانَت عَلَيهِ المُصيباتُ . ^۱

د ـ التَّقَرُّبُ إلَى اللّهِ

۱۷۷۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :جُلَساءُ اللّهِ غَدا أهلُ الزُّهدِ فِي الدُّنيا . ^۲

۱۷۷۸.عنه صلى الله عليه و آلهـ في مَوعِظَتِهِ لِرَجُلٍ ـ: اِزهَد فِي الدُّنيا يُحِبَّكَ اللّهُ عز و جل ، وَازهَد فيما في أيدِي النّاسِ يُحِبَّكَ النّاسُ . ^۳

ه ـ كَرامَةُ الدُّنيا وَالآخِرَةِ

۱۷۷۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما مِن عَبدٍ يَدَعُ الدُّنيا إلّا لَم يَزَل عَزيزا فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ ، يَخافُهُ النّاسُ مادامَ في حالِهِ . ^۴

۱۷۸۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ ناجى موسى عليه السلام فَكانَ فيما ناجاهُ أن قالَ : يا موسى . . . أمَّا الزّاهِدونَ فِي الدُّنيا ، فَإِنّي أمنَحُهُم جَنَّتي يَتَبَوَّؤونَ مِنها حَيثُ شاؤوا . ^۵

۱۹ / ۳ . مَبادِئُ الزُّهدِ

أ ـ مَعرِفَةُ الدُّنيا

۱۷۸۱.المُستدرَك على الصَّحيحَين عن ابن مسعود :تَلا رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : «فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْاءِسْلَـمِ» ^۶ ، فَقالَ رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله : إنَّ النّورَ إذا دَخَلَ الصَّدرَ انفَسَحَ ، فَقيلَ : يا رَسولَ اللّهِ ، هَل لِذلِكَ مِن عَلَمٍ يُعرَفُ؟
قالَ : نَعَم ، التَّجافي ^۷ عَن دارِ الغُرورِ ، وَالإِنابَةُ ^۸ إلى دارِ الخُلودِ ، وَالاِستِعدادُ لِلمَوتِ قَبلَ نُزولِهِ . ^۹

ج ـ آسان شدن مشكلات

۱۷۷۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به دنيا بى رغبت شود ، سختى ها بر او آسان مى گردند.

د ـ نزديك شدن به خدا

۱۷۷۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همنشينانِ خداوند در فرداى قيامت ، آنان اند كه در دنيا زاهدند.

۱۷۷۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در اندرز به مردى ـ: نسبت به دنيا زهد بورز تا خداوند عز و جل تو را دوست بدارد، و نسبت به آنچه مردم دارند ، زهد بورز تا مردم دوستت بدارند.

ه ـ كرامت دنيا و آخرت

۱۷۷۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ بنده اى نيست كه دنيا را وا نهد ، مگر آن كه پيوسته در دنيا و آخرت ، عزّتمند است و تا زمانى كه بر آن حال است ، هيبت او در دل مردم خواهد بود .

۱۷۸۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ـ تبارك و تعالى ـ با موسى عليه السلام به نجوا پرداخت و از جمله نجواهايش اين بود كه گفت: «اى موسى ! ... من بهشت خويش را تقديم كسانى مى كنم كه در دنيا زهد ورزيده اند ، تا در هر كجاى آن كه مى خواهند ، ساكن شوند».

۱۹ / ۳ . خاستگاه هاى زهد

الف ـ شناخت دنيا

۱۷۸۱.المستدرك على الصحيحينـ به نقل از ابن مسعود ـ: پيامبر خدا اين آيه را تلاوت فرمود : «خداوند ، هر كس را كه بخواهد ، هدايت مى كند [ و ]سينه او را براى اسلام مى گشايد» . سپس فرمود: «نور ، هر گاه به سينه در آيد ، سينه گشاده مى گردد» .
گفته شد: اى پيامبر خدا! آيا علامتى براى شناخت اين امر ، وجود دارد؟
فرمود: «آرى؛ دورى گزيدن از سراى فريب و باطل، روى آوردن به سراى جاودانگى، و آماده شدن براى مرگ پيش از فرا رسيدن آن».

۱۷۷۲.عنه صلى الله عليه و آلهـ في قَولِهِ تَعالى : «وَ ءَاتَيْنَـهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا» ^۱ ـ: يَعنِي الزُّهدَ فِي الدُّنيا . وقالَ تَعالى لِموسى عليه السلام : يا موسى ، إنَّهُ لَن يَتَزَيَّنَ المُتَزَيِّنونَ بِزينَةٍ أزيَنَ في عَيني مِنَ الزُّهدِ . ^۲

۱۹ / ۲ . بَركاتُ الزُّهدِ

أ ـ كَمالُ المَعرِفَةِ

۱۷۷۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن زَهِدَ فِي الدُّنيا عَلَّمَهُ اللّهُ تَعالى بِلا تَعَلُّمٍ ، وهَداهُ بِلا هِدايَةٍ ، وجَعَلَهُ بَصيرا وكَشَفَ عَنهُ العَمى . ^۳

۱۷۷۴.عنه صلى الله عليه و آله :إذا رَأَيتُمُ الرَّجُلَ قَد اُعطِيَ زُهدا فِي الدُّنيا وقِلَّةَ مَنطِقٍ ، فَاقتَرِبوا مِنهُ فَإِنَّهُ يُلقِي الحِكمَةَ . ^۴

ب ـ حَلاوَةُ الإِيمانِ

۱۷۷۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :حَرامٌ عَلى قُلوبِكُم أن تَعرِفَ حَلاوَةَ الإِيمانِ حَتّى تَزهَدَ فِي الدُّنيا . ^۵

۱۷۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره اين سخن خداوند متعال كه: «و در كودكى ، به او دانايى داديم» ـ: يعنى روى گردانى از دنيا . خداى متعال به موسى عليه السلام فرمود: «اى موسى! خودآرايان ، هرگز نمى توانند خويشتن را به زيورى بيارايند كه در چشم من ، زيباتر از روى گردانى [از دنيا ]باشد» .

۱۹ / ۲ . بركت هاى زهد

الف ـ كمالْ يافتنِ شناخت

۱۷۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه دل از دنيا بر كَنَد ، خداوند متعال او را دانش مى آموزد ، بى آن كه از كسى بياموزد، و هدايتش مى كند ، بى آن كه كسى به هدايت او بپردازد، و او را بصيرت مى بخشد و كوردلى را از او مى زدايد .

۱۷۷۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه مردى را ديديد كه «زهد در دنيا» و «كم گويى» به او عطا شده است، به وى نزديك شويد؛ چرا كه چنين شخصى ، حكمت مى افشاند .

ب ـ چشيدن شيرينى ايمان

۱۷۷۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :چشيدن شيرينى ايمان ، بر دل هاى شما حرام است ، مگر آن گاه كه دل هايتان نسبت به دنيا زهد ورزند.