الحديث

۱۷۱۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :العَدلُ جُنَّةٌ واقِيَةٌ، وجَنَّةٌ باقِيَةٌ . ^۱

۱۷۱۵.عنه صلى الله عليه و آله :عَدلُ ساعَةٍ خَيرٌ مِن عِبادَةِ سِتّينَ سَنَةً قِيامِ لَيلِها وصِيامِ نَهارِها، وجَورُ ساعَةٍ في حُكمٍ أشَدُّ وأعظَمُ عِندَ اللّهِ مِن مَعاصي سِتّينَ سَنَةً . ^۲

۹ / ۲ . صِفاتُ العادِلِ

۱۷۱۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن عامَلَ النّاسَ فلَم يَظلِمْهُم، وَحَدَّثَهُم فلَم يَكذِبْهُم، ووَعَدَهُم فلَم يُخلِفْهُم، فَهُو مِمَّن كَمُلَت مُروءَتُهُ، وظَهَرَت عَدالَتُهُ، ووَجَبَت اُخُوَّتُهُ، وحَرُمَت غِيبَتُهُ . ^۳

۱۷۱۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن صاحَبَ النّاسَ بِالَّذي يُحِبُّ أن يُصاحِبوهُ كانَ عَدلاً . ^۴

۱۷۱۸.عنه صلى الله عليه و آله :ما كَرِهتَهُ لِنَفسِكَ فَاكرَهْ لِغَيرِكَ، وما أحبَبتَهُ لِنَفسِكَ فأحبِبْهُ لِأخيكَ؛ تَكُن عادِلاً في حُكمِكَ، مُقسِطا في عَدلِكَ، مُحَبَّا في أهلِ السَّماءِ، مَودودا في صُدورِ أهلِ الأرضِ . ^۵

۹ / ۳ . أعدَلُ النّاسِ

۱۷۱۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أعدَلُ النّاسِ مَن رَضِيَ لِلنّاسِ ما يَرضى لِنَفسِهِ، وكَرِهَ لَهُم ما يَكرَهُ لِنَفسِهِ . ^۶

۱۷۲۰.عنه صلى الله عليه و آلهـ وقَد قيلَ لَهُ : اُحِبُّ أن أكونَ أعدَلَ النّاسِ ـ: أحِبَّ لِلنّاسِ ما تُحِبُّ لِنَفسِكَ تَكُنْ أعدَلَ النّاسِ . ^۷

حديث

۱۷۱۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عدل ، سپر نگه دارنده و بهشت جاودانى است.

۱۷۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :يك ساعت عدالت ، بهتر از شصت سال عبادت است كه شبش به عبادت و روزش به روزه دارى بگذرد ، و يك ساعت بى عدالتى در حكومت (/ داورى) ، نزد خدا ، بدتر از شصت سال گناه است .

۹ / ۲ . ويژگى هاى عادل

۱۷۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه با مردم معاشرت كند و ستم روا ندارد ، و براى مردم سخن بگويد و به آنان دروغ نگويد ، و به مردم وعده دهد و خُلف وعده ننمايد ، جزو كسانى است كه جوان مردى اش كامل ، دادگرى اش آشكار ، برادرى اش واجب ، و غيبتش حرام است .

۱۷۱۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه با مردم به آن صورتى مصاحبت كند كه دوست دارد با او مصاحبت كنند، [اين] عدل است.

۱۷۱۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آنچه براى خود نمى پسندى ، براى ديگرى نيز مپسند و آنچه براى خود دوست مى دارى ، براى برادرت نيز دوست بدار تا در داورى ات ، دادگر و در به پا داشتن برابرى ، عدالت پيشه و در ميان آسمانيان ، محبوب و در سينه هاى زمينيان ، دوست داشتنى باشى .

۹ / ۳ . عادل ترينِ مردم

۱۷۱۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عادل ترينِ مردم ، كسى است كه براى مردم ، آن چيزى را مى پسندد كه براى خود مى پسندد، و براى آنها خوش ندارد ، آنچه را براى خود خوش ندارد.

۱۷۲۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ وقتى كسى به او گفت : دوست دارم عادل ترينِ مردم باشم ـ: آنچه را براى خود دوست دارى ، براى مردم [نيز] دوست داشته باش كه [در اين صورت ، ]عادل ترينِ مردم خواهى بود .

د ـ الآباءُ والاُمَّهاتُ

۱۷۱۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مِن حَقِّ الوَلَدِ عَلى والِدِهِ أن يُحسِنَ أدَبَهُ ، وأن لا يَجحَدَ نَسَبَهُ . ^۱

۱۷۱۲.عنه صلى الله عليه و آله :أكرِموا أولادَكُم ، وأحسِنوا أدَبَهُم ؛ يُغفَر لَكُم . ^۲

۱۷۱۳.عنه صلى الله عليه و آله :لَأَن يُؤَدِّبَ الرَّجُلُ وَلَدَهُ خَيرٌ مِن أن يَتَصَدَّقَ بِصاعٍ . ^۳

الفصل التاسع : العدل

۹ / ۱ . الحَثُّ عَلى العَدل

الكتاب

«يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّ مِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ وَلَوْ عَلَى أَنفُسِكُمْ أَوِ الْوَ لِدَيْنِ وَالْأَقْرَبِينَ إِن يَكُنْ غَنِيًّا أَوْ فَقِيرًا فَاللَّهُ أَوْلَى بِهِمَا فَلَا تَتَّبِعُواْ الْهَوَى أَن تَعْدِلُواْ وَإِن تَلْوُواْ أَوْ تُعْرِضُواْ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا» . ^۴

د ـ پدران و مادران

۱۷۱۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از جمله حقوق فرزند بر پدرش، آن است كه او را خوب تربيت كند ، و نَسَب او را انكار نكند.

۱۷۱۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :فرزندانتان را گرامى بداريد و نيكو تربيتشان كنيد تا آمرزيده شويد.

۱۷۱۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اين كه مرد فرزندش را ادب كند ، بِه از آن است كه يك صاع ^۵ صدقه دهد.

فصل نهم : عدل

۹ / ۱ . تشويق به عدالت

قرآن

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! پيوسته به عدالت قيام كنيد و براى خدا گواهى دهيد، هرچند به زيان خودتان يا [ به زيان ]پدر و مادر و خويشاوندان [ شما ] باشد. اگر [ يكى از دو طرفِ دعوا ]توانگر يا نيازمند باشد، باز خدا به آن دو [ از شما ] سزاوارتر است . پس، از پىِ هوس نرويد كه [ در نتيجه از حق ] عدول كنيد. و اگر به انحراف گراييد يا اعراض نماييد، قطعاً خدا به آنچه انجام مى دهيد ، آگاه است» .