۱۶۹۱.عنه صلى الله عليه و آله :حُسنُ الخُلقِ يُثْبِتُ المَودَّةَ . ^۱

۱۶۹۲.عنه صلى الله عليه و آله :حُسنُ البِشْرِ يَذهَبُ بالسَّخيمَةِ . ^۲

۱۶۹۳.عنه صلى الله عليه و آله :أكمَلُ المؤمنينَ إيمانا أحْسَنُهُم خُلقا . ^۳

۷ / ۳ . تفسيرُ حُسنِ الخُلقِ

۱۶۹۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّما تفسيرُ حُسنِ الخُلقِ : ما أصابَ الدُّنيا يَرْضى ، و إنْ لَم يُصِبْهُ لَم يَسْخَطْ . ^۴

۱۶۹۵.تنبيه الخواطر :جاءَ رجُلٌ إلى رسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله مِن بَينِ يدَيهِ فقالَ : يا رسولَ اللّهِ ، ما الدِّينُ ؟ فقالَ : حُسنُ الخُلقِ . ثُمَّ أتاهُ عَن يَمينِهِ فقالَ : ما الدِّينُ ؟ فقالَ : حُسنُ الخُلقِ . ثُمّ أتاهُ مِن قِبَلِ شِمالِهِ فقالَ : ما الدِّينُ ؟ فقالَ : حُسنُ الخُلقِ . ثُمّ أتاهُ مِن وَرائهِ فقالَ : ما الدِّينُ ؟ فالْتَفَتَ إلَيهِ وقاَل : أمَا تَفْقَهُ ؟! الدِّينُ هُو أنْ لا تَغْضَبَ . ^۵

۷ / ۴ . مَضارُّ سوءِ الخُلُقِ

الكتاب

« فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ » . ^۶

الحديث

۱۶۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الخُلقُ السَّيِّئُ يُفسِدُ العَملَ كما يُفسِدُ الخَلُّ العَسلَ . ^۷

۱۶۹۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حُسنِ خُلق، رشته دوستى را استوار مى كند .

۱۶۹۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوش رويى، كينه را مى برد .

۱۶۹۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن مؤمنى ايمانش كامل تر است كه اخلاقش نيكوتر باشد .

۷ / ۳ . معناى خوش خويى

۱۶۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :معناى حُسن خلق ، اين است كه اگر دنيا به انسان رو كرد ، خشنود باشد و اگر رو نكرد ، خشمگين نشود .

۱۶۹۵.تنبيه الخواطر :مردى از روبه روى پيامبر خدا،نزد ايشان آمد و پرسيد: اى پيامبر خدا ! دين چيست ؟
فرمود : «خوش خويى» .
سپس از طرف راست آمد و پرسيد : دين چيست ؟
باز فرمود : «خوش خويى» .
آن گاه ، از طرف چپ ايشان آمد و پرسيد : دين چيست؟
باز فرمود: «خوش خويى» .
سپس از پشت سر ايشان آمد و پرسيد: دين چيست ؟
پيامبر صلى الله عليه و آله به طرف او برگشت و فرمود : «مگر نمى فهمى؟! دين ، آن است كه خشم نگيرى» .

۷ / ۴ . پيامدهاى بدخويى

قرآن

«پس به [ بركتِ ] رحمت خداوند ، با آنان نرم خو [ و پُر مِهر ]شدى، و اگر تندخو و سخت دل بودى ، قطعاً از پيرامون تو پراكنده مى شدند» .

حديث

۱۶۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خوىِ بد، كار را تباه مى كند، همان گونه كه سركه عسل را .

۱۶۸۳.عنه صلى الله عليه و آله :الوَرِعُ الّذي يَقِفُ عِندَ الشُّبهَةِ . ^۱

۱۶۸۴.عنه صلى الله عليه و آله :دَع ما يُريبُكَ إلى ما لا يُريبُكَ ؛ فإنّكَ لَن تَجِدَ فَقدَ شَيءٍ تَرَكتَهُ للّهِ . ^۲

۱۶۸۵.عنه صلى الله عليه و آله :استَفتِ قَلبَكَ ، استَفتِ نَفسَكَ ، البِرُّ ما اطمَأنَّ إلَيهِ القَلبُ واطمَأ نَّت إلَيهِ النَّفسُ ، والإثمُ ما حاكَ في النَّفسِ وتَرَدَّدَ في الصَّدرِ ، وإن أفتاكَ النّاسُ وأفتَوكَ . ^۳

الفصل السّابع : حسن الخلق

۷ / ۱ . الحَثَّ عَلَى حُسنِ الخُلقِ

۱۶۸۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الإسلامُ حُسنُ الخُلقِ . ^۴

۱۶۸۷.عنه صلى الله عليه و آله :حُسنُ الخُلقِ نِصْفُ الدِّينِ . ^۵

۱۶۸۸.عنه صلى الله عليه و آله :حُسنُ الخُلقِ ذَهَبَ بخَيرِ الدُّنيا والآخِرَةِ . ^۶

۱۶۸۹.بحار الأنوار عن جريرِ بنِ عبدِ اللّهِ :قالَ لي رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : إنّكَ امْرؤٌ قَد أحْسَنَ اللّهُ خَلْقَكَ فأحْسِنْ خُلقَكَ . ^۷

۷ / ۲ . بَركات حُسنِ الخُلقِ

۱۶۹۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن حَسَّنَ خُلقَهُ بَلّغَهُ اللّهُ درَجَةَ الصّائمِ القائمِ . ^۸

۱۶۸۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پارسا كسى است كه به هنگام پيش آمدن شبهه، درنگ كند.

۱۶۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آنچه را در آن شك دارى، رها كن و به آنچه شك ندارى، چنگ بزن ؛ زيرا فقدان چيزى را كه براى خداوندْ رهايش كرده اى، هرگز احساس نخواهى كرد.

۱۶۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از دلت فتوا بخواه، از [وجدانِ ]خود فتوا بخواه. طاعت، آن چيزى است كه دل به آن آرام گيرد و جان ، بدان آرامش و قرار يابد و گناه، آن چيزى است كه در جان ، آرام نگيرد و در سينه بى تابى كند ، هرچند مردم [جواز آن را ]به تو حكم كنند و فتوا دهند.

فصل هفتم : خوش خويى

۷ / ۱ . تشويق به خوش خويى

۱۶۸۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اسلام ، خوش خويى است.

۱۶۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيك خويى ، نصف دين است .

۱۶۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيك خويى ، خير دنيا و آخرت را از آنِ خود كرده است .

۱۶۸۹.بحار الأنوارـ به نقل از جرير بن عبد اللّه ـ: پيامبر خدا به من فرمود : «تو كسى هستى كه خداوند ، زيبايت آفريده است . پس اخلاقت را نيز زيبا گردان» .

۷ / ۲ . پيامدهاى خوش خويى

۱۶۹۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن كه اخلاق خويش را نيكو گرداند ، خداوند او را به مقام روزه گيرِ شبْ زنده دار مى رساند .