۸ / ۷ . الوَفاءُ بِالوَعدِ

۱۵۹۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أحِبُّوا الصِّبيانَ وَارحَموهُم ، وإذا وَعَدتُموهُم شَيئا فَفوا لَهُم ؛ فَإِنَّهُم لا يَدرونَ إلّا أنَّكُم تَرزُقونَهُم. ^۱

۱۵۹۵.عنه صلى الله عليه و آله :إذا واعَدَ أحَدُكُم صَبِيَّهُ فَليُنجِز. ^۲

۸ / ۸ . إدخالُ السُّرورِ

۱۵۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ فِي الجَنَّةِ دارا يُقالُ لَهَا : دارُ الفَرَحِ، لا يَدخُلُها إلّا مَن فَرَّحَ الصِّبيانَ. ^۳

۱۵۹۷.عنه صلى الله عليه و آله :مَن عالَ يَتيما حَتّى يَستَغنِيَ ، أوجَبَ اللّهُ عز و جل لَهُ بِذلِكَ الجَنَّةَ ، كَما أوجَبَ لِاكِلِ مالِ اليَتيمِ النّارَ ^۴ .

۸ / ۷ . وفا به وعده

۱۵۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كودكان را دوست بداريد و با آنان ، مهربان باشيد و هر گاه چيزى را به آنان وعده داديد ، بدان وفا كنيد ؛ زيرا آنان ، باورى جز اين ندارند كه شما روزىِ آنها را مى دهيد .

۱۵۹۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه يكى از شما به كودكش وعده داد ، بايد بدان عمل كند .

۸ / ۸ . شاد كردن

۱۵۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خانه اى در بهشت است كه به آن ، خانه شادى گفته مى شود . جز كسى كه كودكان را شاد كرده باشد، وارد آن نمى گردد .

۱۵۹۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه يتيمى را سرپرستى كند تا بى نياز گردد ، خداوند عز و جل در برابر اين كار، بهشت را بر او واجب كرده است ، همان گونه كه خداوند براى خورنده مال يتيم ، آتش [دوزخ] را واجب كرده است .

سخنى درباره عدالت ورزى در رفتار با فرزندان

يكى از مباحث مهمّ تربيتى ، عدالت ورزىِ والدين در اظهار محبّت به فرزندان و واگذارى امكانات مادّى به آنهاست . اين مسئله از دو نگاه ، قابل بحث و بررسى است : فقهى ـ حقوقى و تربيتى . آنچه در اين جا مورد نظر است ، عدالت ورزى نسبت به فرزندان، از نگاه دوم است .
عدالت ورزى نسبت به فرزندان ، مى تواند آثار تربيتى مهمّى را بدين شرح به دنبال داشته باشد :
۱ . فرزندان نيز متقابلاً به والدين ، لطف و نيكى مى كنند و حقوق آنان را رعايت خواهند كرد .
۲ . آنان نيز نسبت به فرزندان خود ، از مرز عدالت ، تجاوز نخواهند كرد .
۳ . عدالت ورزى ميان فرزندان ، مانع از حسادت و كينه ورزى آنان نسبت به هم خواهد شد .
۴ . مهم تر ، اين كه كودك ، از آغاز زندگى، با روح عدالت ورزى پرورش خواهد يافت و رفتار عادلانه خانواده ، زمينه را براى تأمين عدالت اجتماعى فراهم خواهد ساخت .
بر عكس ، بى عدالتى و رفتار تبعيض آميز نسبت به فرزندان ، نه تنها والدين را در آينده، از محبّت آنان محروم مى كند ، بلكه آينده فرزندان را نيز با خطر مواجه مى نمايد . از اين رو ، دانشمندان تعليم و تربيت در عصر حاضر ، رعايت عدالت در برخورد با فرزندان را براى پرورش انسان هاى شايسته ، ضرور مى دانند ؛ امّا اسلام از چهارده قرن پيش، بر اين امر تأكيد كرده است و پيامبر خدا به مسلمانان توصيه مى فرمود كه نه تنها در واگذارىِ امكانات مادّى ، بلكه در بوسيدن فرزندان نيز عدالت را رعايت كنند .
بديهى است كه رفتار عادلانه ، به معناى برخورد مساوى و يكسان نيست . چه بسا رعايت عدالت، ايجاب كند كه پدر براى برخى از فرزندان خود ، به دليل استعداد بيشتر و يا كمتر ، يا به دليل بيمارى و يا جهات ديگر ، هزينه بيشترى را متحمّل گردد . اين ، به معناى بى عدالتى نيست . البتّه در اين گونه موارد نيز بايد ساير فرزندان را نسبت به اقدام خود ، توجيه كنند .