۷ / ۴ . وَقتُ تَربِيَةِ الطِّفلِ

۱۵۷۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الوَلَدُ سَيِّدٌ سَبعَ سِنينَ، وعَبدٌ سَبعَ سِنينَ، ووَزيرٌ سَبعَ سِنينَ، فَإِن رَضيتَ مُكانَفَتَهُ لِاءِحدى وعِشرينَ وإلّا فَاضرِب عَلى جَنبِهِ ؛ فَقَدِ اعتَذَرتَ الَى اللّهِ عز و جل . ^۱

۷ / ۵ . المَنهَجُ التَّربَوِيُّ الإِسلامِيُّ

أ ـ التَّكريمُ وَالرِّفقُ وَالرَّحمَةُ وَالمَحَبَّةُ

۱۵۷۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أَكرِموا أولادَكُم، وأحسِنوا أدَبَهُم. ^۲

۱۵۷۴.مسند ابن حنبل عن عمّ أبي رافع بن عمرو الغفاري :كُنتُ وأنا غُلامٌ أرمي نَخلاً لِلأَنصارِ، فَأتَى النَّبيُ صلى الله عليه و آله فَقيلَ : إنَّ هاهُنا غُلاما يَرمي نَخلَنا! فَاُتِيَ بي إلَى النَّبِيِ صلى الله عليه و آله ، فَقالَ : يا غُلامُ! لِمَ تَرمِي النَّخلَ؟ قالَ : قُلتُ : آكُلُ. قالَ : فَلا تَرمِ النَّخلَ وكُل ما يَسقُطُ في أسافِلِها. ثُمَّ مَسَحَ رَأسي وقالَ : اللّهُمَّ أشبِع بَطنَهُ. ^۳

ب ـ الصَّلابَةُ وعَدَمُ المُداهَنَةِ

۱۵۷۵.الدرّ المنثور عن زيد بن أسلم :تَلا رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله هذِهِ الآيَةَ : «قُواْ أَنفُسَكُمْ وَ أَهْلِيكُمْ نَارًا» ، فَقالوا : يا رَسولَ اللّهِ، كَيفَ نَقِي أهلَنا نارا؟
قالَ : تَأمرونَهُم بِما يُحِبُّهُ اللّهُ ، وتَنهَونَهُم عَمَّا يَكرَهُ اللّهُ. ^۴

۷ / ۴ . زمان تربيت كودك

۱۵۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :فرزند تا هفت سال، آقاست، هفت سال خدمتكار و هفت سال وزير است . اگر در بيست و يك سالگى از تربيت او راضى بودى، كه خوب ، وگرنه ، به پهلويش بزن [تا دنبال كار خودش برود ]كه نزد خداوند ، معذورى .

۷ / ۵ . شيوه تربيت اسلامى

الف ـ تكريم و مدارا و دلسوزى و محبّت

۱۵۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كودكانتان را تكريم كنيد و آنان را خوبْ تربيت كنيد .

۱۵۷۴.مسند ابن حنبلـ به نقل از عموى ابو رافع بن عمرو غِفارى ـ: من كودك بودم كه به درخت خرماى انصار ، سنگ پرتاب مى كردم . پيامبر صلى الله عليه و آله كه آمد، به ايشان گفته شد : اين جا كودكى هست كه به درخت خرماى ما سنگ مى زند .
مرا نزد پيامبر صلى الله عليه و آله بردند و ايشان فرمود : «اى پسر! چرا به درخت خرما سنگ مى اندازى ؟» .
گفتم : [از آن] مى خورم .
فرمود : «به درخت ، سنگ نينداز و هر چه پايين آن ريخت ، بخور» .
سپس دست بر سر من كشيد، [برايم دعا كرد ]و فرمود : «خداوندا! شكم او را سير گردان» .

ب ـ قاطعيت و عدم سازشكارى

۱۵۷۵.الدرّ المنثورـ به نقل از زيد بن اسلم ـ: پيامبر خدا ، اين آيه را تلاوت فرمود : «خودتان و خانواده تان را از آتش ، نگه داريد» .
گفتند : اى پيامبر خدا! چگونه خانواده مان را از آتش ، نگه داريم ؟
فرمود : «آنان را به آنچه خداوند دوست دارد ، امر كنيد و از آنچه خداوند ناخوش مى دارد ، نهى كنيد» .

۵ . الگوى تربيتىِ مبتنى بر محبّت، قاطعيت و كرامت

از ديدگاه اسلام ، محبّت ، يكى از اصول تربيت كودك است كه به شدّت مورد تأكيد قرار گرفته و محبّت نكردن ، به شدّت نكوهش شده است ؛ امّا در عين حال ، از افراط در محبّت نيز نهى شده است . لذا در كنار محبّت ، صلابت و دقّت در تربيت كودك نيز مورد توجّه بسيار ، قرار گرفته است .
و امّا الگوى تربيتى اسلام ، بُعد سومى نيز دارد كه عبارت است از «تكريم» .
تكريم ، احترام گذاشتن به كودك و ارزش قائل شدن براى اوست . از ديدگاه اسلام ، كودك ، چون كودك است ، نبايد تحقير شود و احساس بى ارزشى و يا كم ارزشى كند . هرچند كودك ، بيشتر محتاج محبّت است و بزرگ سال محتاج احترام ، ^۱ ولى اين بدان معنا نيست كه شخصيت كودك ، نبايد محترم شمرده شود ، همان گونه كه مهر و عطوفت نسبت به بزرگ سال نيز ، نبايد فراموش شود .