۱۵۶۴.مسند ابن حنبل عن عائشة:كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله يُؤتى بِالصِّبيانِ فَيَدعُو لَهُم، وإنَّهُ أُتِيَ بِصَبِيٍ فَبالَ عَلَيهِ، فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : صُبُّوا عَلَيهِ الماءَ صَبّا. ^۱

الفصل السّابع : تعليم الطّفل و تربيته

۷ / ۱ . قِيمَةُ طَلَبِ العِلمِ فِي الصِّغَرِ

۱۵۶۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَثَلُ الَّذي يَتَعلَّمُ في صِغَرِهِ كَالنَّقشِ فِي الحَجَرِ، ومَثَلُ الَّذي يَتَعلَّمُ في كِبَرِهِ كَالَّذي يَكتُبُ عَلَى الماءِ . ^۲

۷ / ۲ . قيمَةُ التَّربِيَةِ

۱۵۶۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :حَقُّ الوَلَدِ عَلى والدِهِ أن يُحسِنَ اسمَهُ، وَ يُحَسِنَ مِن مُرضِعِهِ، و يُحَسِنُ أدَبَهُ . ^۳

۱۵۶۷.عنه صلى الله عليه و آله :أكرِموا أولادَكُم، وأحسِنوا أدَبَهُم ؛ يُغفَر لَكُم. ^۴

۷ / ۳ . أهَمُّ ما يَجِبُ تَعليمُهُ

۱۵۶۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا أفصَحَ أولادُكُم فَعَلِّموهُم «لا إلهَ إلَا اللّهُ» ... وَإذا اثَّغَروا ^۵ فَمُروهُم بِالصَّلاةِ . ^۶

۱۵۶۴.مسند ابن حنبلـ به نقل از عايشه ـ: [معمولاً ]كودكان را نزد پيامبر خدا مى آوردند و ايشان ، برايشان دعا مى كرد . [يك بار ]كودكى را نزد ايشان آورده بودند ، كه به ايشان بول كرد . پيامبر خدا [فقط ]فرمود : «آبى بر آن بريزيد» .

فصل هفتم : آموزش و پرورش

۷ / ۱ . ارزش دانش آموختن در كودكى

۱۵۶۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكايت كسى كه در كودكى مى آموزد ، همانند نقشْ كَندن بر سنگ است و حكايت كسى كه در بزرگ سالى مى آموزد ، همانند كسى است كه بر آب مى نويسد .

۷ / ۲ . ارزش تربيت

۱۵۶۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حقّ فرزند بر پدرش، اين است كه نام نيك بر او بگذارد و دايه نيك برايش گزيند و او را به نيكى تربيت كند .

۱۵۶۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :فرزندانتان را تكريم كنيد و آنان را به نيكى تربيت كنيد تا آمرزيده شويد .

۷ / ۳ . مهم ترين آموختنى هاى واجب

۱۵۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه كودكانتان زبان گشودند ، «لا إله إلّا اللّه » را به آنان بياموزيد ... و هر گاه دندان [شيرى ]آنها افتاد ، آنان را به نماز ، امر كنيد .

الفصل السّادس : حقوق الرّضيع

۶ / ۱ . الرَّضاعُ مِن الاُمِّ إن أمكَنَ

أ ـ فَضلُ إرضاعِ الوَلَدِ

۱۵۶۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا حَمَلَتِ المَرأَةُ كانَت بِمَنزِلَةِ الصّائِمِ القائِم ، المُجاهِدِ بِنَفسِهِ و مالِهِ في سَبِيلِ اللّهِ ، فَإِذا وَضَعَت كانَ لَها مِنَ الأَجرِ ما لا تَدري ما هُوَ لِعِظَمِهِ ، فَإذا أرضَعَت كانَ لَها بِكُلِّ مَصَّةٍ كَعِدلِ عِتقِ مُحَرَّرٍ مِن وُلدِ إسماعيلَ ، فَإِذا فَرَغَت مِن رَضاعِهِ ضَرَبَ مَلَكٌ عَلى جَنبِها ، و قالَ : اِستَأنِفِي العَمَلَ ؛ فَقَد غُفِرَ لَكِ . ^۱

ب ـ بَرَكَةُ لَبَنِ الأُمِّ

۱۵۶۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لَيسَ لِلصَّبِيِ لَبَنٌ خَيرٌ مِن لَبَنِ اُمِّهِ . ^۲

ج ـ مَن لا يَنبَغِي استِرضاعُهُ

۱۵۶۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :تَوَقَّوا عَلى أولادِكُم لَبَنَ البَغِيِ ^۳ مِنَ النِّساءِ والمَجنونَةِ ؛ فَإِنَّ اللَّبَنَ يُعدِي . ^۴

۶ / ۲ . الإحتِرامُ بشُعورِ الرَّضيعِ

۱۵۶۳.الإمام الصادق عليه السلام :صَلَّى رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله الظُّهرَ وَالعَصرَ فَخَفَّفَ الصَّلاةَ فِي الرَّكعَتَينِ، فَلَمَّا انصَرَفَ قالَ لَهُ النّاسُ : يا رسولَ اللّهِ أحَدَثَ فِي الصَّلاةِ شَيءٌ؟ قالَ : وما ذاكَ؟ قالوا : خَفَّفتَ فِي الرَّكعَتَينِ الأَخيرَتَينِ! فَقالَ لَهُم : أمَا سَمِعتُم صُراخَ الصَّبِيِ؟!. ^۵

فصل ششم : حقوق كودك شيرخوار

۶ / ۱ . شير خوردن از مادر ، در صورت امكان

الف ـ فضيلت شير دادن به كودك

۱۵۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هنگامى كه زنْ باردار شود ، به سان روزه دارِ شب زنده دار و مجاهدى است كه با جان و مالش، در راه خدا جهاد مى كند و هنگامى كه بارْ بگذارد ، پاداشى دارد كه نمى دانى عظمت آن، چه قدر است و هنگامى كه شير بدهد ، در هر بار مَك زدن [كودك] ، پاداش آزاد كردن يكى از فرزندان اسماعيل عليه السلام براى اوست و آن گاه كه شير دادن تمام شود ، فرشته اى بر پهلوى او مى زند و مى گويد : «عمل را از نو آغاز كن كه بى ترديد ، آمرزيده شدى» .

ب ـ بركت شير مادر

۱۵۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :براى كودك ، هيچ شيرى بهتر از شير مادرش نيست .

ج ـ زنى كه شايسته شير دادن نيست

۱۵۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كودكان خود را از شيرِ زنان بدكاره و ديوانه ، دور نگه داريد ؛ چرا كه شير ، [ويژگى هاى دايه را]سرايت مى دهد .

۶ / ۲ . احترام به درك شيرخوار

۱۵۶۳.امام صادق عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله ، نماز ظهر و عصر را خواند و دو ركعت [آخر] را سريع به جا آورد. [بعد از نماز، ]مردم به ايشان گفتند : اى پيامبر خدا! مگر درباره نماز ، چيز تازه اى آمده است ؟
فرمود : «اين [سؤال]، براى چيست ؟» .
گفتند : دو ركعت آخر را سريع خواندى .
فرمود : «مگر صداى گريه كودك را نشنيديد؟» .