۱۴۵۰.المستدرك على الصحيحين عن أنس :إنَّ رَسول اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ آخِرُ ما تَكَلَّمَ بِهِ : «جَلالَ رَبِّي الرَّفيعَ فَقَد بَلَّغتُ» ، ثُمَّ قَضى صلى الله عليه و آله . ^۱

الفصل الثّالث : رسالة المبلّغ

۳ / ۱ . الدَّعوَةُ إلى مَصالِحِ الدّينِ وَالدُّنيا

۱۴۵۱.الإرشاد :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله جَمَعَ خاصَّةَ أهلِهِ وعَشيرَتِهِ فِي ابتِداءِ الدَّعوَةِ إلَى الإِسلامِ فَعَرَضَ عَلَيهِمُ الإِيمانَ .. . ثُمَّ قالَ . . . : يا بَني عَبدِ المُطَّلِبِ ، إنَّ اللّهَ بَعَثَني إلَى الخَلقِ كافَّةً ، وبَعَثَني إلَيكُم خاصَّةً ، فَقالَ عز و جل : «وَ أَنذِرْ عَشِيرَتَكَ الْأَقْرَبِينَ» ، وأنَا أدعوكُم إلى كَلِمَتَينِ خَفيفَتَينِ عَلَى اللِّسانِ ، ثَقيلَتَينِ فِي الميزانِ ، تَملِكونَ بِهِمَا العَرَبَ وَالعَجَمَ ، وتَنقادُ لَكُم بِهِمَا الاُمَمُ ، وتَدخُلونَ بِهِمَا الجَنَّةَ ، وتَنجونَ بِهِما مِنَ النّارِ : شَهادَةِ أن لا إلهَ إلَا اللّهُ ، وأ نّي رَسولُ اللّهِ . ^۲

۳ / ۲ . الدَّعوَةُ إلَى الإِيمانِ بِالمَعادِ

۱۴۵۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يا بَني عَبدِ المُطَّلِبِ ، إنَّ الرّائِدَ لا يَكذِبُ أهلَهُ ، وَالَّذي بَعَثَني بِالحَقِّ لَتَموتُنَّ كَما تَنامونَ ، ولَتُبعَثُنَّ كَما تَستَيقِظونَ ، وما بَعدَ المَوتِ دارٌ إلّا جَنَّةٌ أو نارٌ ، وخَلقُ جَميعِ الخَلقِ وبَعثُهُم عَلَى اللّهِ عز و جل كَخَلقِ نَفسٍ واحِدَةٍ وبَعثِها ؛ قالَ اللّهُ تَعالى : «وَما خَلْقُكُم وَلا بَعْثُكُم إلّا كَنَفسٍ واحِدَةٍ» . ^۳

۱۴۵۰.المستدرك على الصحيحينـ به نقل از اَ نَس ـ: آخرين سخنى كه پيامبر خدا فرمود ، اين جمله بود : «اى پروردگارِ باجلالت و بلندمرتبه! ابلاغ كردم» و آن گاه ، جان به جان آفرين ، تسليم كرد .

فصل سوم : رسالت مبلّغ

۳ / ۱ . دعوت به مصالح دين و دنيا

۱۴۵۱.الإرشاد :پيامبر صلى الله عليه و آله در آغاز دعوت به اسلام، گروهى برگزيده از خانواده و تبار خود را گِرد آورد و ايمان را بر آنان ، عرضه كرد . آن گاه فرمود... : «اى فرزندان عبد المطّلب! خداوند ، مرا براى تمام مردم و بخصوص شما برانگيخته است و فرموده است : «و خاندان نزديكت را هشدار ده» . من شما را به دو كلمه كه بر زبانْ سبُك بار ، امّا در ميزان [عمل ]گران بارند، دعوت مى كنم. شما به كمك اين دو كلمه ، عرب و عجم را مالك خواهيد شد و امّت ها به كمك اين دو ، فرمان بُردار شما خواهند شد و با اين دو ، وارد بهشت شده ، از آتش ، نجات خواهيد يافت. [آن دو كلمه اين است : ]شهادت به اين كه خدايى جز اللّه نيست ، و شهادت به رسالت من» .

۳ / ۲ . دعوت به ايمان آوردن به معاد

۱۴۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى فرزندان عبد المطّلب! هيچ بَلَدى [و راهنمايى] به خانواده اش دروغ نمى گويد . سوگند به آن كه مرا به حق برانگيخته است ، همان گونه كه مى خوابيد ، خواهيد مُرد و همان گونه كه از خواب بر مى خيزيد ، برانگيخته خواهيد شد . پس از مرگ ، خانه اى جز بهشت يا آتش نيست و آفرينش و برانگيختنِ تمام آفريده ها براى خداوند عز و جل ، به سانِ آفرينش و برانگيختن يك آفريده است. خداوند متعال مى فرمايد : «آفرينش و برانگيختن شما[در نزد ما ]جز مانند [آفرينش ]يك تن نيست» .

۱۴۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :يَجيءُ الرَّجُلُ يَومَ القِيامَةِ ولَهُ مِنَ الحَسَناتِ كَالسَّحابِ الرُّكامِ أو كَالجِبالِ الرَّواسي ، فَيَقولُ : يا رَبِّ ، أنّى لي هذا ولَم أعمَلها ؟ ! فَيَقولُ : هذا عِلمُكَ الَّذي عَلَّمتَهُ النّاسَ يُعمَلُ بِهِ مِن بَعدِكَ . ^۱

۱۴۴۸.عنه صلى الله عليه و آله :الدّالُّ عَلَى الخَيرِ كَفاعِلِهِ . ^۲

۲ / ۵ . المُبَلِّغُ المِثالِيُّ

الكتاب

« لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَقَالَ يَـقَوْمِ اعْبُدُواْ اللَّهَ مَا لَكُم مِّنْ إِلَـهٍ غَيْرُهُ إِنِّى أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ * قَالَ الْمَلأَُ مِن قَوْمِهِ إِنَّا لَنَرَاكَ فِى ضَلَـلٍ مُّبِينٍ * قَالَ يَـقَوْمِ لَيْسَ بِى ضَلَــلَةٌ وَلَـكِنِّى رَسُولٌ مِّن رَّبِّ الْعَــلَمِينَ * أُبَلِّغُكُمْ رِسَــلَـتِ رَبِّى وَأَنصَحُ لَكُمْ وَأَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ» . ^۳

الحديث

۱۴۴۹.مسند ابن حنبل عن سمرة بن جندب :قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أيُّهَا النّاسُ ، اُنشِدُكُم بِاللّهِ إن كُنتُم تَعلَمونَ أنّي قَصَّرتُ عَن شَيءٍ مِن تَبليغِ رِسالاتِ رَبّي عز و جل لَمّا أخبَرتُموني ذاكَ ؛ فَبَلَّغتُ رِسالاتِ رَبّي كَما يَنبَغي لَها أن تُبَلَّغَ ، وإن كُنتُم تَعلَمونَ أنّي بَلَّغتُ رِسالاتِ رَبّي لَمّا أخبَرتُموني ذاكَ . قالَ : فَقامَ رِجالٌ فَقالوا : نَشهَدُ أنَّكَ قَد بَلَّغتَ رِسالاتِ رَبِّكَ ، ونَصَحتَ لاُِمَّتِكَ ، وقَضَيتَ الَّذي عَلَيكَ . ^۴

۱۴۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شخصى روز قيامت مى آيد ، در حالى كه حسنات او به سانِ ابر متراكم يا همچون كوه هاى استوار است. مى گويد : پروردگارا! چگونه اينها از من است، در حالى كه بدانها عمل نكرده ام؟!
[خداوند] مى فرمايد : «اين ، دانش توست كه به مردم آموختى و پس از تو بِدان ، عمل شده است» .

۱۴۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :راهنمايى كننده به خير ، به سانِ انجام دهنده آن است.

۲ / ۵ . مبلّغ نمونه

قرآن

«همانا نوح را به سوى قومش فرستاديم. پس گفت: اى قوم من! خدا را بپرستيد كه براى شما معبودى جز او نيست . من از عذاب روزى سترگ بر شما بيمناكم . سران قومش گفتند: واقعاً ما تو را در گم راهى آشكارى مى بينيم . گفت: اى قوم من! هيچ گونه گم راهى اى در من نيست ؛ بلكه من ، فرستاده اى از جانب پروردگار جهانيانم. پيام هاى پروردگارم را به شما مى رسانم و اندرزتان مى دهم و چيزهايى از خدا مى دانم كه [ شما ] نمى دانيد» .

حديث

۱۴۴۹.مسند ابن حنبلـ به نقل از سَمَرة بن جُندب ـ: پيامبر خدا فرمود : «اى مردم! شما را به خدا سوگند مى دهم ، اگر مى دانيد كه من در رساندن چيزى از رسالت هاى پروردگارم كوتاهى كرده ام ، مرا از آن ، باخبر سازيد تا رسالت هاى پروردگارم را چنان كه شايسته رساندن است ، ابلاغ كنم و اگر مى دانيد كه من ، رسالت هاى پروردگارم را رسانده ام ، مرا از آن ، باخبر كنيد» .
اشخاصى برخاستند و گفتند : گواهى مى دهيم كه تو ، رسالت هاى پروردگارت را ابلاغ كرده اى و براى امّتت ، خيرخواهى كرده اى و آنچه بر عهده داشته اى، ادا كرده اى .