۱ / ۴ . فَضلُ طالِبِ العِلمِ

۸۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :طالِبُ العِلمِ بَينَ الجُهّالِ كَالحَيِّ بَينَ الأَمواتِ. ^۱

۸۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَن خَرَجَ في طَلَبِ العِلمِ كانَ في سَبيلِ اللّهِ حَتّى يَرجِعَ. ^۲

۸۵.عنه صلى الله عليه و آله :إذا جاءَ المَوتُ طالِبَ العِلمِ وهُوَ عَلى هذِهِ الحالِ ماتَ وهُوَ شَهيدٌ. ^۳

۱ / ۵ . فَضلُ طَلَبِ العِلمِ عَلَى العِبادَةِ

۸۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن خَرَجَ يَطلُبُ باباً مِن عِلمٍ لِيَرُدَّ بِهِ باطِلًا إلى حَقٍّ أو ضَلالَةً إلى هُدًى ، كانَ عَمَلُهُ ذلِكَ كَعِبادَةِ مُتَعَبِّدٍ أربَعينَ عاماً. ^۴

۸۷.عنه صلى الله عليه و آلهـ لِأَبي ذَ رٍّ ـ: يا أبا ذَ رٍّ ، لَأَن تَغدُوَ فَتَعَلَّمَ آيَةً مِن كِتابِ اللّهِ خَيرٌ لَكَ مِن أن تُصَلِّيَ مِائَةَ رَكعَةٍ ، ولَأَن تَغدُوَ فَتَعَلَّمَ باباً مِنَ العِلمِ عُمِلَ بِهِ أو لَم يُعمَل خَيرٌ مِن أن تُصَلِّيَ ألفَ رَكعَةٍ. ^۵

۸۸.عنه صلى الله عليه و آله :بابٌ مِنَ العِلمِ يَتَعَلَّمُهُ الإِنسانُ خَيرٌ لَهُ مِن ألفِ رَكعَةٍ تَطَوُّعاً. ^۶

۱ / ۶ . فَوائِدُ طَلَبِ العِلمِ

أ ـ مَحَبَّةُ اللّهِ

۸۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :طالِبُ العِلمِ أحَبَّهُ اللّهُ وأحَبَّهُ المَلائِكَةُ وأحَبَّهُ النَّبِيّونَ. ^۷

۱ / ۴ . ارزش طالب علم

۸۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جوياى دانش ، در ميان نادانان ، همچون زنده در ميان مردگان است .

۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن كه در جستجوى دانش بيرون برود ، در راه خداست ، تا آن گاه كه بر گردد .

۸۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر مرگِ جوياى دانش ، در حالى در رسد كه وى در جستجوى دانش باشد ، شهيد مرده است .

۱ / ۵ . برترى طلب علم بر عبادت

۸۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آن كه در پىِ بابى از دانش بيرون مى رود تا با آن ، باطلى را به حق يا گم راهى را به هدايت برگردانَد ، كردارش همچون چهل سال عبادت عابد است .

۸۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! اگر برخيزى و آيه اى از كتاب خدا را فرا گيرى ، برايت بهتر از صد ركعت نماز است و اگر برخيزى و بابى از دانش را فرا گيرى ، چه به آن عمل بشود و چه نشود ، بهتر از آن است كه هزار ركعت نماز بخوانى .

۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بابى از دانش را كه انسان فرا بگيرد ، برايش بهتر از هزار ركعت نماز مستحبّى است .

۱ / ۶ . فوايد طلب علم

الف ـ دوستى خدا

۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جوياى دانش را خداوند دوست مى دارد و فرشتگان و پيامبران نيز او را دوست مى دارند .

سخنى درباره «ز گهواره تا گور ، دانش بجوى»

اين جمله معروف ، منسوب به پيامبر خداست كه فرمود :
اُطلُبوا العِلمَ مِنَ المَهدِ إلَى اللَّحْدِ . ^۱ از گهواره تا گور ، دانش بجوييد .
در آداب المتعلمين و نيز الوافى اين مضمون بدين شكل آمده است :
گفته شده است كه : وقت طلب علم ، از گهواره تا گور است . ^۲
در پاورقى محققان بر تفسير القمى و آداب المتعلمين نيز آمده است :
در روايتى معروف آمده است كه از گهواره تا گور ، دانش بجوييد. ^۳
فردوسى ، شاعر نامىِ پارسى زبان نيز اين كلام را چنين به شعر در آورده است :
چنين گفت پيغمبر راستگوى
ز گهواره تا گور ، دانش بجوى .
با همه تلاشى كه براى يافتن اين سخن در جوامع حديثى صورت گرفت ، چنين مضمونى يافت نشد . مبالغه اى كه در اين سخن آمده ، به شعر ، بيشتر شباهت دارد تا به سخن پيامبر خدا و به نظر مى رسد كه محقّقان محترمِ آداب المتعلّمين و تفسير القمّى ، بدون تحقيق ، اين كلام را «حديث» ناميده اند .