الباب الثامن : البركة

الفصل الأوّل : ما يوجب بركة العمر

۱۲۲۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ القَومَ لَيَكونونَ فَجَرَةً ولا يَكونونَ بَرَرَةً ، فَيَصِلونَ أرحامَهُم فَتَنمي أموالُهُم وتَطولُ أعمارُهُم، فَكَيفَ إذا كانوا أبرارا بَرَرَةً؟! ^۱

۱۲۲۸.عنه صلى الله عليه و آلهـ حينَ سَأَلَهُ عَلِيٌّ عليه السلام عَن قَولِ اللّهِ : «يَمْحُواْ اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ وَ عِندَهُ أُمُّ الْكِتَـبِ » ^۲ ـ: لَاُقِرَّنَّ عَينَكَ بِتَفسيرِها ، ولَاُقِرَّنَّ عَينَ اُمَّتي مِن بَعدي بِتَفسيرِها : الصَّدَقَةُ ^۳ عَلى وَجهِها، وبِرُّ الوالِدَينِ ، وَاصطِناعُ المَعروفِ ؛ يُحَوِّلُ الشَّقاءَ سَعادَةً ، ويَزيدُ فِي العُمُرِ . ^۴

۱۲۲۹.عنه صلى الله عليه و آله :مَن اُلهِمَ الصِّدقَ في كَلامِهِ، وَالإِنصافَ مِن نَفسِهِ، وبِرَّ والِدَيهِ، ووَصلَ رَحِمِهِ ؛ اُنسِئَ لَهُ أجَلُهُ ، ووُسِّعَ عَلَيهِ في رِزقِهِ ، ومُتِّعَ بِعَقلِهِ، ولُقِّنَ حُجَّتَهُ وَقتَ مُساءَلَتِهِ . ^۵

۱۲۳۰.عنه صلى الله عليه و آله :حُسنُ الخُلُقِ وصِلَةُ الأَرحامِ وبِرُّ القَرابَةِ ؛ تَزيدُ فِي الأَعمارِ، وتَعمُرُ الدِّيارَ ولَو كانَ القَومُ فُجّارا . ^۶

فصل يكم : عوامل بركت عمر

۱۲۲۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا گروهى كه گنهكارند ، نه نيكوكار، آن گاه كه به خويشاوندان خود رسيدگى مى كنند ، اموالشان افزون و عمرهايشان طولانى مى شود ؛ تا چه رسد به آن كه از نيكان و نيكوكاران باشند .

۱۲۲۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ هنگامى كه على عليه السلام از ايشان ، درباره اين آيه: «خداوند، آنچه را بخواهد، محو مى كند و ثابت مى دارد، و كتاب اصلى (لوح محفوظ) نزد اوست» پرسيد ـ: با تفسير آن، چشمانت را روشن مى كنم و با تفسير آن، چشم امّت خويش را پس از خودم، فروغ مى بخشم: صدقه دادن به نحو شايسته، نيكى به پدر و مادر، و انجام دادن كار نيك ، [كه ]شقاوت را به سعادت تبديل مى كنند و بر عمر مى افزايند .

۱۲۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به هر كس الهام شود كه در سخنش راست بگويد، رفتارش با ديگران منصفانه باشد ، به پدر و مادرش نيكى نمايد و با بستگانش صِله رَحِم كند، اَجَلش به تأخير مى افتد، روزى اش گسترش مى يابد، از عقلش بهره مند مى شود و هنگام سؤال و جواب [ ـِ مأموران الهى، ] به او حجّت (پاسخِ لازم) ، تلقين (يادآورى) مى گردد.

۱۲۳۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اخلاق نيكو، صِله رَحِم و نيكى كردن به خويشاوندان، بر عمرها مى افزايد و خانه ها را آباد مى سازد، هر چند كه مردم، گنهكار باشند.

۲ . جوشش بركات معنوى از درون بركات مادّى

نكته بسيار مهمّ ديگر ، اين است كه از نگاه اسلام ، نه تنها ارزش هاى معنوى ، در بركات مادّى و توسعه پايدار اقتصادى و تداوم آن تأثير دارند ، بلكه عكس آن نيز درست است؛ يعنى بركات مادّى هم در چارچوب ره نمودهاى اسلامى ، موجب تقويت و شكوفايى ارزش ها و بركات معنوى مى گردند .
اصولاً در برنامه ريزى اسلام براى تكامل انسان و جامعه انسانى ، تكامل معنوى از توسعه مادّى جدا نيست .
در پرتو اين نگرش ، اسلام ، همه تلاش هايى را كه در جهت پديد آوردن بركات مادّى صورت مى گيرند ، چنانچه با انگيزه صحيح و در جهت سازندگى انسان باشند ، عبادت شمرده ، مقدّس مى داند و معتقد است كه بركات مادّى و معنوى ، تنها دركنار هم پديد خواهند آمد .

۳ . نقش ضدّ ارزش ها در رفتن بركت

همان گونه كه ارزش هاى اعتقادى ، اخلاقى و عملى در به وجود آمدن «خير» و «بركت» مؤثّرند ، ضدّ ارزش ها نيز در از بين رفتن «خير» و «بركت» نقش دارند؛ ليكن شمارى از ضدّ ارزش ها هستند كه تأثير و نقش بيشترى در از بين رفتن «خير» و «بركت» دارند؛ مانند: سوء نيّت ، خيانت ، شرابخوارى ، ظلم ، زنا ، و ترك امر به معروف و نهى از منكر ، كه به طور مشروح ، در فصل سوم خواهند آمد .