۴ / ۱۱ . صِفاتُ أهلِ الدُّنيا

۱۱۷۶.الإمام عليّ عليه السلام :إنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله سَأَلَ رَبَّهُ سُبحانَهُ لَيلَةَ المِعراجِ فَقالَ : . . . يا رَبِّ ومَن أهلُ الدُّنيا ومَن أهلُ الآخِرَةِ؟
قالَ : أهلُ الدُّنيا مَن كَثُرَ أكلُهُ وضِحكُهُ ونَومُهُ وغَضَبُهُ ، قَليلُ الرِّضا ، لا يَعتَذِرُ إلى مَن أساءَ إلَيهِ ، ولا يَقبَلُ عُذرَ مَنِ اعتَذَرَ إلَيهِ ، كَسلانُ عِندَ الطّاعَةِ ، شُجاعٌ عِندَ المَعصِيَةِ ، أمَلُهُ بَعيدٌ وأجَلُهُ قَريبٌ ، لا يُحاسِبُ نَفسَهُ ، قَليلُ المَنفَعَةِ ، كَثيرُ الكَلامِ ، قَليلُ الخَوفِ ، كَثيرُ الفَرَحِ عِندَ الطَّعامِ ، وإنَّ أهلَ الدُّنيا لا يَشكُرونَ عِندَ الرَّخاءِ ، ولا يَصبِرونَ ^۱ عِندَ البَلاءِ ، كَثيرُ النّاسِ عِندَهُم قَليلٌ ، يَحمَدونَ أنفُسَهُم بِما لا يَفعَلونَ ويَدَّعونَ بِما لَيسَ لَهُم ، ويَتَكَلَّمونَ بِما يَتَمَنَّونَ ، ويَذكُرونَ مَساوِئَ النّاسِ ويُخفونَ حَسَناتِهِم .
فَقالَ : يا رَبِّ ، كُلُّ هذَا العَيبِ في أهلِ الدُّنيا؟!
[قالَ:] ^۲ يا أحمَدُ ، إنَّ أهلَ الدُّنيا كَثيرٌ فيهِمُ الجَهلُ وَالحُمقُ ، لا يَتَواضَعونَ لِمَن يَتَعَلَّمونَ مِنهُ ، وهُم عِندَ أنفُسِهِم عُقَلاءُ ، وعِندَ العارِفينَ حُمَقاءُ . ^۳

۴ / ۱۱ . ويژگى هاى اهل دنيا

۱۱۷۶.امام على عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله در شب معراج از پروردگار پاكش پرسيد:... اى پروردگار من! اهل دنيا چه كسى است و اهل آخرت كيست؟
فرمود: «اهل دنيا ، كسى است كه خوراك و خنده و خواب و خشمش بسيار است؛ خشنودى اش اندك است؛ نه از كسى كه به وى بدى كرده است ، پوزش مى طلبد و نه پوزش كسى را كه از او پوزش مى طلبد، مى پذيرد؛ در طاعت ، تنبل است، و در معصيت ، گستاخ؛ آرزويش دور و دراز است و اجلش نزديك؛ از نفْس خويش حساب نمى كشد؛ كم خير است و پُرگو ؛ كم ترس [از خدا ]است؛ و هنگام غذا خوردن ، بسيار شاد است.
اهل دنيا در هنگام آسايش ، سپاس گزار نيستند و هنگام بلا (سختى) شكيبا نيستند؛ بسيارِ مردم ، در نظر آنان اندك است؛ خويشتن را به كارهاى ناكرده مى ستايند و ادّعاى چيزهايى را مى كنند كه ندارند و از چيزهايى سخن مى گويند كه آرزو دارند و بدى هاى مردم را مى گويند و خوبى هاى آنان را پوشيده مى دارند».
پيامبر صلى الله عليه و آله گفت: اى پروردگار من! همه اين عيب ها ، در اهل دنياست؟!
[فرمود:] «اى احمد! در اهل دنيا ، نادانى و كم بخردى هاى بسيار است : در برابر كسى كه از او دانش مى آموزند ، فروتنى نمى كنند و خويشتن را عاقل مى پندارند ؛ در حالى كه به نزد فهميدگان ، مردمانى كم خِردند».

۱۱۶۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن اُشرِبَ قَلبُهُ حُبَّ الدُّنيَا التاطَ مِنها بِثَلاثٍ : شَقاءٍ لا يَنفَدُ عَناهُ ، وحِرصٍ لا يَبلُغُ غِناهُ ، وأمَلٍ لا يَبلُغُ مُنتَهاهُ . ^۱

۱۱۶۹.عنه صلى الله عليه و آله :مِن عَلاماتِ الشَّقاءِ : جُمودُ العَينِ ، وقَسوَةُ القَلبِ ، وشِدَّةُ الحِرصِ في طَلَبِ الدُّنيا ، وَالإِصرارُ عَلَى الذَّنبِ . ^۲

۱۱۷۰.عنه صلى الله عليه و آله :مَن جَعَلَ الهُمومَ هَمّا واحِدا ؛ هَمَّ آخِرَتِهِ ، كَفاهُ اللّهُ هَمَّ دُنياهُ . ومَن تَشَعَّبَت بِهِ الهُمومُ في أحوالِ الدُّنيا لَم يُبالِ اللّهُ في أيِّ أودِيَتِها هَلَكَ . ^۳

۱۱۷۱.عنه صلى الله عليه و آله :الرَّغبَةُ فِي الدُّنيا تُكثِرُ الهَمَّ وَالحُزنَ . ^۴

۱۱۷۲.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أصبَحَ وَالدُّنيا أكبَرُ هَمِّهِ ، فَلَيسَ مِنَ اللّهِ في شَيءٍ . ^۵

۱۱۷۳.عنه صلى الله عليه و آله :ما جَفوَةُ العُيونِ إلّا مِن كَثرَةِ الذُّنوبِ ، وما كَثرَةُ الذُّنوب إلّا مِن قِلَّةِ الوَرَعِ ، وما قِلَّةُ الوَرَعِ إلّا مِن كَثرَةِ الجَفاءِ ، وما كَثرَةُ الجَفاءِ إلّا مِن حُبِّ الدُّنيا . ^۶

۱۱۷۴.عنه صلى الله عليه و آله :سِتَّةُ أشياءَ تُحبِطُ الأَعمالَ : الاِشتِغالُ بِعُيوبِ الخَلقِ ، وقَسوَةُ القَلبِ ، وحُبُّ الدُّنيا ، وقِلَّةُ الحَياءِ ، وطولُ الأَمَلِ ، وظالِمٌ لا يَنتَهي . ^۷

۱۱۷۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَن عَرَضَت لَهُ دُنيا وآخِرَةٌ فَاختارَ الدُّنيا عَلَى الآخِرَةِ ، لَقِيَ اللّهَ يَومَ القِيامَةِ ولَيسَت لَهُ حَسَنَةٌ يَتَّقي بِهَا النّارَ ، ومَنِ اختارَ الآخِرَةَ عَلَى الدُّنيا وتَرَكَ الدُّنيا رَضِيَ اللّهُ عَنهُ وغَفَرَ لَهُ مَساوِئَ عَمَلِهِ . ^۸

۱۱۶۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه دلش مالامال از عشق به دنيا شود ، سه چيز همواره با اوست: مشقّتى كه رنج آن تمام نمى شود ، حرصى كه به بى نيازى نمى انجامد ، و آرزويى كه به پايان نمى رسد.

۱۱۶۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از نشانه هاى شقاوت اند: خشكى چشم، قساوت قلب، آزمندى شديد در طلب دنيا، و ادامه دادن به گناه.

۱۱۷۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس همه غصّه هايش را يك غصّه [يعنى غصّه آخرتش] قرار دهد ، خداوند عز و جلغصّه هاى دنياى او را برطرف مى سازد، و هر كس انواع غصّه هاى دنيا وجودش را فرا بگيرد ، خداوند، اهمّيتى نمى دهد كه در كدام وادى از وادى هاى آن، نابود مى شود.

۱۱۷۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنياخواهى ، گرفتگى و اندوه را بسيار مى كند.

۱۱۷۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه صبح كند و دنيا، بزرگ ترين دلْ مشغولى او باشد ، نزد خداوند جايگاهى ندارد.

۱۱۷۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خشكى چشم ها ، ^۹ ناشى از فراوانى گناهان است و فراوانى گناهان ، ناشى از اندك بودن پارسايى است و اندك بودن پارسايى ، ناشى از درشت طبعى بسيار است و درشت طبعى بسيار ، ناشى از دنيادوستى .

۱۱۷۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شش چيز ، اعمال [نيكو ]را بر باد مى دهد: پرداختن به عيب هاى مردم، سنگ دلى، دنيادوستى، كم حيايى، درازى آرزو ، و [ظلمِ ]ستمگرى كه [از ستمكارى ]باز نَايستد.

۱۱۷۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به او [كارى از] دنيا و [كارى از ]آخرت عرضه شود و او دنيا را بر آخرت برگزيند ، روز قيامت ، خداوند را در حالى ديدار مى كند كه حتّى يك حسنه هم ندارد تا با آن ، خود را از آتش نگه بدارد؛ و هر كس آخرت را بر دنيا مقدّم بدارد و [كار] دنيا را وا گذارد ، خداوند از او خشنود مى گردد و كارهاى بدش را مى آمرزد.