۱۱۴۲.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ الدُّنيا ضُرِبَت مَثَلاً لِابنِ آدَمَ ، فَانظُر ما يَخرُجُ مِنِ ابنِ آدَمَ ـ وإن مَزَجَهُ ومَلَّحَهُ ـ إلى ما يَصيرُ! ^۱

۱۱۴۳.مسند ابن حنبل عن الحسن عن الضّحّاكِ بن سُفيانَ الكِلابيّ :إنَّ رَسولَ اللّه صلى الله عليه و آله قالَ لَهُ : يا ضَحّاكُ ما طَعامُكَ؟ قالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، اللَّحمُ وَاللَّبَنُ . قالَ : ثُمَّ يَصيرُ إلى ماذا؟ قالَ : إلى ما قَد عَلِمتَ! قالَ : فَإِنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالى ـ ضَرَبَ ما يَخرُجُ مِن ابنِ آدَمَ مَثَلاً لِلدُّنيا . ^۲

۴ / ۳ . مَثَلُ الدُّنيا وَ الآخِرَةِ

۱۱۴۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا ضَرَّةُ ^۳ الآخِرَةِ . ^۴

۱۱۴۵.عنه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا وَالآخِرَةُ ضَرَّتانِ ؛ بِقَدرِ ما تَقرُبُ مِن أحَدِهِما تَبعُدُ عَنِ الاُخرى . ^۵

۴ / ۴ . تَمَثُّلُ الدُّنيا

۱۱۴۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مُثِّلَت لِأَخي عيسَى بنِ مَريَمَ الدُّنيا في صورَةِ امرَأَةٍ ، فَقالَ لَها : أ لَكِ زَوجٌ؟ فَقالَت : نَعَم ، أزواجٌ كَثيرَةٌ . فَقالَ : هُم أحياءٌ؟ قالَت : لا ، ولكِن قَتَلتُهُم . فَعَلِمَ حينَئِذٍ أنَّها دنيا مُثِّلَت لَهُ . ^۶

۱۱۴۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا براى فرزند آدم ، مَثَل زده شده است . پس بنگر كه آنچه از فرزند آدم خارج مى شود ـ هرچند [خوراك را ]خوش مزه و نمكينش كند ـ ، به چه تبديل مى شود .

۱۱۴۳.مسند ابن حنبلـ به نقل از حسن، از ضحّاك بن سفيان كلابى ـ: پيامبر خدا به او (ضحّاك) فرمود: «اى ضحّاك! خوراك تو چيست؟» .
گفت: اى پيامبر خدا! گوشت و شير.
فرمود: «بعد به چه تبديل مى شود؟»
گفت : به چيزى كه خود مى دانيد .
فرمود: «خداوند ـ تبارك و تعالى ـ آنچه را از انسان دفع مى شود ، مَثَلى براى دنيا زده است».

۴ / ۳ . مَثَل دنيا و آخرت

۱۱۴۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا، هووى آخرت است.

۱۱۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا و آخرت ، هووى يكديگرند. هر اندازه به يكى از آنها نزديك شوى ، از ديگرى دور مى شوى.

۴ / ۴ . مجسّم شدن دنيا

۱۱۴۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا براى برادرم عيسى بن مريم عليهماالسلامبه صورت زنى مجسّم شد. عيسى عليه السلام به او گفت: «آيا تو شوهر دارى؟» .
دنيا گفت: آرى ؛ شوهرهاى بسيار.
عيسى عليه السلام گفت: «آنها زنده اند؟» .
گفت: نه . همه آنها را كشته ام.
در اين هنگام ، عيسى عليه السلام فهميد او دنياست كه برايش مجسّم شده است.

الفصل الرّابع : معرفة الدنيا الذميمة

۴ / ۱ . خَصائِصُ الدُّنيا

۱۱۳۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :عَلَيكُم بِالوَرَعِ وَالِاجتِهادِ وَالعِبادَةِ ، وَازهَدوا في هذِهِ الدُّنيَا الزّاهِدَةِ فيكُم ؛ فَإِنَّها غَرّارَةٌ ، دارُ فَناءٍ وزَوالٍ . كَم مِن مُغتَرٍّ بِها قَد أهلَكَتهُ ، وكَم مِن واثِقٍ بِها قَد خانَتهُ ، وكَم مِن مُعتَمِدٍ عَلَيها قَد خَدَعَتهُ وأسلَمَتهُ . ^۱

۱۱۳۸.عنه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا دارُ مَن لا دارَ لَهُ ، ومالُ مَن لا مالَ لَهُ ، ولَها يَجمَعُ مَن لا عَقلَ لَهُ ، وشَهَواتِها يَطلُبُ مَن لا فَهمَ لَهُ ، وعَلَيها يُعادي مَن لا عِلمَ لَهُ ، وعَلَيها يَحسُدُ مَن لا فِقهَ لَهُ ، ولَها يَسعى مَن لا يَقينَ لَهُ . ^۲

۱۱۳۹.عنه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا سِجنُ المُؤمِنِ ، وجَنَّةُ الكافِرِ . ^۳

۱۱۴۰.عنه صلى الله عليه و آلهـ لأبي ذر ـ: يا أباذَرٍّ ، الدُّنيا سِجنُ المُؤمِنِ وجَنَّةُ الكافِرِ ، وما أصبَحَ فيها مُؤمِنٌ إلّا حَزينا ، فَكَيفَ لا يَحزَنُ المُؤمِنُ وقَد أوعَدَهُ اللّهُ جَلَّ ثَناؤُهُ أنَّهُ وارِدُ جَهَنَّمَ ولَم يَعِدهُ أنَّهُ صادِرٌ عَنها! ولَيَلقَيَنَّ أعراضا ومُصيباتٍ واُمورا تَغيظُهُ ، ولَيُظلَمَنَّ فلا يُنتَصَرُ ، يَبتَغي ثَوابا مِنَ اللّهِ تَعالى ، فَلا يَزالُ حَزينا حَتّى يُفارِقَها ، فَإِذا فارَقَها أفضى إلَى الرّاحَةِ وَالكَرامَةِ . ^۴

۴ / ۲ . مَثَلُ الدُّنيا

۱۱۴۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أوحَى اللّهُ عز و جل إلى داوودَ عليه السلام : مَثَلُ الدُّنيا كَمَثَلِ جيفَةٍ اِجتَمَعَت عَلَيها كِلابٌ يَجُرّونَها ، أفَتُحِبُّ أن تَكونَ كَلبا مِثلَهُم فَتَجُرَّ مَعَهُم؟! ^۵

فصل چهارم : شناخت دنياى نكوهيده

۴ / ۱ . ويژگى هاى دنيا

۱۱۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پارسايى و سختكوشى و عبادت را در پيش بگيريد و به اين دنيايى كه به شما پشت مى كند ، پشت كنيد؛ زيرا دنيا فريبكار است و سراى نيستى و نابودى است . چه بسيار كسانى كه فريفته دنيا شدند و دنيا نابودشان كرد و چه بسيار كسانى كه به دنيا اعتماد كردند ، ولى دنيا به آنان خيانت كرد. چه بسيار كسانى كه به دنيا اعتماد كردند ، ولى دنيا آنان را بازى داد و تنهايشان گذاشت.

۱۱۳۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا، سراى كسى است كه سرايى ندارد و دارايىِ كسى است كه مالى ندارد ، و كسى از بَهرِ آن گرد مى آورد كه خِرَد ندارد ، و كسى در پىِ خواسته هاى دنيوى مى رود كه فهم ندارد، و كسى بر سرِ دنيا دشمنى مى ورزد كه شناخت ندارد ، و كسى به خاطر آن حسادت مى ورزد كه دانايى ندارد ، و كسى براى آن تلاش مى كند كه [به آخرت ]يقين ندارد .

۱۱۳۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا، زندان مؤمن و بهشت كافر است.

۱۱۴۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! دنيا ، زندان مؤمن و بهشت كافر است و هيچ مؤمنى در دنيا نيست ، مگر آن كه اندوهگين است، و چگونه مؤمن ، اندوهگين نباشد ، حالْ آن كه خداوند عز و جلاو را بيمِ در آمدن به دوزخ داده و نويدِ بيرون شدن از آن را به او نداده است؟! بى گمان ، او پيشامدها و مصيبت ها و امورى خواهد ديد كه او را به خشم مى آورد، و ستم ها خواهد چشيد ، بى آن كه انتقامش گرفته شود و [از اين ره گذر ، ]پاداشى از خداى متعال مى جويد. پس او هماره اندوهگين است ، تا آن گاه كه از دنيا جدا شود و چون از دنيا رفت،به آسايش و كرامت [الهى ]مى رسد.

۴ / ۲ . مَثَل دنيا

۱۱۴۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند عز و جل به داوود عليه السلام وحى فرمود كه: «حكايت دنيا ، حكايت لاشه اى است كه شمارى سگ بر آن گِرد آمده اند و آن را به اين سو و آن سو مى كشانند. آيا دوست دارى كه سگى چون آنان باشى و با آنها كشاكش كنى؟!».