۱ / ۲ . مَثَلُ الدُّنيا

الكتاب

« وَ اضْرِبْ لَهُم مَّثَلَ الْحَيَوةِ الدُّنْيَا كَمَآءٍ أَنزَلْنَـهُ مِنَ السَّمَآءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيمًا تَذْرُوهُ الرِّيَـحُ وَ كَانَ اللَّهُ عَلَى كُلِّ شَىْ ءٍ مُّقْتَدِرًا » . ^۱

الحديث

۱۱۰۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما أنَا وَالدُّنيا ، إنَّما مَثَلُ الدُّنيا كَمَثَلِ رَجُلٍ راكِبٍ مَرَّ عَلى شَجَرَةٍ ولَها فَيءٌ فَاستَظَلَّ تَحتَها ، فَلَمّا أن مالَ الظِّلُّ عَنهَا ارتَحَلَ فَذَهَبَ وتَرَكَها . ^۲

۱۱۰۳.عنه صلى الله عليه و آله :مَثَلُ هذِهِ الدُّنيا مَثَلُ ثَوبٍ شُقَّ مِن أوَّلِهِ إلى آخِرِهِ ، فَبَقِيَ مُتَعَلِّقا بِخَيطٍ في آخِرِهِ ، فَيوشِكُ ذلِكَ الخَيطُ أن يَنقَطِعَ . ^۳

۱ / ۳ . مَثَلُ أهلِ الدُّنيا

۱۱۰۴.روضة الواعظين :قيلَ لِلنَّبِي صلى الله عليه و آله : كَيفَ يَكونُ الرَّجُلُ فِي الدُّنيا؟
قالَ : مُتَشَمِّرا ^۴ كَطالِبِ القافِلَةِ .
قيلَ : في كَمِ القَرارُ فيها؟
قالَ : كَقَدرِ المُتَخَلِّفِ عَنِ القافِلَةِ .
قيلَ : فَكَم ما بَينَ الدُّنيا وَالآخِرَةِ؟
قالَ : غَمضَةُ عَينٍ ؛ قالَ اللّهُ عز و جل : «كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُواْ إِلَا سَاعَةً مِّن نَّهَارٍ» ^۵ . ^۶

۱ / ۲ . مَثَل دنيا

قرآن

«و براى آنان ، زندگى دنيا را مَثَل بزن كه مانند آبى است كه آن را از آسمان فرو فرستاديم . سپس گياه زمين با آن درآميخت و [ چنان ]خشك گرديد كه بادها پراكنده اش كردند ؛ و خداست كه همواره بر هر چيزى تواناست» .

حديث

۱۱۰۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مرا چه به دنيا؟ حكايت دنيا، در حقيقت، حكايت مردى سواره است كه از درختى مى گذرد و آن درخت را سايه اى است و در سايه آن ، فرود مى آيد و چون سايه اش مى رود ، او مى كوچد و مى رود و درخت را رها مى كند .

۱۱۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مَثَل اين دنيا، مَثَل جامه اى است كه از سر تا به تَه، دريده و در انتهايش به نخى آويخته است. زود است كه آن نخ نيز بگُسلد!

۱ / ۳ . مَثَل اهل دنيا

۱۱۰۴.روضة الواعظين :به پيامبر صلى الله عليه و آله گفته شد: آدمى در دنيا چگونه به سر بَرَد؟
فرمود: «كوشا، همچون جوينده كاروان» .
گفته شد: چند در آن بماند؟
فرمود: «به اندازه شخص عقب مانده از كاروان» .
گفته شد: فاصله ميان دنيا و آخرت ، چند است؟
فرمود: «چشم بستنى. خداى عز و جل مى فرمايد: «روزى كه آنچه را وعده داده مى شوند ، بنگرند، گويى كه آنان ، جز ساعتى از روز را [در دنيا] نمانده اند» » .

الباب الثالث : الدنيا

الفصل الأوّل : معرفة الدنيا

۱ / ۱ . خَصائِصُ الدُّنيا

الكتاب

« إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَى الْأَرْضِ زِينَةً لَّهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَيُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً » . ^۱

الحديث

۱۰۹۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا دارُ بَلاءٍ ^۲ ، ومَنزِلُ بُلغَةٍ ^۳ وعَناءٍ ، قَد نزَعَت ^۴ عَنها نُفوسُ السُّعَداءِ ، وَانتُزِعَت بِالكُرهِ مِن أيدِي الأَشقِياءِ . ^۵

۱۱۰۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الدُّنيا دارُ مِحنَةٍ ^۶ . ^۷

۱۱۰۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ فِي التَّحذيرِ مِنَ الدُّنيا ـ: أيُّهَا النّاسُ ! هذِهِ دارُ تَرَحٍ ^۸ لا دارُ فَرَحٍ ، ودارُ التِواءٍ لا دارُ استِواءٍ ، فَمَن عَرَفَها لَم يَفرَح لِرَجاءٍ ، ولَم يَحزَن لِشَقاءٍ . ^۹

باب سوم : دنيا

فصل يكم : شناخت دنيا

۱ / ۱ . ويژگى هاى دنيا

قرآن

«در حقيقت، ما آنچه بر زمين است، زيورى براى آن قرار داديم تا آنان را بيازماييم كه كدام يك از ايشان نيكوكارترند» .

حديث

۱۰۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا، سراى آزمايش است و منزلگاه روزىِ گذران زندگى و رنج . جان هاى نيك بختان از [علاقه به]آن ، كَنده شده و از دست شوربختان به زور گرفته مى شود.

۱۱۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دنيا ، سراى محنت ^۱۰ است.

۱۱۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در بر حذر داشتن از دنيا ـ: اى مردم! اين جا سراى غم است ، نه سراى شادى، و سراى پيچ در پيچ است ، نه سراى سرراست. پس هر كه دنيا را بشناسد ، به اميدى شاد نمى شود و از رنجى اندوهگين نمى گردد .