۱۱ / ۲ . أخلاقُ الجاهِلِيَّةِ

الكتاب

«إِذْ جَعَلَ الَّذِينَ كَفَرُواْ فِى قُلُوبِهِمُ الْحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الْجَـهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ وَ أَلْزَمَهُمْ كَلِمَةَ التَّقْوَى وَ كَانُواْ أَحَقَّ بِهَا وَ أَهْلَهَا وَ كَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَىْ ءٍ عَلِيمًا» . ^۱

الحديث

۵۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن كانَ في قَلبِهِ حَبَّةٌ مِن خَردَلٍ مِن عَصَبِيَّةٍ بَعَثَهُ اللّهُ يَومَ القِيامَةِ مَعَ أعرابِ الجاهِلِيَّةِ. ^۲

۱۱ / ۳ . أعمالُ الجاهِلِيَّةِ

أ ـ وَأدُ البَناتِ

الكتاب

« وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالْأُنثَى ظَـلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَ هُوَ كَظِيمٌ * يَتَوَ رَى مِنَ الْقَوْمِ مِن سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِى التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ » . ^۳

الحديث

۵۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ حَرَّمَ عَلَيكُم : عُقوقَ الاُمَّهاتِ ، ووَأدَ البَناتِ ومَنعَ وَهَاتِ . ^۴

ب ـ التِّوَل

۵۵.دعائم الإسلام :إنَّ رَسول اللّهِ صلى الله عليه و آله نَهى عَنِ التَّمائِمِ وَالتِّوَلِ ^۵ . فَالتَّمائِمُ : ما يُعَلَّقُ مِنَ الكُتُبِ وَالخَرَزِ وغَيرِ ذلِكَ ، وَالتِّوَلُ : ما تَتَحَبَّبُ بِهِ النِّساءُ إلى أزواجِهِنَّ كَالكَهانَةِ وأشباهِها . ونَهى عَنِ السِّحرِ. ^۶

۱۱ / ۲ . خوى هاى جاهلى

قرآن

«آن گاه كه كافران در دل هاى خود، تعصّب ، آن هم تعصّب جاهليّت ورزيدند، پس خدا آرامش خود را بر فرستاده خويش و بر مؤمنان فرو فرستاد و آرمان تقوا را ملازم آنان ساخت، و [ در واقع ] آنان به [ رعايت ]آن [ آرمان ] ، سزاوارتر و شايسته [ اتّصاف به ]آن بودند، و خدا همواره بر هر چيزى داناست» .

حديث

۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه در دل او به اندازه دانه خَردَلى تعصّب باشد ، خداوند او را در روز رستاخيز ، با عرب هاى [ عصر ]جاهليّت محشور مى گرداند .

۱۱ / ۳ . كردارهاى جاهلى

الف ـ زنده به گور كردنِ دختران

قرآن

«و هر گاه يكى از آنان را به دختر مژده آورند، چهره اش سياه مى گردد، در حالى كه خشم [ و اندوهِ ]خود را فرو مى خورد. از بدىِ آنچه بدو بشارت داده شده، از قبيله [ ى خود ، ]روى مى پوشاند [كه ]آيا او را با خوارى نگاه دارد، يا در خاكْ پنهانش كند؟ وه ، چه بد داورى مى كنند!» .

حديث

۵۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، نافرمانى از مادران ( عاقّ مادران) و زنده به گور كردن دختران و ادا نكردن حقوق واجب را بر شما حرام كرد .

ب ـ جادوگرى

۵۵.دعائم الإسلام :پيامبر صلى الله عليه و آله از تَمائم و تِوَل ، منع كرد . «تَمائم» مهره ها يا نوشته هايى هستند كه به خود آويزان مى كنند ، و «تِوَل» ، كارى است كه زنان ، براى محبوب بودن در نزد شوهرانشان انجام مى دهند (از قبيل : فالگيرى ، طالع بينى و مانند آن) . و پيامبر صلى الله عليه و آله از سِحر [نيز] منع فرمود .

اين هرج و مرج عجيب ، در بين هر جمعى از آنان ، به صورتى جلوه مى كرد و در هر ناحيه اى از سرزمين شبه جزيره عربستان ، با آداب و مراسم عجيب و عقائد خرافىِ آنان ، به وضعى در مى آمد . گذشته از اين ، همه آنها گرفتار بلاى بزرگ بى سوادى بودند و تعليم و تعلّم ، حتّى در شهرهاى آنان وجود نداشت ، تا چه رسد به عشاير و قبائل .
تمام اين احوال و اعمال و عادات و رسومى كه براى آنان ذكر كرديم ، از امورى هستند كه از آيات قرآن و خطاباتى كه متوجّه آنها شده ، به خوبى استفاده مى شود . ^۱