۳ / ۳ . الاعتبارِ بِمَواعِظِ التّاريخِ

الكتاب

« لَقَدْ كَانَ فِى قَصَصِهِمْ عِبْرَةٌ لِّأُوْلِى الْأَلْبَـبِ مَا كَانَ حَدِيثًا يُفْتَرَى وَلَـكِن تَصْدِيقَ الَّذِى بَيْنَ يَدَيْهِ وَ تَفْصِيلَ كُلِّ شَىْ ءٍ وَ هُدًى وَ رَحْمَةً لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ » . ^۱

الحديث

۱۰۳۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِعتَبِروا ، فَقَد خَلَتِ المَثُلاتُ فيمَن كانَ قَبلَكُم . ^۲

۱۰۳۵.صحيح البخاري عن سالم بن عبد اللّه عن أبيه :أنَّ النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله لَمّا مَرَّ بِالحِجرِ ^۳ قالَ : لا تَدخُلوا مَساكِنَ الَّذينَ ظَلَموا إلّا أن تَكونوا باكينَ ، أن يُصيبَكُم ما أصابَهُم . ثُمَّ تَقَنَّعَ بِرِدائِهِ و هُوَ على الرَّحلِ . ^۴

۱۰۳۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ في مَوعِظَتِهِ لِابنِ مَسعودٍ ـ: يَابنَ مَسعودٍ! اُذكُرِ القُرونَ الماضِيَةَ ، وَالمُلوكَ الجَبابِرَةَ الَّذينَ مَضَوا ، فَإِنَّ اللّهَ يَقولُ : « وَ عَادًا وَ ثَمُودَاْ وَ أَصْحَـبَ الرَّسِّ وَ قُرُونَا بَيْنَ ذَ لِكَ كَثِيرًا » ^۵ . ^۶

الفصل الرّابع : فضائل الاُمّة الإسلاميّة

۴ / ۱ . إجابَةُ دَعوَةِ إبراهيمَ عليه السلام

الكتاب

«رَبَّنَا وَ اجْعَلْنَا مُسْلِمَيْنِ لَكَ وَ مِن ذُرِّيَّتِنَا اُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ وَ أَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَ تُبْ عَلَيْنا إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ * رَبَّنَا وَ ابْعَثْ فِيهِمْ رَسُولًا مِّنْهُمْ يَتْلُواْ عَلَيْهِمْ ءَايَـتِكَ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَـبَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ إِنَّكَ أَنتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ» . ^۷

۳ / ۳ . اندرز گرفتن از پندهاى تاريخ

قرآن

«به راستى، در سرگذشت آنان، براى خردمندان ، عبرتى است. سخنى نيست كه به دروغ ساخته شده باشد ؛ بلكه تصديق همان [كتاب هايى ] است كه پيش از آن بوده و روشنگر هر چيز است، و براى مردمى كه ايمان مى آورند، ره نمود و رحمتى است» .

حديث

۱۰۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :عبرت گيريد! آنان كه پيش از شما بودند ، كيفرهاى عبرت آموز ديدند .

۱۰۳۵.صحيح البخارىـ به نقل از سالم بن عبد اللّه ، از پدرش ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله بر حِجر ^۸ گذشت . فرمود : «به خانه هاى [ بر جاى مانده از ]ستمگران در نياييد ، مگر آن كه گريان شويد از اين كه آنچه بر سرِ آنان آمد ، بر سرِ شما نيز بيايد» .
سپس در همان حال كه سوار شتر بود ، ردايش را بر صورتش كشيد .

۱۰۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در اندرزش به ابن مسعود ـ: اى پسر مسعود! به ياد آور نسل هايى را كه رفتند و شاهان مقتدرى را كه نابود شدند . خداوند مى فرمايد : «[ و به ياد آور ]عاد و ثمود و اصحاب رَس و بسيارى از نسل ها را كه در اين فاصله ها رفتند» .

فصل چهارم : فضايل امّت اسلامى

۴ / ۱ . اجابت دعاى ابراهيم عليه السلام

قرآن

«پروردگارا! ما را تسليم [ فرمان ] خود قرار ده و از نسل ما، امّتى فرمان بُردار خود [ پديد آور ]و آداب دينى ما را به ما نشان ده و بر ما ببخشاى، كه تويى توبه پذيرِ مهربان . پروردگار! در ميان آنان، فرستاده اى از خودشان برانگيز تا آيات تو را بر آنان بخواند و كتاب و حكمت به آنان بياموزد و پاكيزه شان كند ، كه تو خود، شكست ناپذيرِ فرزانه اى » .

۳ / ۲ . قِلَّةُ مَن نَجى مِنَ الاُمَمِ

«قَالُواْ لَئِن لَّمْ تَنتَهِ يَـنُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمَرْجُومِينَ * قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِى كَذَّبُونِ * فَافْتَحْ بَيْنِى وَ بَيْنَهُمْ فَتْحًا وَ نَجِّنِى وَ مَن مَّعِىَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ * فَأَنجَيْنَـهُ وَ مَن مَّعَهُ فِى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ * ثُمَّ أَغْرَقْنَا بَعْدُ الْبَاقِينَ * إِنَّ فِى ذَ لِكَ لَأَيَةً وَ مَا كَانَ أَكْثَرُهُم مُّؤْمِنِينَ» . ^۱

۳ / ۲ . اندك بودن امّت هاى نجات يافته

«گفتند: اى نوح! اگر دست برندارى ، قطعاً از [ جمله ]سنگسار شدگان خواهى بود. گفت: «پروردگارا! قوم من مرا تكذيب كردند . ميان من و آنان فيصله ده و من و هر كس از مؤمنان را كه با من است ، نجات بخش». پس او و هر كه را در آن كشتىِ آكنده با او بود، رهانيديم . آن گاه باقى ماندگان را غرق كرديم. قطعاً در اين [ ماجرا ، درس ]عبرتى بود، و[ لى ]بيشترشان ايمان آورنده نبودند» .