۱۱/۲.أصحابُ النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ومَعنى أهلِ البَيتِ عليهم السلام

۸۹۷.تاريخ بغداد عن أبي سَعيدٍ الخُدرِيّـ في قَولِهِ تَعالى : «إنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أَهلَ البَيتِ ويُطَهِّرَكُم تَطهيرًا» ـ: جَمَعَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَلِيًّا وفاطِمَةَ والحَسَنَ والحُسَينَ عليهم السلام ثُمَّ أدارَ عَلَيهِمُ الكِساءَ ، فَقالَ : هؤُلاءِ أهلُ بَيتي ، اللّهُمَّ أذهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهِّرهُم تَطهيرًا ، واُمُّ سَلَمَةَ عَلَى البابِ ، فَقالَت: يا رَسولَ اللّهِ ، ألَستُ مِنهُم ؟ فَقالَ : إنَّكِ لَعَلى خَيرٍ ـ أو إلى خَيرٍـ . ^۱

۸۹۸.مجمع الزوائد عن أبي بَرزَةَ :صَلَّيتُ مَعَ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله سَبعَةَ عَشَرَ شَهرًا ، فَإِذا خَرَجَ مِن بَيتِهِ أتى بابَ فاطِمَةَ فَقالَ : الصَّلاةَ رَحِمَكُمُ اللّهُ «إنَّما يُريدُ اللّهُ لِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ» . ^۲

۸۹۹.سنن الترمذي عن أنَس :إنَّ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله كانَ يَمُرُّ بِبابِ فاطِمَةَ سِتَّةَ أشهُرٍ إذا خَرَجَ إلى صَلاةِ الفَجرِ يَقولُ : الصَّلاةَ يا أهلَ البَيتِ «إنَّما يُريدُ اللّهُلِيُذهِبَ عَنكُمُ الرِّجسَ أهلَ البَيتِ ويُطَهِّرَكُم تَطهيرًا» . ^۳

۹۰۰.المستدرك على الصحيحين عن عامِر بن سَعدٍ :قالَ سَعدٌ : نَزَلَ عَلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله الوَحيُ ، فَأَدخَلَ عَلِيًّا وفاطِمَةَ وابنَيهِما تَحتَ ثَوبِهِ ، ثُمَّ قالَ : اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلي وأهلُ بَيتي . ^۴

۹۰۱.تاريخ دمشق عَنِ ابنِ عَبّاسٍ :دَعا رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله الحَسَنَ والحُسَينَ ، وعَلِيًّا وفاطِمَةَ ، ومَدَّ عَلَيهِم ثَوبًا ثُمَّ قالَ : اللّهُمَّ هؤُلاءِ أهلُ بَيتي وحامَّتي ، فَأَذِهِب عَنهُمُ الرِّجسَ وطَهِّرهُم تَطهيرًا . ^۵

۱۱ / ۲ . اصحاب پيامبر صلى الله عليه و آله و مفهوم «اهل بيت عليهم السلام »

۸۹۷.تاريخ بغدادـ به نقل از ابو سعيد خُدرى، در باره اين سخن خداوند متعال : «خداوند، فقط مى خواهد آلودگى را از شما خاندان [ پيامبر ] بزُدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند» ـ: پيامبر خدا على، فاطمه، حسن و حسين عليهم السلام را گِرد آورد و سپس عبا را بر روى ايشان كشيد و فرمود: «اينان، اهل بيت من هستند. بار خدايا! هر گونه پليدى را از آنها دور كن و كاملاً پاكشان گردان».
امّ سلمه كه بر درِ خانه بود، گفت: اى پيامبر خدا! آيا من از ايشان نيستم؟
فرمود: «تو بر خير هستى» يا فرمود: «تو به سوى خير ، روانى».

۸۹۸.مجمع الزوائدـ به نقل از ابو برزه ـ: هفده ماه با پيامبر خدا نماز خواندم. ايشان، هر گاه از خانه خارج مى شد، بر درِ خانه فاطمه عليهاالسلام مى آمد و مى فرمود: «نماز! رحمت خدا بر شما باد! «خداوند، فقط مى خواهد آلودگى را از شما خاندان [ پيامبر ]بزُدايد» ».

۸۹۹.سنن الترمذىـ به نقل از اَنَس ـ: پيامبر خدا، شش ماه، هر گاه براى نماز صبح بيرون مى آمد، به در خانه فاطمه عليهاالسلاممى رفت و مى فرمود: «نماز را دريابيد ، اى اهل بيت! «خداوند، فقط مى خواهد آلودگى را از شما خاندان [ پيامبر ]بزُدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند» ».

۹۰۰.المستدرك على الصحيحينـ به نقل از عامر بن سعد ـ: سعد گفت : بر پيامبر خدا وحى نازل شد و او على و فاطمه عليهماالسلامو دو فرزند آنها را زير جامه خود گرفت و گفت: «بار خدايا ! اينان، خاندان و اهل بيت من هستند» .

۹۰۱.تاريخ دمشقـ به نقل از ابن عبّاس ـ: پيامبر خدا حسن و حسين و على و فاطمه عليهم السلام را فرا خواند و جامه اى بر آنها گستراند . سپس گفت: «بار خدايا! اينان، اهل بيت و كسان من هستند . پس هر گونه پليدى را از آنها دور كن و كاملاً پاكشان گردان» .

«إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا . ^۱ خداوند، فقط مى خواهد آلودگى را از شما خاندان [ پيامبر ] بزُدايد و شما را پاك و پاكيزه گرداند» .
پيامبر خدا، كساى خيبرى را بر داماد و دختر و فرزندانش مى كشد و با دست راست به آسمان اشاره مى كند و مى گويد:
بار خدايا! اينان، اهل بيت من اند. هر گونه پليدى را از آنها دور كن و كاملاً پاكشان گردان .
امّ سلمه گوشه عبا را بلند مى كند ولى پيامبر صلى الله عليه و آله مانع ورود او به فضاى اهل بيت قرآنى خود مى شود .
گويا امّ سلمه از اين برخورد، دلگير مى شود . مى گويد : آيا من در شمارِ اهل بيت نيستم؟
و پيامبر خدا مى فرمايد : «تو بر خير هستى. تو از همسران پيامبر خدايى».

۳ . فضاى رويداد

تأمّل در متن واقعه كسا و احاديثى كه در اين زمينه وارد شده اند ، به روشنى اثبات مى كند كه اين واقعه، آن گونه كه برخى از نويسندگان تصوّر كرده اند، يك رويداد معمولى كه بعدها اهمّيت پيدا كرده، نيست؛ بلكه به دليل فضاى خاصّ اين رويداد و ارتباط آن با نزول «آيه تطهير»، يكى از استثنايى ترين رويدادهاى تاريخ زندگى پيامبر خدا در زمينه معرّفى پيشوايان و راهنمايان آينده جامعه اسلامى است.