303
گزيده حكمت نامه پيامبر اعظم صلّي الله عليه و آله و سلّم

پژوهشى درباره احاديث مربوط به تعداد امامان

بر پايه احاديثى كه در فصل نهم آمد ، پيامبر خدا دوازده نفر از خاندان خود را يكى پس از ديگرى به عنوان جانشينان خود و امامان و رهبران آينده جهان اسلام ، به امّت ، معرّفى كرده است . اين متون را به دو دسته مى توان تقسيم كرد :
دسته اوّل ، احاديثى كه در منابع روايى پيروان اهل بيت عليهم السلام آمده است . سند اين احاديث ، صحيح و معتبر است و دلالت آنها نيز بر مبناى پيروان اهل بيت ، در موضوع امامت ، روشن و غيرقابل ترديد است .
دسته دوم ، احاديثى كه منابع اهل سنّت از پيامبر خدا روايت كرده اند . اين احاديث نيز بر مبناى اهل سنّت از صحّت و اعتبار لازم برخوردارند ؛ ليكن دلالت آنها به وضوحِ دلالت احاديث دسته اوّل نيست و از اين رو ، احتمالات مختلفى در تبيين مقصود از آنها ذكر شده است .
در اين پژوهش ، علاوه بر ارزيابى سند اين دسته از احاديث ، روشن خواهد شد كه مقصود از آنها نيز ، چيزى جز مدلول روايات دسته اوّل نيست .

۱ . ارزيابى سند احاديث

در زمينه ارزيابى سند احاديث مربوط به تعداد خلفا ، چند نكته قابل ذكر است :
الف ـ سند اين احاديث در منابع كهن و معتبر اهل سنّت ۱ به جابر بن سَمُره و ابى جُحَيفه مى رسد .
ب ـ گزارش جابر بن سَمُره نزد اهل سنّت ، صحيح و معتبر است . بَغَوى در ارزيابى اين حديث مى گويد :
بر صحّت اين حديث ، اتّفاق وجود دارد . ۲
افزون بر اين ، آلبانى برخى طُرُق اين حديث را صحيح مى داند .

۲ . اختلاف در متن احاديث

متن حديث جابر بن سَمُره به گونه هاى مختلفى گزارش شده است . مطابق برخى از نقل ها ، متن حديث با عبارت

1.صحيح مسلم : ج ۶ ص ۳ و ۴ ، مسند ابن حنبل : ج ۵ ص ۸۷ ـ ۹۰ ، مسند أبى داوود : ج ۲ ص ۳۰۹ ح ۴۲۸۰ ، صحيح ابن حبّان : ج ۱۵ ص ۴۴ ، المعجم الكبير : ج ۲ ص ۱۹۵ ـ ۲۳۲ ، تاريخ بغداد : ج ۲ ص ۱۲۴ .

2.شرح السنّة : ج ۱۵ ص ۳۱.


گزيده حكمت نامه پيامبر اعظم صلّي الله عليه و آله و سلّم
302

۹ / ۶ . ما رُوِيَ في إمامة الإمام عليّ عليه السلام وأحد عشر من ولده

۸۸۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِعَلِيٍّ عليه السلام ـ: يا عَلِيُّ ، أنَا وأنتَ وَابناكَ الحَسَنُ والحُسَينِ ، وتِسعَةٌ مِن وُلدِ الحُسَينِ ، أركانُ الدّينِ ، ودَعائِمُ الإسلامِ ، مَن تَبِعنَا نَجا ومَن تَخَلَّفَ عَنَّا فإِلَى النّارِ . ۱

۸۸۵.الخصال عن سلمان :دَخَلتُ عَلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله ، وإذَا الحُسَينُ عليه السلام عَلَى فَخِذَيهِ وهُوَ يُقَبِّلُ عَينَيهِ ويَلثِمُ فاهُ ، وهُوَ يَقولُ : أنتَ سَيِّدٌ ابنُ سَيِّدٍ ، أنتَ إمامٌ ابنُ إمامٍ أبُو الأَئِمَّةِ ، أنتَ حُجَّةٌ ابنُ حُجَّةٌ أبو حُجَجٍ تِسعَةٍ مِن صُلبِكَ ، تاسِعُهُم قائِمُهُم . ۲

۹ / ۶ . آنچه درباره امام على عليه السلام و يازده تن از فرزندان او روايت شده است

۸۸۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به على عليه السلام ـ: اى على! من و تو و دو پسرت حسن و حسين و نُه تن از نسل حسين، اركان دين و تكيه گاه هاى اسلام هستيم . هر كه از ما پيروى كند، رهايى مى يابد و هر كه از ما روى بگردانَد، به سوى آتش ره مى سپارد .

۸۸۵.الخصالـ به نقل از سلمان ـ: بر پيامبر صلى الله عليه و آله وارد شدم . ديدم حسين عليه السلام بر زانوى اوست و پيامبر صلى الله عليه و آله بر پيشانى و دهان او بوسه مى زند و مى فرمايد : «تو آقا و آقازاده اى . تو امام و امام زاده اى . پدر امامانى . تو حجّت و فرزند حجّت و پدر حجّت هاى نُه گانه اى هستى كه از پشتِ تو هستند و نهمينِ ايشان، قائمشان است» .

1.الأمالي للمفيد : ص ۲۱۷ ح ۴.

2.الخصال : ص ۴۷۵ ح ۳۸ .

  • نام منبع :
    گزيده حكمت نامه پيامبر اعظم صلّي الله عليه و آله و سلّم
    سایر پدیدآورندگان :
    مرتضي خوش نصيب
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 14630
صفحه از 1124
پرینت  ارسال به