الحديث

۸۶۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :كُلُّكُم راعٍ وكُلُّكُم مَسؤولٌ عَن رَعِيَّتِهِ ، الإِمامُ راعٍ ومَسؤولٌ عَن رَعِيَّتِهِ . ^۱

۸۶۲.عنه صلى الله عليه و آله :ما مِن أميرٍ يُؤَمَّرُ عَلى عَشَرَةٍ ، إلّا سُئِلَ عَنهُم يَومَ القِيامَةِ . ^۲

۷ / ۲ . اِستِعمالُ الأَفضَلِ

۸۶۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَنِ استَعمَلَ رَجُلاً مِن عِصابَةٍ ^۳ ، وفِي تِلكَ العِصابَةِ مَن هُوَ أرضى للّهِِ مِنهُ ؛ فَقَد خانَ اللّهَ ، وخانَ رَسولَهُ ، وخانَ المُؤمِنينَ . ^۴

۸۶۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَنِ استَعمَلَ عامِلاً مِنَ المُسلِمينَ ، وهُوَ يَعلَمُ أنَّ فيهِم أولى بِذلِكَ مِنهُ ، وأعلَمَ بِكتابِ اللّهِ وسُنَّةِ نَبِيِّهِ ؛ فَقَد خانَ اللّهَ ورَسولَهُ وجَميعَ المُسلِمينَ . ^۵

۷ / ۳ . عَدَمُ استِعمالِ الحَريصِ عَلَى الرِّئاسَةِ

۸۶۵.صحيح البخاري عن أبي موسى :دَخَلتُ عَلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه و آله أنَا ورَجُلانِ مِن قَومي ، فَقالَ أحَدُ الرَّجُلَينِ : أمِّرنا يا رَسولَ اللّهِ ، وقالَ الآخَرُ مِثلَهُ .
فَقالَ : إنّا لا نُوَلّي هذا مَن سَأَلَهُ، ولا مَن حَرَصَ عَلَيهِ . ^۶

حديث

۸۶۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همه شما سرپرست هستيد و همه تان درباره زيردست خود، بازخواست مى شويد . پيشوا نيز سرپرست است و درباره زير دستانش مسئول است .

۸۶۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ اميرى نيست كه بر ده نفر امير شود، مگر آن كه روز قيامت، درباره آنان از او بازخواست گردد .

۷ / ۲ . به كار گماشتن برترين ها

۸۶۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس از ميان گروهى ، مردى را به كار گمارد و در ميان آن گروه، شخص خدا پسندتر از او وجود داشته باشد ، به خدا خيانت كرده، به پيامبر او خيانت كرده و به مؤمنان، خيانت كرده است .

۸۶۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس از ميان مسلمانان كارگزارى برگمارَد ، در حالى كه مى داند در ميان آنان شايسته تر از او به اين كار و داناتر به كتاب خدا و سنّت پيامبرش وجود دارد ، بى گمان به خدا و پيامبر او و همه مسلمانان، خيانت ورزيده است .

۷ / ۳ . به كار نگماشتن افراد تشنه رياست

۸۶۵.صحيح البخارىـ به نقل از ابو موسى ـ: من و دو نفر ديگر از قومم خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله رسيديم . يكى از آن دو گفت : اى پيامبر خدا ! مرا امير قرار ده .
آن ديگرى نيز چنين درخواستى كرد .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «ما اين كار را به كسى كه آن را درخواست يا آزمند بر آن باشد، نمى سپاريم» .

الفصل السّادس : موانع الإمامة

۶ / ۱ . مُتابَعَةُ الهَوى

۸۵۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :قالَ اللّهُ تَعالى لِداوودَ عليه السلام : حَرامٌ عَلى كُلِّ قَلبِ عالِمٍ مُحِبٍّ لِلشَّهَواتِ، أن أجعَلَهُ إماما لِلمُتَّقينَ . ^۱

۶ / ۲ . الضَّعفُ

۸۵۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الإِمامُ الضَّعيفُ مَلعونٌ . ^۲

۶ / ۳ . الرَّذائِلُ الأخلاقية

۸۶۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَنبَغي لِحاكِمٍ مِن حُكّامِ المُسلِمينَ أن يَكونَ فيهِ ثَلاثَةُ أشياءَ : الحِدَّةُ ^۳ وَالحِقدُ وَالحَسَدُ . ^۴

الفصل السّابع : واجبات الإمام

۷ / ۱ . الرَّقابَةُ عَلى أمانَةِ القِيادَةِ

الكتاب

« إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الْأَمَـنَـتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُم بَيْنَ النَّاسِ أَن تَحْكُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعَا بَصِيرًا » . ^۵

فصل ششم : موانع امامت

۶ / ۱ . پيروى از هواى نفس

۸۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداى متعال به داوود عليه السلام فرمود : «بر دل هر دانشمند هوس خواهى حرام است كه او را پيشواىِ پرهيزگاران قرار دهم» .

۶ / ۲ . ناتوانى

۸۵۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پيشواى ناتوان، از رحمت خدا به دور است .

۶ / ۳ . رذيلت هاى اخلاقى

۸۶۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شايسته نيست كه حاكمى از حاكمان مسلمانان، سه خصلت در او باشد : تندى، كينه توزى، و حسادت .

فصل هفتم : وظايف امام

۷ / ۱ . پاسدارى از امانت رهبرى

قرآن

«همانا خداوند به شما فرمان مى دهد كه امانت ها را به صاحبانش باز گردانيد و هر گاه ميان مردم داورى كرديد، به داد، داورى كنيد . خدا شما را نيكو پند مى دهد . خدا، شنوا و بيناست » . ^۶