الفصل الخامس : شروط الإمامة

۵ / ۱ . النَّصُّ مِنَ اللّهِ

الكتاب

«وَ إِذِ ابْتَلَى إِبْرَ هِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَـتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّى جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَ مِن ذُرِّيَّتِى قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِى الظَّــلِمِينَ» . ^۱

الحديث

۸۵۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أيُّهَا النّاسُ ، لا تَأتوني غَدا بِالدُّنيا تَزُفّونَها زَفّا ^۲ ، ويَأتي أهلُ بَيتي شُعثا ^۳ غُبرا مَقهورينَ مَظلومينَ ، تَسيلُ دِماؤُهُم ، إيّاكُم وَاتِّباعَ الضَّلالَةِ وَالشّورى لِلجَهالَةِ ، ألا وإنَّ هذَا الأَمرَ لَهُ أصحابٌ قَد سَمّاهُمُ اللّهُ عز و جل لي وعَرَّفَنيهِم ، وَأَبلَغتُكُم ما اُرسِلتُ بِهِ إلَيكُم ، ولكِنّي أراكُم قَوما تَجهَلون . ^۴

۵ / ۲ . التَّقَدُّمُ فِي العِلمِ

۸۵۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما وَلَّت اُمَّةٌ أمرَها رَجُلاً قَطُّ وفيهِم مَن هُوَ أعلَمُ مِنهُ ، إلّا لَم يَزَل أمرُهُم يَذهَبُ سَفالاً ، حَتّى يَرجِعوا إلى ما تَرَكوا . ^۵

۸۵۷.عنه صلى الله عليه و آله :ألا ومَن أمَّ قَوما إمامَةً عَمياءَ ، وفِي الاُمَّةِ مَن هُوَ أعلَمُ مِنهُ فَقَد كَفَرَ . ^۶

فصل پنجم : شرايط امامت

۵ / ۱ . تعيين شدن از جانب خداوند

قرآن

«و آن گاه كه ابراهيم را پروردگارش آزمود و او آنها (آزمايش ها) را به انجام رساند، فرمود : «من، تو را پيشواى مردم قرار دادم» . ابراهيم گفت: «و از فرزندان من؟» . فرمود: «عهد من به ستمكاران [ ـِ از فرزندان تو ]نمى رسد»» .

حديث

۸۵۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى مردم! فردا[ ى قيامت] با عروس دنيا نزد من نياييد، در حالى كه خانواده ام ژوليده و خاك آلود و شكست خورده و ستم ديده و در حالى كه خون هايشان جارى است، نزد من آيند. زنهارتان باد از تعبيّت گم راهى و شوراى جهالت! بدانيد كه اين مقام [پيشوايى و امامت] صاحبانى دارد كه خداوند عز و جل آنان را برايم نام برده و به من معرّفى شان كرده است و من، پيامى را كه براى ابلاغ آن به شما فرستاده شده ام به شما رساندم. با اين حال، شما را مردمى نادان مى بينم . ^۷

۵ / ۲ . برترى در علم

۸۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه امّتى زمام امور خود را به دست مردى بسپارد و در ميان آنان، داناتر از او وجود داشته باشد، امورشان پيوسته رو به سقوط مى رود، مگر آن كه به آنچه ترك كرده اند، باز گردند.

۸۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هان! هر كس پيشوايىِ كوركورانه قومى را به دست گيرد و در ميان امّت، كسى داناتر از او وجود داشته باشد، كافر است.

«امامت كدام امام ، ضامن تداوم اسلام واقعى است و حذف كدام امامت از جامعه اسلامى به معناى بازگشت به جاهليت است؟»، بى نياز مى كند . آيا مى شود گمان بُرد كه مقصود پيامبر صلى الله عليه و آله اين است كه شناخت و پيروى هر كس كه زمام امور جامعه را به دست گيرد، بر همه مسلمانان واجب و ضرور است و اگر كسى چنين رهبرى را نشناسد ، به مرگ جاهلى مُرده است ، بدون توجّه به اين كه ممكن است چنين رهبرى ، ستمگر و به گفته قرآن كريم از «ائمّه نار» باشد؟!
بنا بر اين ، بدون ترديد، مقصود از احاديثى كه مرگ بدون امام را مرگ جاهلى مى دانند ، بيم دادن از عدم تمسّك به ولايت اهل بيت عليهم السلام است كه ضرورت تمسّك به آنان، در حديث ثَقَلين و حديث غدير و صدها حديث ديگر ، براى مردم، بيان شده است .