۵ / ۴ . شَهادَةُ الأيّامِ

۷۹۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما طَلَعَت شَمسٌ مِنَ المَشرِقِ في يَومٍ إلّا ومَعَها مَلَكٌ يُنادي : ألا مُتَزَوِّدٌ مِنّي خَيرا! فَإِنّي لَن أرجِعَ إلَيهِ إلى أن تَقومَ السّاعَةُ . فَكُلُّ يَومٍ شاهِدٌ عَلَى العَبدِ بِما كَسَبَت يَداهُ . ^۱

۵ / ۵ . أصنافُ النّاسِ في الحسابِ

۸۰۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اُمَّتي ثلاثةُ أثلاثٍ : فثُلثٌ يَدخُلونَ الجَنّةَ بغَيرِ حِسابٍ ولا عَذابٍ ، وثُلثٌ يُحاسَبونَ حِسابا يَسيرا ثُمَّ يَدخُلونَ الجَنّةَ ، وثُلثٌ يُمَحَّصونَ ويُكْشَفونَ . ^۲

۵ / ۶ . ما يُهوِّنُ حسابَ يومِ القيامةِ

الكتاب

« فَأَمَّا مَنْ أُوتِىَ كِتَـبَهُ بِيَمِينِهِ * فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا » . ^۳

الحديث

۸۰۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اقْنَعْ بِما اُوتيتَهُ يَخِفَّ علَيكَ الحِسابُ . ^۴

۸۰۲.عنه صلى الله عليه و آله :حَسِّنْ خُلقَكَ يُخَفِّفِ اللّهُ حِسابَكَ . ^۵

۵ / ۷ . مَن يَدخلُ الجنّةَ بغيرِ حسابٍ

الكتاب

«إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّـبِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ » . ^۶

۵ / ۴ . گواهى روزها

۷۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خورشيد ، در هيچ روزى از مشرق طلوع نمى كند ، مگر اين كه همراه با آن ، فرشته اى بانگ مى زند : «آيا كسى هست كه از من (امروز) توشه اى برگيرد ، كه من تا قيام قيامت ، ديگر به سوى او باز نخواهم گشت ؟» .
پس هر روزى ، بر آنچه بنده [در آن روز ]به دست آورده ، گواه است .

۵ / ۵ . گروه هاى مردم در حسابرسى

۸۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :امّت من به سه قسمت تقسيم مى شوند: يكْ سوم، بدون حساب و عذابى به بهشت مى روند؛ يكْ سوم، حسابرسىِ آسانى دارند و سپس وارد بهشت مى شوند؛ و يك سوم ديگر، گداخته و خالص مى شوند .

۵ / ۶ . آنچه حسابرسى قيامت را آسان مى كند

قرآن

«امّا كسى كه كارنامه اش به دست راستش داده شود، با حسابى آسان، حسابرسى خواهد شد» .

حديث

۸۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :به آنچه به تو داده شده است، قناعت كن تا كار حسابرسى، بر تو آسان گردد .

۸۰۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اخلاقت را نيكو گردان، خداوند ، حساب تو را سبُك مى كند .

۵ / ۷ . كسانى كه بدون حسابرسى به بهشت مى روند

قرآن

«بى ترديد، شكيبايان ، پاداش خود را بى حساب [ و ]به تمام خواهند يافت»» .

۵ / ۳ . مُحاسَبَةُ الأعمالِ

الكتاب

« فَوَرَبِّكَ لَنَسْـئلَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ * عَمَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ » . ^۱

الحديث

۷۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :والّذي نَفْسي بِيَدِهِ ، إنَّهُ لَيَخْتَصِمُ حتّى الشّاتَينِ فيما انْتَطَحَتا . ^۲

۷۹۷.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَزولُ قَدَما عَبدٍ يَومَ القِيامَةِ حتّى يُسألَ عَن أربَعٍ : عَن عُمرِهِ فيما أفْناهُ ، وعَن شَبابِهِ فيما أبْلاهُ ، وعَن مالِهِ مِن أينَ اكْتَسَبهُ وفيما أنْفَقَهُ ، وعَن حُبِّنا أهلَ البَيتِ . ^۳

۷۹۸.عنه صلى الله عليه و آله :إن اللّهَ تعالى سائلٌ كُلَّ راعٍ عَمّا استَرعاهُ : أحَفِظَ ذلكَ أمْ ضَيَّعَهُ حتّى يَسألَ الرَّجُلَ عن أهلِ بَيتِهِ . ^۴

۵ / ۳ . حسابرسى اعمال

قرآن

«پس سوگند به پروردگارت كه از همه آنان خواهيم پرسيد از آنچه انجام مى دادند» .

حديث

۷۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سوگند به آن كه جانم در دست [قدرت ]اوست، حتّى به حساب دو گوسفند كه به يكديگر شاخ زده باشند، رسيدگى خواهد شد .

۷۹۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بنده ، در روز قيامت ، گام از گام بر نمى دارد ، مگر آن كه از چهار چيز پرسيده مى شود : از عمرش كه چگونه سپرى ساخته ، و از جوانى اش كه چگونه هدر داده ، و از ثروتش كه از كجا به دست آورده و چگونه خرج كرده است ، و از دوستىِ ما اهل بيت .

۷۹۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند متعال ، از هر سرپرستى ، درباره آنچه سرپرستى اش را به او واگذار كرده است ، بازخواست مى كند ؛ خواه آن را به خوبى سرپرستى كرده باشد، خواه تباهش كرده باشد . حتّى از مرد، درباره خانواده اش بازخواست مى كند .