الحديث

۷۴۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :شَرُّ المَعذِرَةِ حينَ يَحضُرُ المَوتُ . ^۱

۲ / ۸ . تَمَنّي الموتِ

۷۵۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا يَتَمَنّيَنَّ أحَدُكُم المَوتَ بِضُرٍّ نَزَلَ بهِ . ^۲

۷۵۱.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَمنَّوا المَوتَ ؛ فإنّ هَولَ المُطَّلَعِ شَديدٌ ، وإنّ مِن السَّعادَةِ أن يَطولَ عُمرُ العَبدِ ، ويَرزُقَهُ اللّهُ الإنابَةَ . ^۳

۷۵۲.عنه صلى الله عليه و آله :لا يَتَمنَّيَنَّ أحَدُكُمُ المَوتَ ؛ فإنّهُ لا يَدري ما قَدَّمَ لنفسِهِ . ^۴

۲ / ۹ . شدائِدُ الموتِ

الكتاب

« وَ جَآءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذَ لِكَ مَا كُنتَ مِنْهُ تَحِيدُ » . ^۵

الحديث

۷۵۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :اِحضَروا مَوتاكُم ولَقِّنوهُم «لا إلهَ إلَا اللّهُ» وبَشِّروهُم بالجَنَّةِ ، فإنّ الحَليمَ مِن الرِّجالِ والنِّساءِ يَتَحَيّرُ عندَ ذلكَ المَصرَعِ ، وإنّ الشّيطانَ أقرَبُ ما يكونُ مِن ابنِ آدمَ عندَ ذلكَ المَصرَعِ . والّذي نَفسي بيَدِهِ ! لَمُعايَنةُ مَلَكِ المَوتِ أشَدُّ مِن ألفِ ضَربَةٍ بالسَّيفِ . والّذي نَفسي بيَدِهِ ! لا تَخرُجُ نَفسُ عَبدٍ مِن الدّنيا حتّى يَتَألَّمَ كُلُّ عِرقٍ مِنهُ على حِيالهِ . ^۶

حديث

۷۴۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدترين پوزش، زمانى است كه مرگ فرا رسد.

۲ / ۸ . آرزوى مرگ

۷۵۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ يك از شما به سبب گزندى كه به او مى رسد، هرگز آرزوى مرگ نكند.

۷۵۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هرگز آرزوى مرگ نكنيد؛ زيرا هول و هراس قيامت ، سخت است و اين ، از خوش بختى است كه عمر بنده طولانى شود و خداوند ، توبه روزى اش كند .

۷۵۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ گاه كسى از شما آرزوى مرگ نكند؛ چرا كه نمى داند براى خود ، چه پيش فرستاده است .

۲ / ۹ . سختى هاى مرگ

قرآن

«و سكرات مرگ به راستى فرا مى رسد . اين ، همان است كه از آن مى گريختى!» .

حديث

۷۵۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بر بالين مُردگان خود ، حاضر شويد و به آنان «لا إله إلّا اللّه » تلقين كنيد و نويد بهشتشان دهيد؛ زيرا حتّى مردان و زنان بردبار هم در اين صحنه ، سرگشته مى شوند و شيطان بيش از هر زمان ديگرى در هنگام مرگ ، به آدمى نزديك مى گردد. سوگند به آن كه جانم در دست اوست، مشاهده ملك الموت ، سخت تر از هزار ضربه شمشير است. سوگند به آن كه جانم در دست اوست، جان هيچ بنده اى از دنيا نمى رود ، مگر اين كه يكايك رگ هاى او درد مى كشند .

«فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلَئِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبَـرَهُمْ» . ^۱

۲ / ۵ . ذكر الموت

۷۴۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ حينما سُئلَ : هل يُحشَرُ مَع الشُّهَداءِ أحَدٌ ؟ ـ: نَعَم ، مَن يَذكُرُ المَوتَ في اليَومِ واللّيلَةِ عِشرينَ مَرّةً . ^۲

۷۴۶.الإمام عليٌّ عليه السلام :أكثِروا ذِكرَ المَوتِ عندَما تُنازِعُكُم إلَيهِ أنفسُكُم مِن الشَّهَواتِ ، وكفى بالمَوتِ واعِظا. وكانَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله كثيرا ما يُوصي أصحابَهُ بذِكرِ المَوتِ فيقولُ : أكثِروا ذِكرَ المَوتِ ، فإنّهُ هادِمُ اللَّذّاتِ، حائلٌ بَينَكُم وبينَ الشَّهَواتِ . ^۳

۲ / ۶ . الاستِعدادُ للموتِ

۷۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لطارق بن عبد اللّه المحازيِّ ـ: استَعِدَّ للمَوتِ قَبلَ نُزولِ المَوتِ. ^۴

۷۴۸.عنه صلى الله عليه و آله :مَنِ ارتَقَبَ المَوتَ سارَعَ في الخَيراتِ . ^۵

۲ / ۷ . شَرُّ المَعذِرَةِ

الكتاب

« يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّــلِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ » . ^۶

«پس چگونه [ تاب مى آورند ] وقتى كه فرشتگان [ عذاب ]جانشان را مى ستانند و بر چهره و پشت آنان ، تازيانه مى نوازند؟» .

۲ / ۵ . ياد مرگ

۷۴۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ وقتى از ايشان سؤال شد : آيا كسى با شهدا محشور مى شود؟ ـ: آرى . كسى كه شبانه روز ، بيست مرتبه مرگ را ياد كند.

۷۴۶.امام على عليه السلام :در هنگامى كه نفْس هايتان شما را به سوى خواهش ها مى كشانند، مرگ را فراوان ياد كنيد كه مرگ ، بهترين موعظه كننده است . پيامبر خدا ، اصحاب خود را به يادآورى مرگ ، بسيار سفارش مى كرد و مى فرمود : «مرگ را فراوان ياد كنيد؛ چرا كه برهم زننده خوشى هاست و پرده ميان شما و خواهش هاست» .

۲ / ۶ . آماده شدن براى مرگ

۷۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به طارق بن عبد اللّه محاربى ـ: اى طارق! پيش از فرا رسيدن مرگ ، خود را براى آن آماده كن.

۷۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :كسى كه چشم به راه مرگ است ، در كارهاى نيك مى كوشد .

۲ / ۷ . بدترين عذرخواهى

قرآن

«[ همان ] روزى كه ستمگران را پوزش طلبى شان سود نمى دهد، و براى آنان لعنت است ؛ و برايشان بدفرجامىِ آن سراى است» .