الباب الثامن : الإيمان بالمعاد

الفصل الأوّل : الآخرة

۱ / ۱ . تَسمِيَةُ الآخِرَةِ

۷۱۴.علل الشرائع عن يزيد بن سلام :أنَّه سَألَ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَقالَ لَهُ : أخبِرني لِمَ سُمِّيَتِ الآخِرَةُ آخِرَةً؟
قالَ[ صلى الله عليه و آله ] : لِأَنَّها مُتَأَخِّرَةٌ تَجيءُ مِن بَعدِ الدُّنيا ، لا توصَفُ سِنينُها ، ^۱ ولا تُحصى أيّامُها ، ولا يَموتُ سُكّانُها . ^۲

۱ / ۲ . المُقارَنَةُ بَينَ الآخِرةِ وَالدُّنيا

۷۱۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :ما أخَذَتِ الدُّنيا مِنَ الآخِرَةِ إلّا كَما أخَذَ مِخيَطٌ غُرِسَ فِي البَحرِ مِن مائِهِ. ^۳

۷۱۶.عنه صلى الله عليه و آله :مَثَلُكُم أيُّهَا الاُمَّةُ كَمَثَلِ عَسكَرٍ قَد سارَ أوَّلُهُم ونودِيَ بِالرَّحيلِ ؛ فَما أسرَعَ ما يَلحَقُ آخِرُهُم بِأَوَّلِهِم! وَاللّهِ مَا الدُّنيا مِنَ الآخِرَةِ إلّا كَنَفحَةِ ^۴ أرنَبٍ ، الجِدَّ الجِدَّ عِبادَ اللّهِ! وَاستَعينوا بِاللّهِ رَبِّكُم . ^۵

باب هشتم : ايمان به معاد

فصل يكم : آخرت

۱ / ۱ . نام گذارى آخرت

۷۱۴.علل الشرائعـ به نقل از يزيد بن سلام ، در گفتگو با پيامبر خدا ـ: [گفتم :] مرا خبر ده كه چرا آخرت را آخرت ناميده اند؟
فرمود : «چون متأخّر از دنياست و پس از آن مى آيد . سال هاى آن به وصف نمى آيند و روزهايش شماره نمى شوند و ساكنانش نمى ميرند» .

۱ / ۲ . مقايسه ميان آخرت و دنيا

۷۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آنچه دنيا از آخرت گرفته است ، جز به اندازه آبى كه سوزنى فرو رفته در دريا به خود مى گيرد ، نيست .

۷۱۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :حكايت شما ـ اى مردم ـ همانند سپاهى است كه ابتداى آن رفته و نداى كوچ [در آن ،] سر داده شده است . پس چه زود ، آخر آن سپاه به اوّلش مى رسد! به خدا سوگند ، دنيا در برابر آخرت ، جز به مانند يك نَفَس (جهش) ^۶ خرگوشى نيست . بكوشيد ، بكوشيد ـ اى بندگان خدا ـ و از خداوند ، پروردگارتان ، كمك بجوييد .

۲ / ۷ . أساسُ الإسلامِ

۷۰۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الإسلامُ عُريانٌ ولباسُهُ التَّقوى ، وشِعارُهُ الهُدى ، ودِثارُهُ الحَياءُ ، ومِلاكُهُ الوَرَعُ ، وكَمالُهُ الدِّينُ ، وثَمَرَتُهُ العَمَلُ الصالِحُ ، ولِكُلِّ شَيءٍ أساسٌ ، وأساسُ الإسلامِ حُبُّنا أهلَ البَيتِ . ^۱

۲ / ۸ . غُربَةُ الإسلامِ

۷۱۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنّ الإسلامَ بَدأ غَرِيبا وسَيَعُودُ غَريبا كما بَدأ ، فَطُوبى للغُرَباءِ . ^۲

۷۱۱.كنز العمّال عن عبدالرحمن بن سنة :قال رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : إنَّ الإسلامَ بَدأ غَريبا وسَيَعُودُ غَريبا فَطُوبى لِلغُرَباءِ . قالوا : يا رسولَ اللّهِ ، وما الغُرَباءُ ؟ قالَ : الذين يُصْلِحُونَ عندَ فَسادِ الناسِ . ^۳

۷۱۲.الإمام الصّادق عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عن قَولِ عليٍّ عليه السلام : الإسلامُ بَدأ غَريبا وسَيَعُودُ غَريبا كما كانَ ، فَطُوبى للغُرَباءِ ـ: يَستَأنِفُ الدّاعي مِنّا دُعاءا جَديدا كما دَعا إلَيهِ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله . ^۴

۲ / ۹ . مَن لَيسَ بمُسلِمٍ

۷۱۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن أصبَحَ لا يَهتَمُّ بِاُمورِ المُسلمينَ فَلَيسَ مِنهُم ، ومَن سَمِعَ رَجلاً يُنادِي : يا لَلمسلمينَ ! فَلَم يُجِبهُ فلَيسَ بمُسلِمٍ . ^۵

۲ / ۷ . بنياد اسلام

۷۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اسلام ، برهنه است و جامه آن ، تقواست ، پوششِ زيرينش ، هدايت است ، بالاپوشش حيا ، اساسش ، پارسايى است و كمالش ، ديندارى و ميوه اش ، كار نيك . هر چيزى بنيادى دارد و بنياد اسلام ، دوستن داشتن ما خاندان است .

۲ / ۸ . غربت اسلام

۷۱۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اسلام ، غريبانه آغاز شد و به زودى ، همچون ابتداى خود ، غريب خواهد شد . پس خوشا به حال غريبان !

۷۱۱.كنز العمّالـ به نقل از عبدالرحمان بن سنه ـ: پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «اسلام ، غريبانه آغاز شد و به زودى ، همچون گذشته غريب خواهد شد . پس خوشا به حال غريبان!» .
گفتند : اى پيامبر خدا! غريبان كيستند؟
فرمود : «كسانى كه وقتى مردم فاسدند ، آنان صالح اند» .

۷۱۲.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه معناى اين جمله على عليه السلام چيست كه فرمود : «اسلام ، غريبانه آغاز شد و به زودى ، همچون گذشته ، غريب خواهد شد . پس خوشا به حال غريبان!» ـ: آن دعوتگر كه از ماست ، دعوت جديدى را از سر خواهد گرفت ، همچنان كه پيامبر خدا به آن دعوت كرد .

۲ / ۹ . كسى كه مسلمان نيست

۷۱۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه روز خود را آغاز كند و دغدغه امور (مشكلات) مسلمانان را نداشته باشد ، از آنان نيست ، و هر كه فرياد كمك خواهىِ مردى را بشنود و به كمكش نشتابد ، مسلمان نيست .