۵ / ۴ . خَصائِصُهُ صلى الله عليه و آله السِّياسيةُ والإجتماعيةُ

أ ـ الاهتمام بالشَّباب

۶۱۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أُوصيكُم بِالشُّبَّانِ خَيرا ؛ فَإِنَّهُم أرَقُّ أفئِدَةً ، إنَّ اللّهَ بَعَثَني بَشيرا ونَذيرا فَحالَفَنِي الشُّبَّانُ، وخالَفَنِي الشُّيوخُ . ثُمَّ قَرَأَ : «فَطَالَ عَلَيْهِمُ الْأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ» ^۱ . ^۲

ب ـ حِمايةُ المُستضعفينَ

۶۱۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أبغونِي الضُّعَفاءَ، فَإنَّما تُرزَقُونَ وتُنصَرونَ بِضُعَفائِكُم . ^۳

۶۱۶.الإمام عليّ عليه السلام :[قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله ] : ألا ومَنِ استَخَفَّ بِفَقيرٍ مُسلمٍ فَقدِ استَخَفَّ بِحَقِّ اللّهِ ، وَاللّهُ يَستَخِفُّ بِهِ يَومَ القِيامَةِ ، إلَا أن يَتوبَ .
وقَال صلى الله عليه و آله : مَن أكرَمَ فَقيرا مُسلِما لَقِيَ اللّهَ عز و جل يَومَ القِيامَةِ وهُوَ عَنهُ راضٍ . ^۴

ج ـ مُكافَحةُ المُستكبرينَ

۶۱۷.الإمام الصادق عليه السلام :جَاءُ رَجُلٌ مُوسِرٌ إلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله نَقِيُّ الثَّوبِ فَجَلَسَ إلى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله فَجَاءَ رَجُلٌ مُعسِرٌ دَرِنُ الثَّوبِ فَجَلَسَ إلى جَنبِ المُوسِرِ فَقَبَضَ المُوسِرُ ثِيابَهُ مِن تَحتِ فَخِذَيهِ فَقالَ لَهُ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : أخِفتَ أن يَمَسَّكَ مِن فَقرِهِ شَيءٌ؟ قالَ : لا ، قالَ : فَخِفتَ أن يُصيبَهُ مِن غِنَاكَ شَيءٌ؟ قالَ : لا ، قالَ : فَخِفتَ أن يُوَسِّخَ ثِيابَكَ؟ قالَ : لا ، قالَ : فَما حَمَلَكَ عَلى ما صَنَعتَ؟ فَقالَ : يا رَسولُ اللّهِ ، إنَّ لي قَرينا يُزَيِّنُ لي كُلَّ قَبيحٍ ، ويُقَبِّحُ لي كُلَّ حَسَنٍ ، وقَد جَعَلتُ لَهُ نِصفَ مالي ، فَقالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لِلمُعسِرِ: أتَقبَلُ؟ قالَ : لا ، فَقالَ لَهُ الرَّجُلُ : ولِمَ؟ قالَ : أخافُ أن يَدخُلَني ما دَخَلَكَ . ^۵

۵ / ۴ . ويژگى هاى سياسى و اجتماعى پيامبر صلى الله عليه و آله

الف ـ توجّه به جوانان

۶۱۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شما را به نيكى با جوانان سفارش مى كنم ؛ زيرا نرم ترين دل ها را دارند. به راستى كه خداوند،مرا بشارت دهنده وهشداردهنده بر انگيخت. پس جوانان ، با من پيمان بستند و پيران ، با من به مخالفت بر خاستند . [آن گاه ، اين آيه را خواند] : «و عمر آنان به درازا كشيد ، و دل هايشان سخت گرديد» ^۶ .

ب ـ حمايت از مستضعفان

۶۱۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مرا در ميان ضعيفان بجوييد ؛ زيرا شما به واسطه مردمان ضعيف ، روزى مى خوريد و يارى مى شويد .

۶۱۶.امام على عليه السلام :پيامبر خدا فرمود : «بدانيد كه هر كس مسلمان فقيرى را ناچيز شمارَد ، حقّ خدا را ناچيز شمرده است و خداوند در روز قيامت ، او را ناچيز مى گردانَد مگر اين كه توبه كند» .
و نيز فرمود : «هر كس مسلمان فقيرى را گرامى بدارد ، روز قيامت ، در حالى خدا را ديدار مى كند كه از او راضى است» .

ج ـ ستيز با مستكبران

۶۱۷.امام صادق عليه السلام :مردى ثروتمند ، با لباسى فاخر ، خدمت پيامبر خدا رسيد و در محضر ايشان نشست . مرد تنگ دستى نيز ، با لباسى مندرس ، وارد شد و در كنار مرد ثروتمند نشست . مرد ثروتمند ، لباسش را از زير پايش جمع و جور كرد . پيامبر خدا فرمود : «ترسيدى كه از نادارىِ او،چيزى به تو سرايت كند؟».
گفت : خير .
فرمود : «پس ترسيدى كه از ثروتمندىِ تو ، چيزى عايد او شود؟» .
گفت : خير .
فرمود : «پس ترسيدى كه او لباس تو را كثيف كند؟» .
گفت : خير .
فرمود : «پس چه باعث شد كه تو چنين كنى؟» .
گفت : اى پيامبر خدا ! من همراهى دارم كه برايم هر كارِ زشتى را زيبا جلوه مى دهد و هر كارِ خوبى را بد مى نماياند . من نيمى از دارايى ام را براى اين [مرد تنگ دست] قرار دادم .
پيامبر صلى الله عليه و آله به مرد تنگ دست فرمود : «آيا مى پذيرى؟» .
گفت : خير .
مرد ثروتمند به او گفت : چرا نمى پذيرى؟
پاسخ داد : مى ترسم بر من همان رود كه بر تو رفته است .

۶۰۹.الإمام الصّادق عليه السلام :ماتَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله وعلَيهِ دَينٌ . ^۱

۶۱۰.مكارم الأخلاق :جاءَهُ صلى الله عليه و آله ابنُ خولي بإناءٍ فيهِ عَسَلٌ ولَبَنٌ ، فأبى أن يَشرَبَهُ ، فقالَ : شَربَتانِ في شَربَةٍ ، وإناءانِ في إناءٍ واحِدٍ ؟! فأبى أن يَشرَبَهُ ، ثُمّ قالَ : ما اُحَرِّمُهُ ، ولكنّي أكرَهُ الفَخرَ والحِسابَ بِفُضولِ الدُّنيا غَدا ، واُحِبُّ التَّواضُعَ ، فإنّ مَن تواضَعَ للّهِ رَفَعَهُ اللّهُ . ^۲

ى ـ تَقديمُه نفسَهُ وأهلَ بيتِهِ في البَلاءِ

۶۱۱.الإمام عليّ عليه السلامـ مِن كِتابِهِ إلى مُعاويَةَ ـ: كانَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا احمَرَّ البأسُ وأحجَمَ النّاسُ قَدَّمَ أهلَ بَيتِهِ ، فَوَقى بِهِم أصحابَهُ حَرَّ السُّيوفِ والأسِنَّةِ ، فقُتِلَ عُبَيدَةُ بنُ الحارِثِ يَومَ بَدرٍ ، وقُتِلَ حَمزَةُ يَومَ اُحُدٍ ، وقُتِلَ جَعفرٌ يَومَ مُؤتَةَ . ^۳

ك ـ عدمُ غضبِهِ لنفسِهِ

۶۱۲.الإمام عليّ عليه السلامـ في وَصفِ النَّبيِّ صلى الله عليه و آله ـ: ما انتَصَرَ لنَفسِهِ مِن مَظلِمَةٍ حتّى تُنتَهَكَ مَحارِمُ اللّهِ ، فيَكونَ حينئذٍ غَضَبُهُ للّهِ تباركَ وتعالى . ^۴

۶۱۳.صحيح مسلم عن عائشة :ما ضَرَبَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله شيئا قَطُّ بِيَدِهِ ، ولا امرأةً ولا خادِما إلّا أن يُجاهِدَ في سَبيلِ اللّهِ ، وما نِيلَ مِنهُ شيءٌ قَطُّ فيَنتَقِمُ مِن صاحِبِهِ ، إلّا أن يُنتَهَكَ شيءٌ مِن مَحارِمِ اللّهِ فيَنتَقِمَ للّهِ عز و جل . ^۵

۶۰۹.امام صادق عليه السلام :پيامبر خدا ، در حالى از دنيا رفت كه بدهكار بود .

۶۱۰.مكارم الأخلاق :ابن خولى ، ظرفى از شير و عسل براى پيامبر صلى الله عليه و آله آورد . پيامبر خدا از خوردن آن امتناع ورزيد و فرمود : «دو نوشيدنى در يك وعده و دو ظرف در يك ظرف؟!» .
پيامبر صلى الله عليه و آله آن را نخورد و فرمود : «من ، [خوردنِ ]اين را حرام نمى دانم ؛ امّا خوش ندارم كه فخر بفروشم و فردا[ى قيامت ]به خاطر چيزهاى زيادىِ دنيا ، حسابرسى شوم . من ، فروتنى را دوست دارم ؛ زيرا هر كه براى خدا فروتنى كند ، خداوند او را رفعت مى بخشد» .

ى ـ سپر بلا كردن خود و خانواده اش

۶۱۱.امام على عليه السلامـ در نامه خود به معاويه ـ: هر گاه جنگ بالا مى گرفت و مردم از ترس واپس مى رفتند ، پيامبر خدا ، اعضاى خاندانش را پيش مى انداخت و به وسيله آنها ، ياران خود را از سوزش شمشيرها و نيزه ها حفظ مى كرد . از همين رو بود كه عبيدة بن حارث ، در جنگ بدر كشته شد و حمزه ، در جنگ اُحُد و جعفر ، در جنگ موته .

ك ـ خشمگين نشدن براى خويش

۶۱۲.امام على عليه السلامـ در وصف پيامبر صلى الله عليه و آله ـ: براى ستمى كه بر خودش مى رفت ، انتقام نمى گرفت ، مگر آن گاه كه حرمت هاى خداوند ، هتك مى شد . در اين هنگام ، براى خداوند ـ تبارك و تعالى ـ خشم مى گرفت .

۶۱۳.صحيح مسلمـ به نقل از عايشه ـ: پيامبر خدا ، هيچ گاه ، نه چيزى را با دست خود زد و نه زنى را و نه خدمتكارى را ، مگر هنگامى كه در راه خدا مى جنگيد . هرگز به خاطر امور شخصى ، از كسى انتقامجويى نكرد ، مگر در مواردى كه حرمت هاى الهى هتك مى شدند كه در اين صورت ، به خاطر خداوند عز و جل انتقام مى گرفت .