۴۵۱.الغيبة للنعماني عن عبد اللّه بن عبّاس :قالَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله لِأَبي : يا عَبّاسُ ، وَيلٌ لِذُرِّيَّتي مِن وُلدِكَ ، ووَيلٌ لِوُلدِكَ مِن وُلدي ، فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، أفَلا أجتَنِبُ النِّساءَ ، أو قالَ : أفَلا أجُبُّ ^۱ نَفسي؟
قالَ : إنَّ عِلمَ اللّهِ عز و جل قَد مَضى ، وَالاُمورُ بِيَدِهِ ، وإنَّ الأَمرَ سَيَكونُ في وُلدي . ^۲

۴۵۱.الغيبة ، نعمانىـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ـ: پيامبر خدا به پدرم فرمود : «اى عبّاس! واى بر نوادگان من از نسل تو و واى بر فرزندان تو از نسل من!» .
گفت : اى پيامبر خدا! آيا از زنان ، دورى كنم؟ ( خود را عقيم سازم؟) .
فرمود : «همانا علم خداوند عز و جل انجام گرفته و كارها به دست اوست و اين كار ، به زودى درباره فرزندان من ، محقّق مى شود» .

الفصل الرّابع : أصناف القضاء والقدر

۴ / ۱ . القَضاءُ المَوقوفُ وَالمَحتومُ

الكتاب

«يَمْحُواْ اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِندَهُ أُمُّ الْكِتَـبِ» . ^۱

الحديث

۴۴۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :... أمرُ اللّهِ يَجري إلى قَضائِهِ ، وقَضاؤُهُ يَجري إلى قَدَرِهِ ، ولِكُلِّ قَضاءٍ قَدَرٌ ولِكُلِّ قَدَرٍ أجَلٌ ، ولِكُلِّ أجَلٍ كِتابٌ «يَمْحُواْ اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِندَهُ أُمُّ الْكِتَـبِ» . ^۲

۴ / ۲ . لا مَفَرَّ مِنَ القَضاءِ المَحتومِ

الكتاب

«وَ إِذَا أَرَادَ اللَّهُ بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَا مَرَدَّ لَهُ وَ مَا لَهُم مِّن دُونِهِ مِن وَالٍ» . ^۳

الحديث

۴۴۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :وَالَّذي نَفسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ ، لَو جَهَدَتِ الاُمَّةُ لِتَنفَعَكَ ما نَفَعَتكَ ، إلّا شَيئا قَد كَتَبَهُ اللّهُ لَكَ . ^۴

۴۴۹.حلية الأولياء عن أنس :خَدَمتُ رَسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله عَشرَ سِنينَ ، فَما أرسَلَني في حاجَةٍ قَطُّ فَلَم تُهَيَّأ ، إلّا قالَ : لَو قَضى كانَ ـ أو قَدَّرَ كانَ ـ . ^۵

۴۵۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ إذا أرادَ إمضاءَ أمرٍ ، نَزَعَ عُقولَ الرِّجالِ حَتّى يُمضِيَ أمرَهُ ، فَإِذا أمضاهُ رَدَّ إلَيهِم عُقولَهُم ووَقَعَتِ النَّدامَةُ . ^۶

فصل چهارم : اقسام قضا و قدر

۴ / ۱ . قضاى معلّق و قضاى حتمى

قرآن

«خدا آنچه را بخواهد ، محو يا اثبات مى كند ؛ و اصل كتاب ، نزد اوست» .

حديث

۴۴۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :. . . كار خدا در جهت قضاى او ، و قضاى او در جهت قَدَر او جريان مى يابد . براى هر قضايى ، قَدَرى است و براى هر قَدَرى ، پايانى است و براى هر پايانى ، [حكمى ]مكتوب (قطعى) است . «خداوند ،آنچه را بخواهد ، محو يا اثبات مى كند ؛ و اصل كتاب ، نزد اوست» .

۴ / ۲ . از قضاى حتمى ، گريزى نيست

قرآن

« و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد، هيچ برگشتى براى آن نيست ؛ و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود» .

حديث

۴۴۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سوگند به آن كه جان محمّد به دست اوست ، اگر همه امّت بكوشند تا سودى به تو برسانند ، نمى توانند ، مگر آن چيزى كه خدا براى تو مقرّر نموده است .

۴۴۹.حلية الأولياءـ به نقل از اَنَس ـ: ده سال در خدمت پيامبر خدا بودم . هرگز مرا براى انجام دادن كارى نفرستاد و آن كار انجام نشد ، مگر اين كه فرمود : «اگر قضا بود ، مى شد» يا «اگر قَدَر بود ، مى شد» .

۴۵۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه خداوند ، جامه عمل پوشيدن كارى را اراده نمايد ، خِرد مردان را بر مى كَنَد تا كارش را به انجام رساند . وقتى كارش را به انجام رساند ، خردشان را باز مى گردانَد و پشيمانى رُخ مى دهد .