۲۵ / ۲ . إيذاءُ الجارِ

۳۷۳۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن كانَ يُؤمنُ باللّهِ واليَومِ الآخِرِ فلا يُؤْذي جارَهُ . ^۱

۲۵ / ۳ . حقُّ الجارِ

۳۷۳۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ في حُقوقِ الجارِ ـ: إنِ اسْتَغاثَكَ أغَثْتَهُ ، وإنِ اسْتَقْرَضَكَ أقْرَضْتَهُ ، وإنِ افْتَقَر عُدْتَ علَيهِ ، وإنْ أصابَتْهُ مُصيبَةٌ عَزَّيْتَهُ ، وإنْ أصابَهُ خَيرٌ هَنّأتَهُ ، وإنْ مَرِضَ عُدْتَهُ ، وإنْ ماتَ اتَّبَعتَ جَنازَتَهُ ، ولا تَسْتَطِلْ علَيهِ بالبِناءِ فتَحْجُبَ عَنهُ الرِّيحَ إلّا بإذنِهِ ، وإذا اشْتَرَيتَ فاكِهَةً فأهْدِ لَهُ ، فإنْ لَم تَفْعلْ فأدْخِلْها سِرّا ، ولا تُخْرِجْ بها وُلْدَكَ تَغيظُ بها وُلْدَهُ ، ولا تُؤْذِهِ برِيحِ قِدْرِكَ إلّا أنْ تَغرِفَ لَهُ مِنها . ^۲

الفصل السّادس والعشرون : السّفر

۲۶ / ۱ . مَنافِعُ السَّفَرِ

۳۷۳۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :سافِرُوا تَصِحُّوا،وجاهِدُوا تَغنَمُوا. ^۳

۳۷۳۵.عنه صلى الله عليه و آله :سافِرُوا تَصِحُّوا وتُرزَقُوا . ^۴

۲۶ / ۲ . آدابُ السَّفَرِ

۳۷۳۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الرَّفيقَ ثُمّ الطَّرِيقَ . ^۵

۳۷۳۷.عنه صلى الله عليه و آله :إذا كانَ ثلاثةٌ في سَفَرٍ فَلْيُؤَمِّرُوا أحَدَهُم. ^۶

۲۵ / ۲ . آزار رساندن به همسايه

۳۷۳۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه به خدا و روز واپسين ايمان داشته باشد ، نبايد همسايه خود را آزار دهد .

۲۵ / ۳ . حقّ همسايه

۳۷۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره حقوق همسايه ـ: [حقّ اوست كه] اگر از تو كمك خواست ، كمكش كنى . اگر از تو قرض خواست ، به او قرض دهى . اگر نيازمند شد ، نيازش را برطرف سازى . اگر مصيبتى ديد ، او را دلدارى دهى . اگر خير [و خوبى]اى به او رسيد ، به وى تبريك بگويى . اگر بيمار شد ، به عيادتش بروى . اگر مُرد ، در تشييع جنازه اش شركت كنى و خانه ات را بلندتر از خانه او نسازى تا جلوى جريانِ هوا را بر او بگيرى ، مگر آن كه خودش اجازه دهد . هرگاه ميوه اى خريدى ، براى او تعارف بفرستى و اگر اين كار را نمى كنى ، ميوه را مخفيانه به خانه ات ببر و فرزندت را همراه آن ميوه ، بيرون مياور تا كودكانِ او را [با ديدن آن ميوه در دست فرزندت ]ناراحت كنى . با بوى [و يا دودِ] ديگت ، او را ناراحت نكنى ، مگر آن كه مقدارى از غذاى آن را براى او بفرستى.

فصل بيست و ششم : مسافرت

۲۶ / ۱ . فوايد مسافرت

۳۷۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسافرت كنيد ، تا تن درست بمانيد، و جهاد كنيد ، تا غنيمت به دست آوريد .

۳۷۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسافرت كنيد ، تا تن درست بمانيد و روزى داده شويد .

۲۶ / ۲ . آداب مسافرت

۳۷۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نخست هم سفر، آن گاه سفر .

۳۷۳۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه سه نفر هم سفر شدند ، از ميان خود ، يك نفر را به سالارى انتخاب كنند .

۲۴ / ۲ . شَرُّ المَعذِرَةِ

الكتاب

« يَوْمَ لَا يَنفَعُ الظَّــلِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّارِ » . ^۱

الحديث

۳۷۲۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :شَرُّ المَعذِرَةِ حينَ يَحضُرُ المَوتُ . ^۲

الفصل الخامس والعشرون : الجوار

۲۵ / ۱ . حُسنُ الجوارِ

الكتاب

«وَاعْبُدُواْ اللَّهَ وَلَا تُشْرِكُواْ بِهِ شَيْـئا وَبِالْوَ لِدَيْنِ إِحْسَـنًا وَبِذِى الْقُرْبَى وَالْيَتَـمَى وَالْمَسَـكِينِ وَالْجَارِ ذِى الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنـبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَـنُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ مَن كَانَ مُخْتَالًا فَخُورًا» . ^۳

الحديث

۳۷۳۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أحسِنْ مُجاوَرَة مَن جاوَرَكَ ، تَكُنْ مؤمنا . ^۴

۳۷۳۱.عنه صلى الله عليه و آله :ما زالَ جبرئيلُ عليه السلام يُوصِيني بالجارِ حتّى ظَنَنتُ أنَّهُ سَيُوَرِّثُهُ . ^۵

۲۴ / ۲ . بدترين پوزش

قرآن

«[ همان ] روزى كه ستمگران را پوزش طلبى شان سود نمى دهد، و براى آنان ، لعنت است، و برايشان ، بدفرجامىِ آن سراى است» .

حديث

۳۷۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بدترين پوزش، زمانى است كه مرگ ، فرا رسد.

فصل بيست و پنجم : همسايگى

۲۵ / ۱ . همسايگى شايسته

قرآن

«و خدا را بپرستيد، و چيزى را با او شريك مگردانيد ، و به پدر و مادرْ نيكى كنيد ، و درباره خويشاوندان و يتيمان و مستمندان و همسايه خويشاوند و همسايه بيگانه و همنشين و در راه مانده و بردگانِ خود نيز [ نيكى كنيد ] ، كه خدا كسى را كه متكبّر و فخرفروش باشد ، دوست نمى دارد» .

حديث

۳۷۳۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :با همسايه ات نيكو همسايه دارى كن ، تا مؤمن باشى .

۳۷۳۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جبرئيل عليه السلام پيوسته مرا درباره همسايه سفارش مى كرد تا جايى كه گمان بُردم به زودى او را ارثبَر [از همسايه اش ]خواهد كرد .