د ـ غَسلُ الأَيدي

۳۶۱۰.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :الوُضوءُ قَبلَ الطَّعامِ يَنفي الفَقرَ ^۱ ، وبَعدَهُ يَنفي الهَمَّ ، ويُصِحُّ البَصَرَ. ^۲

۳۶۱۱.عنه صلى الله عليه و آله :ألا لا يَلومَنَّ امرُؤٌ إلّا نَفسَهُ؛ يَبيتُ وفي يَدِهِ ريحُ غَمَرٍ. ^۳

ه ـ التَّخلِيلُ

۳۶۱۲.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :رَحِمَ اللّهُ المُتَخَلِّلينَ في الوُضوءِ وَالطَّعامِ. ^۴

۳۶۱۳.عنه صلى الله عليه و آله :تَخَلَّلوا عَلى أثَر الطَّعامِ؛ فَإِنَّهُ صِحَّةٌ لِلنّابِ وَالنَّواجِذِ ^۵ ، ويَجلِبُ عَلَى العَبدِ الرِّزقَ. ^۶

و ـ السِّواك ^۷

۳۶۱۴.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :تَسَوَّكوا؛ فَإِنَّ السِّواكَ مَطهَرَةٌ لِلفَمِ. ^۸

د ـ شُستن دست ها

۳۶۱۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :شستن دست ها قبل از غذا ، فقر را مى بَرَد و بعد از غذا، اندوه را مى زُدايد و چشم را سالم مى دارد .

۳۶۱۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :آگاه باشيد كه هر كس شب را با دستِ آلوده به بو و چربىِ غذا به سر ببرد [ ،اگر بلايى بر سرش آمد] ، نبايد كسى جز خويشتن را نكوهش كند .

ه ـ خلال كردن دندان ها

۳۶۱۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :رحمت خدا بر آنان كه در هنگام وضو و [بعد از] غذا، خلال مى كنند!

۳۶۱۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بعد از غذا، [دندان هايتان را ]خلال كنيد ؛ زيرا اين كار ، مايه بهداشت دندان هاى نيش و آسياب (يا : پيشين) مى شود و براى بنده، روزى مى آورد .

و ـ مسواك زدن ^۹

۳۶۱۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مسواك بزنيد ؛ زيرا مسواك زدن ، دهان را پاكيزه مى كند .

۳۶۰۷.عنه صلى الله عليه و آلهـ في وَصِيَّتِهِ لِعَلِيٍّ عليه السلام ـ: يا عَلِيُّ ، إذا أكَلتَ فَقُل : «بِسمِ اللّهِ» ، وإذا فَرَغتَ فَقُل : «الحَمدُ للّهِِ» ؛ فَإِنَّ حافِظَيكَ لا يَبرَحانِ يَكتُبانِ لَكَ الحَسناتِ حَتّى تُبعِدَهُ عَنكَ. ^۱

ب ـ الدُّعاءُ بِالبَرَكَةِ

۳۶۰۸.الإمام الباقر عليه السلام :لم يَكُن رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله يَأكُلُ طَعاما ولا يَشرَبُ شَرابا إلّا قالَ : «اللّهُمَّ بارِك لَنا فيهِ ، وأبدِلنا بِهِ خَيرا مِنهُ» ، إلَا اللَّبَنَ فَإِنَّهُ كانَ يَقولُ : «اللّهُمَّ بارِك لنَا فيهِ ، وزِدنا مِنهُ». ^۲

ج ـ الدُّعاءُ عِندَ رَفعِ المائِدَةِ

۳۶۰۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا وُضِعَتِ المائِدَةُ حَفَّتها أربَعَةُ آلافِ مَلَكٍ ، فَإِذا قالَ العَبدُ : «بِسمِ اللّهِ» ، قالَتِ المَلائِكَةُ : بارَكَ اللّهُ عَلَيكُم في طَعامِكُم ، ثُمَّ يَقولونَ لِلشَّيطانِ : اُخرُج يا فاسِقُ لا سُلطانَ لَكَ عَلَيهِم.
فَإِذا فَرَغوا فَقالوا : «الحَمدُ للّهِِ» ، قالَتِ المَلائِكَةُ : قَومٌ أنعَمَ اللّهُ عَلَيهِم فَأَدَّوا شُكرَ رَبِّهِم.
وإذا لَم يُسَمّوا ، قالَتِ المَلائِكَةُ لِلشَّيطانِ : اُدنُ يا فاسِقُ فَكُل مَعَهُم.
فَإِذا رُفِعَتِ المائِدَةُ ولَم يَذكُرُوا اسمَ اللّهِ عَلَيها ، قالَتِ المَلائِكَةُ : قَومٌ أنعَمَ اللّهُ عَلَيهِم فَنَسوا رَبَّهُم جَلَّ وعَزَّ. ^۳

۳۶۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در سفارش به امام على عليه السلام ـ: اى على! وقتى غذا مى خورى ، «بسم اللّه » بگو و در پايان آن ، «الحمد للّه » بگو ؛ زيرا دو فرشته نگهبان تو ، تا زمانى كه غذا را از خودت دور كنى (از خوردن ، دست بكشى)، پيوسته برايت ثواب مى نويسند .

ب ـ خواندن دعاى بركت

۳۶۰۸.امام باقر عليه السلام :پيامبر خدا ، هر گاه غذايى مى خورد يا نوشيدنى اى مى آشاميد ، مى گفت : «بار خدايا! در اين ، به ما بركت ده و به جاى آن ، بهترش را عطايمان فرما» ؛ جز در مورد شير كه مى فرمود : «بار خدايا! در اين ، به ما بركت ده و آن را برايمان بيشتر كن» .

ج ـ دعا كردن ، هنگام برچيدن سفره

۳۶۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه سفره نهاده مى شود ، چهار هزار فرشته آن را در ميان مى گيرند ، و چون بنده بگويد : «بسم اللّه » ، فرشتگان مى گويند : «خدا به غذاى شما بركت دهد!» . سپس به شيطان مى گويند : «بيرون شو ـ اى نابكار ـ كه تو را بر آنان ، تسلّطى نيست» .
و چون پس از غذا بگويند : «الحمد للّه » ، فرشتگان مى گويند : «خداوند ، به اين عدّه ، نعمت داد و آنها ، شكر پروردگارشان را به جاى آوردند» .
امّا اگر [در آغاز سفره] «بسم اللّه » نگويند ، فرشتگان به شيطان مى گويند : «نزديك آى ـ اى نابكار ـ و با آنان ، بخور» .
و هر گاه سفره جمع شود و نام خدا را نگويند ، فرشتگان مى گويند : «خداوند ، به اين عدّه ، نعمت داد ؛ امّا آنها پروردگار خويش عز و جل را فراموش كردند» .