الفصل الحادي عشر : الأكل

۱۱ / ۱ . واجِباتُ الأكلِ

أ ـ حِلِّيَّةُ الطَّعامِ

الكتاب

« فَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلَـلاً طَيِّبًا وَ اشْكُرُواْ نِعْمَتَ اللَّهِ إِن كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ » . ^۱

الحديث

۳۵۳۳.رسول اللّهِ صلى الله عليه و آله :مَن أكَلَ الحَلالَ ، قامَ عَلى رَأسِهِ مَلَكٌ يَستَغفِرُ لَهُ حَتّى يَفرُغَ مِن أكلِهِ. ^۲

۳۵۳۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَثَلُ المُؤمِنِ كَمَثَلِ النَّحلةِ ؛ أكَلَت طَيِّبا ، ووَضَعَت طَيِّبا. ^۳

ب ـ اِجتِنابُ الحَرامِ

۳۵۳۵.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :وَالَّذي نَفسي بِيَدِهِ ، لَأَن يَأخُذَ أحَدُكُم ... تُرابا فَيَجعَلَهُ فِي فيهِ ، خَيرٌ لَهُ مِن أن يَجعَلَ فِي فيهِ ما حَرَّمَ اللّهُ عَلَيهِ. ^۴

۳۵۳۶.عنه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ حَرَّمَ الجَنَّةَ أن يَدخُلَها جَسَدٌ غُذِّيَ بِحَرامٍ. ^۵

۳۵۳۷.عدّة الداعي عن رسول اللّه صلى الله عليه و آله :العِبادَةُ مَعَ أكلِ الحَرامِ كَالبِناءِ عَلَى الرَّملِ . وقيلَ : عَلَى الماءِ . ^۶

فصل يازدهم : خوردن

۱۱ / ۱ . بايسته هاى غذا خوردن

الف ـ حلال بودن غذا

قرآن

«پس، از آنچه خدا شما را روزى كرده است، حلال و پاكيزه بخوريد، و نعمت خدا را - اگر تنها او را مى پرستيد - شكر بگزاريد» .

حديث

۳۵۳۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه غذاى حلال بخورَد ، فرشته اى بالاى سرش مى ايستد و تا آن گاه كه از خوردنْ فراغت يابد ، براى او طلب آمرزش مى كند .

۳۵۳۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :مؤمن ، مانند زنبور عسل است كه پاك مى خورد و پاك توليد مى كند .

ب ـ دورى كردن از لقمه حرام

۳۵۳۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :سوگند به آن كه جانم در دست اوست ، اگر يكى از شما ... مُشتى خاك بردارد و در دهان خويش نهد ، بهتر از آن است كه آنچه را خداوند حرام كرده است ، در دهانش نهد .

۳۵۳۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند ، وارد شدن به بهشت را بر جسمى كه با حرام تغذيه شده ، حرام (ممنوع) كرده است .

۳۵۳۷.عدّة الداعىـ به نقل از پيامبر خدا ـ: عبادت كردن با حرامخوارى ، چون ساختن بنا بر روى ماسه (و به نقلى : بر آب) است .

۱۰ / ۲ . النَّهيُ عَن سُؤالِ غَير اللّهِ

۳۵۲۷.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِعليٍّ عليه السلام ـ: يا عَلِيُّ ، لأن اُدخِلَ يَدِي في فَمِ التِّنِّينِ إلى المَرْفَقِ أحَبُّ إلَيَّ مِن أن أسألَ مَن لَم يَكُن ثُمَّ كانَ . ^۱

۳۵۲۸.عنه صلى الله عليه و آلهـ لأبي ذرّ ـ: يا أبا ذرّ،... إذا سَألتَ فَاسألِ اللّهَ عز و جل ، وإذا استَعَنتَ فاستَعِن بِاللّهِ . ^۲

۱۰ / ۳ . الحَثُّ عَلى الاستِغناءِ عَنِ النّاسِ

۳۵۲۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن سَألَنا أعطَيناهُ ، ومَنِ استَغنى أغناهُ اللّهُ . ^۳

۳۵۳۰.عنه صلى الله عليه و آله :لو أنّ أحَدَكُم يَأخُذُ حَبلاً فَيَأتِي بِحُزْمَةِ حَطَبٍ على ظَهرِهِ فَيَبِيعُها فَيَكُفُّ بها وَجهَهُ خَيرٌ لَهُ مِن أن يَسألَ . ^۴

۱۰ / ۴ . التَّحذِيرُ عَن رَدِّ السّائِلِ

الكتاب

« وَ أَمَّا السَّآئِلَ فَلَا تَنْهَرْ » . ^۵

الحديث

۳۵۳۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا تَرُدُّوا السائلَ ولَو بظِلفٍ مُحْرَقٍ . ^۶

۳۵۳۲.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَقطَعُوا على السائلِ مَسألَتَهُ فلَولا أنَّ المَساكينَ يَكذِبُونَ ما أفلَحَ مَن رَدَّهُم . ^۷

۱۰ / ۲ . نهى از نيازخواهى از غير خدا

۳۵۲۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به امام على عليه السلام ـ: اى على! اگر دست خود را تا آرنج ، در دهان اَفعى كنم ، برايم خوش تر از آن است كه از تازه به دوران رسيده ، چيزى بخواهم .

۳۵۲۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به ابو ذر ـ: اى ابو ذر! . . . هر گاه چيزى طلبيدى ، از خداوند عز و جلبطلب و هر گاه كمك خواستى ، از خدا ، كمك بخواه .

۱۰ / ۳ . ترغيب به بى نيازى از مردم

۳۵۲۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه از ما چيزى بخواهد ، به او مى دهيم، و هر كه بى نيازى جويد ، خداوند ، او را بى نياز مى گردانَد .

۳۵۳۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اگر هر يك از شما ريسمانى بر گيرد و پشته اى هيزم بياورد و بفروشد و با اين كار ، آبروى خود را حفظ كند ، بهتر از آن است كه دستِ نيازخواهى دراز كند .

۱۰ / ۴ . هشدار درباره رد كردن نيازخواه

قرآن

«و نيازخواه را مَران » .

حديث

۳۵۳۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :نيازخواه را نوميد بر نگردانيد ، حتّى اگر با پاچه سوخته[ى گوسفندى ]باشد .

۳۵۳۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خواهش نيازخواه را رد نكنيد . اگر دروغگويىِ مستمندان نبود ، دستِ رد زننده به سينه آنان ، هرگز رستگار نمى شد .