۳۴۹۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :أتى يَهوديٌّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله ، فقامَ بَينَ يَدَيهِ وهُو يُحِدُّ النّظَرَ إلَيهِ فقال : يايَهوديُّ، ما حاجَتُكَ؟ قالَ: أنتَ أفضَلُ أم موسَى بنُ عِمرانَ النّبيُّ الّذي كَلّمَهُ اللّهُ ، وأنزَلَ علَيهِ التَّوراةَ والعَصا ، وفَلَقَ لَهُ البَحرَ ، وأظَلَّهُ بالغَمامِ؟ فقالَ لَهُ النّبيُّ صلى الله عليه و آله : إنّهُ يُكرَهُ للعَبدِ أن يُزَكّي نَفسَهُ ، ولكنّي أقولُ : إنّ آدَمَ عليه السلام لَمّا أصابَ الخَطيئةَ كانت تَوبَتُهُ أن قالَ : اللّهُمّ إنّي أسألُكَ بحَقِّ محمّدٍ وآلِ محمّدٍ لَما غَفَرتَ لي ، فغَفَرَها اللّهُ لَهُ . ^۱

الفصل الخامس : العزّة

۵ / ۱ . موجِباتُ العِزِّ

۳۴۹۳.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ تَعالى يَقولُ كُلَّ يَومٍ : أنا رَبُّكُمُ العَزيزُ ، فمَن أرادَ عِزَّ الدّارَينِ فَلْيُطِعِ العَزيزَ . ^۲

۳۴۹۴.عنه صلى الله عليه و آله :مَن أرادَ أن يَكونَ أعَزَّ النّاسِ فَلْيَتَّقِ اللّهَ عَزَّوجلَّ . ^۳

۳۴۹۵.عنه صلى الله عليه و آله :مَن عَفا مِن مَظلِمَةٍ أبدَلَهُ اللّهُ بِها عِزّا في الدّنيا والآخِرَةِ . ^۴

۵ / ۲ . أذَلُّ النّاسِ

۳۴۹۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :أذَلُّ النّاسِ مَن أهانَ الناسَ . ^۵

۳۴۹۲.امام صادق عليه السلام :مردى يهودى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و در برابر ايشان ايستاد و به ايشان ، خيره شد. پيامبر فرمود: «اى يهودى! چه مى خواهى؟».
گفت: تو برترى يا موسى بن عمرانِ پيغمبر؛ همو كه خدا با او سخن گفت و تورات و عصا به او داد و دريا را برايش شكافت و با ابر بر سرش سايه انداخت؟
پيامبر صلى الله عليه و آله به او فرمود: «براى بنده، خوب نيست كه خود را بستايد؛ امّا [همين قدر ]مى گويم كه وقتى آدم عليه السلام گناه كرد، توبه اش اين بود كه گفت: خدايا! به حقّ محمّد و خاندان محمّد، از تو مى خواهم كه مرا بيامرزى و خداوند، او را آمرزيد».

فصل پنجم : عزّت

۵ / ۱ . موجبات عزّت

۳۴۹۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند متعال ، هر روز مى فرمايد: «من ، پروردگار عزّتمند شما هستم . پس هر كه خواهان عزّتِ دو جهان است، بايد كه از عزّتمند، فرمان ببرَد».

۳۴۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه مى خواهد عزيزترينِ مردم باشد، بايد از خداوند عز و جل پروا داشته باشد.

۳۴۹۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس از ظلمى كه به او شده است، در گذرد، خداوند به جاى آن، در دنيا و آخرت، او را عزيز مى گردانَد.

۵ / ۲ . زبون ترينِ مردم

۳۴۹۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :زبون ترينِ مردم، كسى است كه مردم را خوار كند .

الحديث

۳۴۸۸.رسول اللّه صلى الله عليه و آلهـ لِعبداللّه بن مسعود ـ: يَابنَ مَسعودٍ، إذا مَدَحَكَ النّاسُ فقالوا : إنّك تَصومُ النَّهارَ وتَقومُ اللّيلَ وأنتَ على غَيرِ ذلكَ فلا تَفرَحْ بذلكَ ؛ فإنَّ اللّهَ تعالى يقولُ : «لا تَحْسَبَنَّ الّذينَ يَفرَحُونَ بِما أتَوا ويُحِبُّونَ أنْ يُحمَدوا بما لَم يَفْعَلوا فَلا تَحْسَبَنَّهُمْ بِمَفازَةٍ مِنَ العَذابِ ولَهُمْ عَذابٌ ألِيمٌ» . ^۱

۴ / ۴ . التَّحذِيرُ مِن مَدحِ الفاجرِ

۳۴۸۹.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :إذا مُدِحَ الفاجِرُ اهتَزَّ العَرشُ وغَضِبَ الرَّبُّ . ^۲

۳۴۹۰.عنه صلى الله عليه و آله :مَن مَدَحَ سُلطانا جائرا وتَخَفَّفَ وتَضَعضَعَ لَهُ طَمَعا فيهِ كانَ قَرينَهُ إلَى النّارِ . ^۳

۴ / ۵ . ذَمُّ تَزكِيَةِ النَّفسِ

الكتاب

«أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم بَلِ اللَّهُ يُزَكِّى مَن يَشَآءُ وَلَا يُظْـلَمُونَ فَتِيلاً» . ^۴

الحديث

۳۴۹۱.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :مَن قالَ : إنّي خَيرُ النّاسِ فهُو مِن شَرِّ النّاسِ ، ومَن قالَ : إنّي في الجَنّةِ فهُو في النّارِ. ^۵

حديث

۳۴۸۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ به عبد اللّه بن مسعود ـ: اى پسر مسعود! هر گاه مردمْ تو را ستودند و گفتند: «روزها روزه مى گيرى و شب ها عبادت مى كنى» و تو چنان نبودى، شادمان مشو؛ زيرا خداوند متعال مى فرمايد: «البته گمان مبر كه كسانى كه بدانچه كرده اند، شادمانى مى كنند و دوست دارند به آنچه نكرده اند، ستايش شوند، قطعا گمان مبر كه براى آنان ، نجاتى از عذاب است، [كه ]آنان را عذابى دردناك است» .

۴ / ۴ . هشدار درباره ستودن بدكار

۳۴۸۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر گاه بدكارْ ستوده شود، عرش مى لرزد و پروردگار به خشم مى آيد.

۳۴۹۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كس حكمرانِ ستمگرى را مدح گويد و از سرِ چشمداشت به او، خود را در برابرش كوچك و خوار گرداند، هم سفر او به سوى آتش خواهد بود.

۴ / ۵ . نهى از خودستايى

قرآن

«آيا به كسانى كه خويشتن را پاك مى شمارند، ننگريسته اى؟ [ چنين نيست؛ ] بلكه خداست كه هر كه را بخواهد، پاك مى گردانَد، و به قدر نخِ ميان هسته خرمايى ستم نمى بينند» .

حديث

۳۴۹۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر كه بگويد: «من از همه مردم، بهترم»، بدترينِ مردم است و هر كه بگويد: «من بهشتى هستم»، دوزخى است.