روى آورند و بيشتر مطالب آن را نادانسته به ابو مخنف، نسبت دهند .
گفتنى است كه در دو سده اخير ، بسيارى از محدّثان ، مورّخان و كتاب شناسان ، پس از تأييد شخصيّت ابو مخنف و كتاب اصلى او ، كتاب كنونى متداول و در دسترسِ مقتل أبى مخنف را بى اعتبار و غير قابل استناد دانسته اند . از اين ميان مى توان به محدّث نورى ، ^۱ ميرزا محمّد ارباب قمى ، ^۲ حاج شيخ عبّاس قمى ، ^۳ سيّد عبد الحسين شرف الدين ، ^۴ سيّد حسن امين ^۵ و شهيد سيّد محمّد على قاضى طباطبايى ^۶ اشاره كرد . ^۷

۲. نور العين فى مشهد الحسين عليه السلام

نور العين ، مقتلى منسوب به «ابو اسحاق اسفراينى» است و اين عنوان (كُنيه و نسبت) ، منحصر به ابراهيم بن محمّد بن ابراهيم اسفراينى (م ۴۱۷ يا ۴۱۸ ق) ، فقيه شافعى است ؛ امّا هيچ يك از منابع كهن ، تأليف چنين كتابى را در شرح حال او گزارش نكرده اند . ^۸
در ميان كتاب شناسان متأخّر ، ابتدا اسماعيل پاشا بغدادى ^۹ و پس از او ، شيخ آقا بزرگ تهرانى ^۱۰ و يوسف اِليان سَركيس ^۱۱ اين كتاب را به وى منسوب نموده اند . آنچه

سوگمندانه بايد گفت كه اصل كتاب ابو مخنف ، مفقود است و ما تنها مى توانيم از جمع آورى گزارش هاى اين مورّخان ، به بخشى از كتاب او دست يابيم .
در دوره معاصر ، افراد متعدّدى، از جمله آقايان: محمّدباقر محمودى، حسن غفارى و محمّدهادى يوسفى غروى ، به اين كار، همّت گماشته و بخش هايى از كتاب ابو مخنف را كه طبرى و ديگران در آثار خود ، گزارش كرده اند ، گرد آورده و با نام هاى: عَبَراتُ المصطفَين، مقتل الحسين عليه السلام و وقعة الطف منتشر ساخته اند . ^۱
پيش از اين گردآورى ها ، كتابى ناشناخته به نام مقتل أبى مخنف منتشر شده است كه نه تنها دليلى بر صحّت انتساب آن به ابو مخنف در دست نيست ، بلكه تفاوت فراوان و آشكار مطالب آن با نقل طبرى از ابو مخنف ، قرينه نادرستىِ اين انتساب است . دليل ديگر ، وجود برخى مطالب موهن نسبت به شخصيت بزرگوار امام حسين عليه السلام است كه تأليف آنها از نويسنده اى مشهور و موثّق، همچون ابو مخنف ، بسى بعيد است .
جالب توجّه ، آن كه ميان اين كتاب چاپ شده ناشناخته ، با متن برخى نسخه هاى خطّىِ آن ، تفاوتِ بيش از حدّ متعارفى به چشم مى خورد و زمينه اعتماد به آن را از ميان مى برد . ^۲
متأسّفانه نياز به مقتل أبى مخنف ، موجب شده كه بسيارى، به همين نسخه رايج ،