ايشان، رنگ و روى داستانى پيدا كرده است و شايد وجود برخى مطالب ديرباور كتاب ، از همين ويژگى، سرچشمه گيرد ؛ مطالبى كه محدّث نورى ، برخى از آنها را ضعيف خوانده ؛ ولى موهوم ندانسته است . ^۱
در هر صورت ، ابن شهرآشوب ، گزارش هاى خود را گاه به شيوه محدّثان و با اشاره به برخى راويان حديث مى آورد و گاه به سبْك منابع تاريخى خود ، همانند : الفتوح ابن اعثم و أنساب الأشراف بلاذرى، گزارش ها را تلخيص ، نقل به معنا و يا در هم كرده و حاصل آنها را نقل مى كند . و از اين رو ، يافتن منبع كاملى براى همه منقولات مناقب آل أبى طالب ، دشوار است .

۲۶. المَزار الكبير

ابو عبد اللّه محمّد بن جعفر مشهدى (م ۶۱۰ ق) ، از عالمان و محدّثان و از مشايخ اجازه در قرن ششم هجرى است . شهيد اوّل (م ۷۸۶ ق) به كتاب هاى او طريق داشته و شيخ حرّ عاملى (م ۱۱۰۷ ق) او را ستوده و وى را فاضل ، محدّث و صدوق ناميده است . ^۲ سيّد ابن طاووس نيز در كتب ادعيه و زيارات خود ، از او بهره گرفته و بر او اعتماد كرده است .
مشهدى نزد شيخ محمّد بن ابى القاسم طبرى ، ابن شهرآشوب ، ابو المكارم ابن زهره حلبى ، شيخ نجم الدين دوريستى ، شادان بن جبرئيل قمى ، ورّام بن ابى فراس و ديگران ، علم آموزى كرد و شاگردان بزرگى مانند : فخّار بن مَعد موسوى ، نجم الدين محمّد بن جعفر بن نُماى حلّى و هبة اللّه بن سلمان ، تربيت نمود . كتاب المزار الكبير او به درخواست همين شاگرد (ابن سلمان) ، سامان يافته است .
مشهدى در كتاب مشهور المزار الكبير ، زيارات پيامبر صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام را به ترتيب، ذكر كرده و در ميان آنها ، فضايل برخى مساجد و اعمال برخى ماه ها را آورده است . مشهدى به دليل نزديكى اش به عالمان پنج قرن نخست هجرى و دسترس به

تاريخ، آگاه بود و رجال شناسان ، او را رجال شناسى ثقه و شاعرى بليغ خوانده اند . ^۱
او شاگرد بزرگانى مانند : امين الإسلام طَبْرِسى (مؤلّف مجمع البيان) ، فتّال نيشابورى (مؤلّف روضة الواعظين) و عبد الجليل رازى (مؤلّف نقض) بوده است . ابن شهرآشوب، نزد برخى مشايخ اهل سنّت نيز احاديث و دانش هايى را فرا گرفته است كه احمد غزالى ، زَمَخشَرى، خطيب خوارزمى و عبد اللطيف بن ابى سعيد بغدادى ، از آن جمله اند .
ابن شهرآشوب در عمر صد ساله خود، توانست به همه كتب اصلى حديث ، تفسير و تاريخ شيعه و اهل سنّت، طريق هايى متّصل بيابد و براى دفاع از كيان شيعه و اثبات فضايل اهل بيت عليهم السلام ، احاديث و منقولات تاريخى فراوانى را گرد آورد . ^۲
او شاگردان بزرگى مانند : ابن ادريس حِلّى ، ابن زُهره و ابن بِطْريق داشته است و از تأليفات متعدّد وى ، تنها متشابه القرآن ، معالم العلماء و المناقب، بر جاى مانده اند .
به دليل انكار برخى كژروان نسبت به فضايل امير مؤمنان عليه السلام ، ابن شهرآشوب ، مناقب ايشان و همسر و فرزندان ايشان را با تكيه اصلى بر كتب اهل سنّت، گرد آورد و در آغاز كتاب خود نيز بخشى از مناقب پيامبر صلى الله عليه و آله را گزارش كرد .
وى در اين كتاب ، زندگى نامه و مناقب امام حسين عليه السلام را نيز با تفصيلى متناسب با حجم كتاب خود، آورده و تعدادى از سخنان گهربار امام عليه السلام را هم نقل كرده است . هر چند ابن شهرآشوب به مكارم اخلاقى امام عليه السلام نيز اشاره كرده ، امّا كتاب او ، نگاه مناقبى دارد و حتّى گاه با عنايت به كرامت هاى زندگى امام حسين عليه السلام و وقايعِ پس از شهادت