1.التفسير المنسوب إلى الإمام العسكرى عليه السلام : ص ۶۵۸، بحار الأنوار: ج۳۷ ص۴۸ ح۲۷.

2.ازهرى مى گويد : «الحسن و الحسين سبطا النبىّ صلى الله عليه و آله ، أى هما طائفتان منه، قطعتان منه ؛ حسن و حسين ، دو سبط پيامبرند» ؛ يعنى آن دو ، دو طايفه او و پاره تن اويند (تهذيب اللغة : ج۲ ص ۱۶۱۵) .

3.«وَمِن قَوْمِ مُوسَى أُمَّةٌ يَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ يَعْدِلُونَ وَقَطَّعْنَـهُمُ اثْنَتَىْ عَشْرَةَ أَسْبَاطًا أُمَمًا وَأَوْحَيْنَآ إِلَى مُوسَى إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِب بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ فَانبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا قَدْ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ وَظَـلَّلْنَا عَلَيْهِمُ الْغَمَـمَ وَأَنزَلْنَا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَى كُلُواْ مِن طَيِّبَـتِ مَارَزَقْنَـكُمْ وَمَا ظَـلَمُونَا وَلَـكِن كَانُواْ أَنفُسَهُمْ يَظْـلِمُونَ ؛ و از قوم موسى ، امّتى هستند كه به سوى حق ، دعوت مى كنند و به حق ، داورى مى نمايند . و آنها را به دوازده عشيره كه هر يك امّتى بودند ، تقسيم كرديم و به موسى ـ وقتى كه قومش از او آب خواستند ـ ، وحى كرديم كه : «با عصايت ، بر آن تخته سنگ بزن» . پس ، از آن ، دوازده چشمه جوشيد . هر گروه ، آبشخورِ خود را شناخت و ابر را بر فراز آنان ، سايبان كرديم ، و گزانگبين و بِلدرچين ، برايشان فرو فرستاديم و از چيزهاى پاكيزه ، روزى شان كرديم كه بخوريد ، و بر ما ستم نكردند ؛ ليكن بر خودشان ستم مى كردند» .

1.اين پژوهش ، توسّط فاضل گران مايه جناب آقاى محمّد احسانى فر انجام شده است .

2.ر. ك : لسان العرب : ج ۷ ص ۳۱۰ ، تهذيب اللّغة : ج۲ ص۱۶۱۵.

3.ابن فارس: «السّين و الباء و الطاء ، أصل يدلّ على إمتداد شى ء و كأنّه مقارب لباب الباء و السّين و الطاء؛ يقال: أسبط الرجلُ إسباطا، إذا امتدّ و انبسط بعد ما يُضرَب» (معجم مقاييس اللّغة : ج ۳ ص ۱۲۸) ؛ راغب اصفهانى: «أصل السبط، إنبساط فى سهولة» (مفردات ألفاظ القرآن : ص ۳۹۴).

4.علاوه بر تصريح لغويان، طَبرِسى در تفسير: «شُعُوبًا وَ قَبَآئِلَ ... » (حجرات : آيه ۱۳) مى گويد : «مقصود از شُعوب ، مردمان عجم و مقصود از قبائل ، گروه هاى عرب و مقصود از اَسباط ، شاخه هاى بنى اسرائيل است و اين ، از امام صادق عليه السلام روايت شده است» (مجمع البيان : ج ۹ ص ۲۰۷ ، بحار الأنوار: ج۴۸ ص۳۰۴).