۶ / ۶
فاطمه
فاطمه ، بزرگ ترين دختر امام حسين عليه السلام است و مادرش اُمّ اسحاق بود . گر چه زمان ولادت وى در اسناد تاريخى به ثبت نرسيده ، امّا مى توان احتمال قوى داد كه در حوالى سال ۵۱ هجرى به دنيا آمده است ؛ زيرا مادرش اُمّ اسحاق، همسر امام حسن مجتبى عليه السلام بود و پس از شهادت وى ، به ازدواج امام حسين عليه السلام در آمد. ۱
فاطمه ، پيش از واقعه كربلا ، با حسنِ مُثنّا ازدواج كرد ۲ و در كربلا با وى ، حضور داشت . همسرش جزء مجروحان حادثه كربلا بود . ۳ فاطمه در ميان اُسرا به كوفه و شام رفت . ۴ برخى از ماجراهاى هجوم به خيمه ها و دوران اسارت اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله ، از او نقل شده است . ۵ فاطمه ، از راويان حديث است و پدرش كتابى در هم پيچيده (مَلفوف) و نيز وصيّت نامه خود را به وى سپرد . ۶ فاطمه ، پس از درگذشت همسرش حسن مُثنّا ، يك سال بر مزار او به سوگش نشست و روزها روزه مى گرفت و شب ها به عبادت مى پرداخت و از حسن مُثنّا ، چهار فرزند به نام هاى عبد اللّه ، ابراهيم، حسن و زينب داشت.
فاطمه ، پس از حسن مُثنّا ، با عبد اللّه بن عمرو بن عثمان بن عَفّان ، ازدواج كرد و از او داراى سه فرزند به نام هاى محمّدِ ديباج، قاسم و رُقَيّه شد .
وفات وى ، حدود سال ۱۱۷ هجرى بوده است . ۷ وى در مدينه وفات يافت . بيشتر فرزندان و نوادگان وى ، در مبارزه با خلفاى بنى عبّاس به شهادت رسيدند و يا زندانى شدند .
1.ر . ك : ص ۲۹۵ (فصل پنجم : همسران / اُمّ اسحاق) .
2.در لباب الأنساب آمده : اين ازدواج ، در سالى صورت گرفت كه حسين عليه السلام كشته شد .
3.ر . ك : ج ۸ ص ۲۰۵ (بخش نهم / فصل ششم / سخنى در باره اسيران و بازماندگان واقعه كربلا) .
4.سخنرانى فاطمه صغرا در كوفه ، مشهور است امّا ممكن است مربوط به فاطمه بنت الحسين عليه السلام باشد ويا فاطمه بنت على عليه السلام و يا ... .
5.ر . ك : ج ۷ ص ۳۱۱ (بخش نهم / فصل يكم / تاراج خيمه ها و غارت اموال دختران پيامبر صلى الله عليه و آله ) و ج ۸ ص ۲۹۳ (فصل هفتم / مشاجره زينب عليهاالسلام و يزيد) .
6.ر . ك : ج ۲ ص ۳۱۷ (بخش سوم / فصل چهارم : وصيّت هاى امام عليه السلام / آنچه به دختر بزرگش داد) .
7.سبطِ ابن جوزى در تذكرة الخواصّ ، تصريح مى كند كه وفات ايشان ، سال ۱۱۷ ق ، بوده است . همچنين دو دسته نقل مشهور وجود دارد كه حدود سال ۱۱۷ ق ، را مى رساند : دسته اوّل ، گوياىِ گفتگوى امام باقر عليه السلام با وى در آخرين سال حيات امام عليه السلام (م۱۱۴ ق) و زنده ماندن فاطمه پس از امام است (ر . ك :تاريخ دمشق : ج۷۰ ص ۲۵) ، و دسته ديگر ، وفات فاطمه بنت الحسين عليه السلام را در زمان حكومت هشام (۱۰۵ ـ ۱۲۵ ق) بيان داشته (ر . ك : تاريخ دمشق : ج۷۰ ص۱۷) كه مجموع اين دو دسته مى رساند وفات ايشان بين ۱۱۴ تا ۱۲۵ ق ، بوده است .
دو قول ناسازگار با مشهور هم وجود دارد : يكى سال وفات ايشان را سال ۱۱۰ مى گويد (شذرات الذهب : ج۱ ص۱۳۹) و ديگرى گفته است عمر وى ، نزديك به نود سال بوده كه در مجموع ، نشان مى دهند وى تا حوالى سال ۱۱۴ ق ، حيات داشته است .
