123
دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل

داريم و از طريق كتب انساب و تَراجِم و منابع جغرافيايى و جغرافياى تاريخى (نظير معجم البلدان) و همچنين نقشه هاى جديد ـ كه به سفارش ما ، توسط متخصصان تهيه مى شوند ـ ، به توضيح اين موارد مى پردازيم.

ب ـ تنظيم پاورقى ها

۱۳ . تنظيم منابع (مصادر) در پانوشت ها، بر پايه ميزان اعتبار منابع ، صورت مى گيرد . بنا بر اين ، هيچ گاه منبع ضعيف بر قوى مقدّم آورده نمى شود ، ۱ مگر در حالات خاصّى ، مانند وقتى كه بخواهيم از تكرار نام راوى يا تكرار اشاره به اختلاف ، با تعبير «نَحوُه (مشابه آن)» اجتناب بورزيم ، كه در چنين مواردى ، ترتيبِ يادشده ، رعايت نمى شود.
۱۴ . منابع شيعى از منابع اهل سنّت ، جدا مى شوند و هر يك از اين دو مجموعه ، جداگانه ذكر مى گردند. اين دو مجموعه را در پاورقى با نشانه نقطه ويرگول ، از هم جدا مى كنيم. همچنين ، ارجاعات به يك مجموعه از منابع (مثلاً منابع شيعه) نيز با نشانه ويرگول ، از هم جدا مى شوند.
۱۵ . بسيارى اوقات ، در يك منبع ، يك نقل ، دو شماره دارد : يكى شماره مسلسل كه از ابتداى كتاب ، شروع و در پايان آن ، تمام مى شود ، و ديگرى ، شماره مربوط به بابى كه حديث در آن آمده است ، و ما همواره ، شماره مسلسل را بر مى گزينيم.
۱۶ . معيار براى ذكر شماره صفحات ، شروع شدن متن برگزيده ما در آن صفحه است.
۱۷ . معيار عمده براى ذكر اختلافات در پانوشت ، تأثير اين اختلافات در معنا و يا مفيد بودن ذكر آنها براى خواننده است ، و اين اختلافات، در صورت ضرورت، دقيقا ذكر و با واژه «نحوه (مشابه آن)» نشان داده مى شود.

1.. كتاب هاى حديثى موجود در پژوهشكده علوم و معارف حديث (اعم از منابع شيعه و اهل سنّت) ، بر پايه اصول و معيارهاى خاصّى مرتّب و طبقه بندى شده اند؛ معيارهايى چون : تقدّم تاريخى كتاب ، شخصيّت مؤلّف ، احراز انتساب كتاب به مؤلّف ، ارزش كتاب در محافل علمى ، و ديگر معيارها و اصول ارزش گذارى كتاب ها . همين ها، معيار ترتيب منابع در پانوشت ها نيز قرار گرفته اند.


دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
122

در همه اين موارد ، امانتدارى علمى رعايت مى گردد و به جد ، سعى مى شود كه از بازى با متن ، پرهيز گردد و توضيحات لازم ، در پانوشت آورده شود ، مگر در موردى كه تصحيف ، قطعى باشد . در اين صورت ، آن را در متن ، تصحيح مى كنيم و به مورد اشتباه ، در پاورقى ، اشاره مى نماييم.
۹ . در صورت وجود توضيحاتى در وسط متن برگزيده كه ربطى به موضوع نداشته باشند، از ذكر آنها خوددارى و به جاى آن ، سه نقطه گذاشته مى شود. البته ، در متن هاى كوتاه ، بنا بر آوردن تمامِ نقل است ، هرچند در لابه لاى آنها ، توضيحاتى آمده باشد كه ربطى به موضوع ندارد . اين كار ، براى اجتناب از تقطيع متنْ صورت مى گيرد ، مگر آن كه مجبور به تقطيع آن شده باشيم.
۱۰ . افزوده هاى ميان دو قلّاب (كروشه) از ماست ، خواه اين افزوده ها براى بيان مرجع ضمير غايب (مستتر يا بارز) باشد يا هر توضيح ديگرى و افزوده هاى ميان دو هلال (پرانتز) ، در متن عربى ، از مأخذ است ، خواه نسخه بدل باشد يا جز آن .
۱۱ . تا حدّ ممكن ، مى كوشيم تا واژگان پيچيده و دور از ذهن را شرح دهيم و براى اين كار ، به كتاب هاى اصلى لغت و غريب الحديث (مانند : النهاية ى ابن اثير ، الصحاح جوهرى ، القاموس المحيط فيروزآبادى ، المصباح المنير فيّومى ، مفردات ألفاظ القرآن راغب و ديگر منابع معتبر) ، تكيه مى كنيم. به هر روى، سعى داريم كه معناى مناسب را آشكار كنيم ـ البته اگر چنين تعبيرى درست باشد ـ و از ميان معانى متعدّدى كه گاه براى يك واژه ذكر مى شود ، معناى متناسب با سياق حديث را برگزينيم.
در شرح پاره اى عبارات و تركيبات پيچيده ، از كتاب هايى كه متون حديثى را شرح كرده اند (مانند : مرآة العقول ، الوافى ، توضيحات مجلسى در بحار الأنوار ، شرح نهج البلاغة ، فتح البارى و جز اينها) نيز كمك مى گيريم.
۱۲ . اَعلام اشخاص و اَعلام جغرافيايى ، دو مورد ديگرى است كه به شرح آنها اهتمام

  • نام منبع :
    دانشنامه امام حسين عليه السلام بر پايه قرآن و حديث - جلد اوّل
    سایر پدیدآورندگان :
    جمعی از پژوهشگران
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    انتشارات دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    01/01/1388
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 5843
صفحه از 494
پرینت  ارسال به