هر كس ببيند كه حاكمى ، حرام هاى خدا را حلال مى شمارد و پيمان خدا را مى شكند و با سنّت پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مخالفت مى كند و در ميان بندگان خدا ، به گناه و دشمنى رفتار مى كند و با عمل يا سخنش به او اعتراضى نكند ، بر خدا رواست كه او را به همان جايى ببرد كه آن حاكم ستمگر را مى برَد .
همچنين ، در سخنرانى نخست خود روز عاشورا ، خطاب به لشكر دشمن ، فرمود :
لا وَاللّهِ! لا اُعطيكُم بِيَدى إعطاءَ الذَّليلِ ، وَ لا أفِرُّ فِرارَ العَبيدِ . ^۱ نه ، به خدا سوگند! من دست ذلّت به شما نمى دهم و همانند بردگان ، نمى گريزم .
و در سخنرانى دوم خود در روز عاشورا فرمود :
ألا وَ إنَّ الدَّعِىَّ ابنَ الدَّعِىِّ قَد رَكَزَ بَينَ اثْنَتَين : بَينَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ ، وَ هَيهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ ! يِأبَى اللّهُ لَنا ذلِكَ وَ رَسولُهُ وَ المُؤمِنونَ ، وَ حُجورٌ طابَت ، وَ حُجورٌ طَهُرَتْ ، وَ أُنوفٌ حَمِيَّةٌ ، وَ نُفوسٌ أبِيَّةٌ ، مِن أنْ تُؤثَرَ طاعَةُ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الكِرامِ . ^۲ بدانيد كه بى نَسَبِ پسر بى نَسَب، مرا ميان دو چيز ، مخيّر كرده است : شمشير [كشيدن ]و [تن دادن به] خوارى ؛ و خوارى ، از ما دور است! خدا و پيامبرش و مؤمنان و دامن هاى پاك و پاكيزه و دل هاى غيرتمند و جان هاى بزرگْ منش، اين را بر نمى تابند كه فرمانبَرى از فرومايگان ، بر مرگ شرافتمندانه ، ترجيح داده شود .
جز اين سخنان و نوشته ها ، تحليل شئون امامت ^۳ نيز اعمال و رفتارى را كه امام حسين عليه السلام در پيش گرفته ، اقتضا مى كند . امام حسين عليه السلام ، براى تبيين دين و حفظ آن

تَنصُرونا وَ تُنصِفونا قَوِىَ الظَّلمةُ عَلَيكُم ، وَ عَمِلوا فى إطفاءِ نورِ نَبِيِّكُم ، وَ حَسبُنَا اللّهُ وَ عَلَيهِ تَوَكَّلنا وَ إلَيه أنَبنا وَ إلَيهِ المَصيرُ . ^۱ خداوندا ! تو مى دانى كه آنچه از جانب ما صورت مى گيرد ، نه به خاطر رغبت به حكومت ، و نه براى ته مانده بى ارزش دنياست ؛ امّا مى خواهيم كه نشانه هاى دينت را آشكار كنيم و در شهرهايت ، اصلاحگرى نماييم و بندگان ستم ديده ات در امنيت قرار بگيرند و به واجبات و سنّت ها و احكام تو عمل شود . پس اگر شما ، ما را يارى ندهيد و با ما به عدالتْ رفتار نكنيد ، ظالمانْ بر شما چيره مى شوند و براى خاموش كردن نور پيامبرتان ، تلاش مى كنند . خداوند ، براى ما كافى است و بر او توكّل مى كنيم و به سوى او باز مى گرديم ؛ و بازگشت ، به سوى اوست .
امام حسين عليه السلام در سخنرانى نخست خود در برابر حُر و ياران او فرمود :
أيُّهَا النّاس! فَإِنَّكُم إنْ تَتَّقوا وَ تَعرِفُوا الحَقَّ لِأَهلِهِ يَكُن أرضى للّهِِ ، وَ نَحنُ أهلَ البَيتِ أولى بِوَلايَةِ هذَا الأَمرِ عَلَيكُم مِن هؤُلاءِ المُدَّعينَ ما لَيس لَهُم ، وَ السّائِرينَ فيكُم بِالجَورِ وَالعُدوانِ . ^۲ اى مردم ! اگر پروا پيشه كنيد و حق (حكومت) را براى اهلش به رسميت بشناسيد ، براى خداوند ، مورد پسندتر است . ما اهل بيت ، براى عهده دارى اين كار بر شما ، از اين مدّعيانى كه حقّشان نيست و از اينهايى كه با شما به جفا و دشمنى رفتار مى كنند ، شايسته تريم .
امام عليه السلام ، در سخنرانى دوم خود در برابر حُر و ياران او فرمود :
مَن رَأى سُلطاناً جائِراً مُستَحِلّاً لِحُرَمِ اللّهِ ، ناكِثاً لِعَهدِ اللّهِ ، مُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ، يَعمَلُ فى عِبادِ اللّهِ بِالْاءِثْمِ وَالعُدوانِ ، فَلَم يُغَيِّر عَلَيهِ بِفِعلٍ وَ لا قَولٍ ، كانَ حَقّاً عَلَى اللّهِ أن يُدخِلَهُ مُدخَلَهُ . ^۳